35 lat temu z więzienia w Gliwicach, Zdzisław Najmrodzki dokonał najbardziej brawurowej ucieczki w historii PRL. "Podkop miał 8 metrów"

Zdzisław Najmrodzki nazywany był „królem złodziei” i „mistrzem ucieczek”. Jeden z najsłynniejszych polskich przestępców okresu PRL. Pospolity kryminalista – bezpardonowo kradł, bił i rabował – zyskał sobie sympatię dzięki brawurowym ucieczkom z więzień i komisariatów. Jawnie drwił z milicjantów i strażników więziennych, bawiąc się z nimi „w kotka i myszkę”.
Do Gliwic trafił jako kilkunastoletni chłopak. Uczył się tu na mechanika samochodowego. Pomieszkiwał tu później z przerwami na wyroki, choć część z nich odsiadywał w tutejszym więzieniu.

Auta stały się jego życiową pasją i przekleństwem. Podobnie jak kradzieże i włamania. Specjalizował się w polonezach, samochodach, które w latach 80. były marzeniem wielu. Na masową skalę okradał też Pewexy, sklepy w których za dolary można było kupić niedostępne za złotówki dobra. Nie gardził jednak drobniejszymi skokami na mieszkania, czy letniskowe domki. Zabierał z nich co popadło.
Wpadał w milicyjne zasadzki albo przez własną głupotę. Na swoim koncie miał 30 aresztowań, i 29 ucieczek.

Pierwszy raz na karę pozbawienia wolności został skazany w wieku 22 lat. Miał odpokutować pobicie milicjanta w cywilu. Trafił do zakładu karnego w Gliwicach. Uciekł stąd po kilku tygodniach w trakcie transportu do Warszawy. Trzynaście lat później, z tych samych Gliwic, uciekł po raz 29. i ostatni.

Kolejny raz w gliwickim więzieniu wylądował w lutym 1988 roku. Do odsiadki miał 15 lat. Dla 34-latka, którego rozsadzała energia wyrok niewyobrażalny. Nie zamierzał tyle „kiblować”. Przygotowaniami do kolejnej, jak się okazało ostatniej ucieczki zajęli się jego matka i kumpel Kazimierz.

Jak na Śląsk przystało, Kazimierz do tematu podszedł po górniczemu. Zauważył, że na początku wakacji, w szkole, która sąsiadowała z więzieniem rozpoczął się remont. Zakradał się nocą i ze szkolnej piwnicy drążył podziemny chodnik w kierunku spacerniaka. Wystarczyło przekopać 15 metrów, a później jeszcze wydrążyć od dołu dwumetrowy szyb. Kazimierz kopał, a matka Zdzicha wynosiła urobek w wiaderku i rozsypywała w pobliżu szkoły. Podobno usypywała w ten sposób całkiem ładne klomby. W ogólnym remontowym rozgardiaszu przez trzy miesiące nikt nie zauważył nocnych robót. Powstał solidny, obudowany stemplami i oświetlony tunel wiodący pod spacerniak.
Całe przedsięwzięcie nie mogło się powieźć bez współpracy z zaufanym strażnikiem więziennym. Ktoś musiał przekazywać Najmrodzkiemu informacje o postępie prac i wyznaczonym terminie ucieczki. Mimo usilnych starań nie udało się ustalić, kto w więzieniu współpracował z Najmrodzkim.

W niedzielę 3 września Zdzichu wyszedł na planowany spacer. Krążąc po spacerniaku w pewnym momencie podskoczył i zniknął pod ziemią na oczach zdumionych strażników. Jak się później okazało dziura do której wpadł była oznaczona – z ziemi wystawał kawałek ostrza, a na stalowej siatce zabezpieczającej spacerniak od góry akurat w tym miejscu znajdowała się niewielka blaszka.

Wysportowany Najmro podziemny tunel pokonał błyskawicznie. W szkolnej piwnicy czekał na niego Kazimierz, z którym na motorze odjechał do kryjówki w Gliwicach. W zaufanym mieszkaniu przeczekał milicyjny pościg i obławę.

Wpadł jednak po dwóch miesiącach wolności. Po pijaku spowodował wypadek i choć ranny uciekł z miejsca zdarzenia ostatecznie dopadli go milicjanci. Dostał kolejny wyrok – 20 lat, z których przesiedział kilka. Z więzienia wyszedł ułaskawiony przez Lecha Wałęsę w 1994 roku. Ówczesnego prezydenta Polski ujął swymi deklaracjami o pełnej wewnętrznej przemianie i resocjalizacji. Zginął rok później w wypadku samochodowym. W ostatnim dniu wakacji, pędząc jak szalony roztrzaskał samochód o ciężarówkę. Razem z nim w wypadku śmierć ponieśli dwaj nastoletni chłopcy, synowie jego kolegi. Auto, którym pędzili było kradzione…

Areszt śledczy, bo taki formalny status ma gliwicka placówka penitencjarna zlokalizowany jest w centrum miasta, między ulicami o. Jana Siemińskiego a Młyńską, w kompleksie budynków sądowo- policyjnych. Jego początki sięgają 1868 roku. Obiekt rozbudowano w 1902 r. o drugie skrzydło, przez co powstał budynek na planie litery „T”. Placówka może pomieścić ponad 400 osadzonych.