Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

809 tys. Ślązaków w Polsce? To nadinterpretacja! [MAPA]

Teresa Semik
Ślązacy w trakcie Marszu Autonomii
Ślązacy w trakcie Marszu Autonomii Witold Stech
Jeszcze nie wiemy, gdzie mieszkają osoby, które w spisie zadeklarowały narodowość śląską - mówi Dziennikowi Zachodniemu Grażyna Witkowska, zastępca dyrektora Urzędu Statystycznego w Katowicach. - Ale wcale się nie zdziwię, że wielu z nich mieszka poza Górnym Śląskiem. Gdy zbieraliśmy dane spisowe za pomocą rozmów telefonicznych, do śląskości przyznawały się osoby z całej Polski. Rozmawia Teresa Semik

Wie pani, jak bardzo ubiegłoroczny spis powszechny rozzłościł ludzi?
Wiem, ponieważ do mnie też docierały ich pretensje. Nie tylko ja mówiłam w mediach, że w 2011 roku rachmistrz zapuka do drzwi wyłącznie 20-procentowej, wylosowanej grupy. Większość usłyszała, że "rachmistrz zapuka do drzwi", a już umykała ich uwadze druga część zdania, że chodzi o grupę 20-procentową wylosowanych mieszkań. Czytaj więcej o pretensjach mieszkańców TUTAJ

Wielu Ślązaków czekało i czekało, ale rachmistrza nikt nie zobaczył - nawet w co piątym gospodarstwie - jakby to wynikało z badań reprezentacyjnych.
Chodziło bowiem o 20-procentową próbę losową mieszkań w skali całego kraju, a nie w każdej gminie czy województwie.

Jednak gminy województwa śląskiego zostały gorzej potraktowane w tych badaniach reprezentacyjnych. Wysłannicy GUS-u docierali do nich rzadziej niż w innych regionach.
To wynika z metody losowania próby. Zdecydowali o tym eksperci, z prof. Janem Paradyszem, sporządzając specjalną mapę, w jakich gminach jaki procent mieszkań zostanie objętych spisem. Ankieterzy dotarli w skali kraju do ponad 7,5 mln osób i to było największe badanie reprezentacyjne przeprowadzone przez statystykę.

Wysłannicy GUS-u dotarli do 809 tysięcy osób, które zadeklarowały swoją śląskość?
To jest wynik uogólniony w skali całego kraju. Każdy mógł się spisać przez internet, deklarując swoją śląskość. I w tym sensie był to spis powszechny.

Profesor Jerzy Runge, geograf społeczny z Uniwersytetu Śląskiego, kwestionuje i tę powszechność, bo wiele starszych osób nie ma dostępu do internetu lub nie potrafi się nim posługiwać.
Z naszych badań wynika, że 60 proc. gospodarstw w woj. śląskim korzysta z internetu, to bardzo dużo. Kto był zainteresowany samospisem, miał taką szansę. Udostępnialiśmy komputery w naszym Urzędzie Statystycznym i we wszystkich oddziałach. Do dyspozycji były komputery w urzędach gminnych. Żałuję, że nie udało się mocniej rozpropagować tej metody pozyskania danych. Aktywnie propagował ideę spisu przez internet i pomagał nam pan poseł Marek Plura, który w centrum Katowic wystawił swój komputer i zachęcał do samospisu. Agitował też Ruch Autonomii Śląska. Czytaj wywiad z prof. Runge TUTAJ
Ponad 15 tysięcy Czechów w takim samym spisie oświadczyło, że są wyznawcami "religii" Jedi. Czy w Polsce też mamy zwolenników filozofii rycerzy ze słynnej sagi George'a Lucasa "Gwiezdne wojny"?
Za podawanie nieprawdziwych danych statystycznych lub uchylanie się od odpowiedzi grozi kara. Rachmistrz miał obowiązek uświadomić ankietowanym, że nie po to państwo polskie wykłada pieniądze na spis, aby ktoś podchodził do odpowiedzi lekceważąco.

Czy ktoś, jak w Czechach, podawał się za kogoś innego, wyznawcę jakiejś dziwnej religii?
Dziś brak danych na ten temat.

Jedno z pytań tego spisu brzmiało: Czy odczuwa pan\pani przynależność do innego narodu lub wspólnoty etnicznej? Kto mi udowodni, że nie odczuwam przynależności na przykład do narodu włoskiego? I jaka jest korzyść z takich danych?
Podczas spisu próbnego w 2011 roku, gdy pytaliśmy tylko o narodowość, głównie Kaszubi podnosili, że oni nie chcą być postrzegani tylko jako narodowość kaszubska, ale także jako Polacy. Stąd zrodził się pomysł, by po pytaniu o narodowość zapytać o to, z jaką utożsamiają się wspólnotą. Mogli więc odpowiedzieć, że są Polakami, którzy utożsamiają się z Kaszubami.

415 tys. ankietowanych na tak samo zadane pytania odpowiedziało, że w pierwszej kolejności są Ślązakami, a potem Polakami. Coś to znaczy?
Zadaniem statystyki jest zebranie i obiektywne przedstawienie danych. My ich nie oceniamy i nie komentujemy. GUS dał ankietowanym możliwość zadeklarowania więcej niż jednej identyfikacji narodowościowej lub etnicznej poprzez zadawanie dwóch pytań o przynależności do którejś z nich. Z punktu widzenia badań statystycznych, te dwa pytania są równoznaczne.

Gdzie mieszka tych 809 tysięcy osób, które zadeklarowały swoją śląskość w jakiejkolwiek kolejności?
Jeszcze nie wiemy, ale wcale się nie zdziwię, że wielu z nich mieszka poza Górnym Śląskiem. Gdy zbieraliśmy dane spisowe za pomocą rozmów telefonicznych (call center), do śląskości przyznawały się osoby z całej Polski.
Myśli pani, że chcieli zaprotestować w związku z wystąpieniem Jarosława Kaczyńskiego i pokazać, jak duża jest ta zakamuflowana opcja?
Tego nie można wykluczyć i wątpię, byśmy się dowiedzieli kiedykolwiek. Kaczyński: Nigdy Ślązaków nie nazwałem zakamuflowaną opcją niemiecką CZYTAJ TUTAJ

Organizacje ślązakowskie, które w swojej działalności chcą wykorzystywać wynik spisu z 2011 roku, podkreślają, że 809 tysięcy opowiedziało się za narodowością śląską. Mają do tego prawo?
To jest - moim zdaniem - nadinterpretacja wyników. Ja odpowiedziałam na pierwsze z zadanych pytań o narodowość, że jestem Polką, a na drugie pytanie odpowiedziałam, że odczuwam przynależność do narodowości śląskiej, choć wiemy, że takiej narodowości nie ma. Nie można mojej deklaracji interpretować w ten sposób, że chcę być tylko Ślązaczką.

Środowiska naukowe też podważają wiarygodność ubiegłorocznego spisu powszechnego, bo nie był ani powszechny, ani rzetelny.
To jest bardzo krzywdząca opinia i godzi w wizerunek statystyki publicznej. Przypomnę, że Janusz Dygaszewicz, dyrektor Departamentu Programowania i Koordynacji Badań w GUS oraz dyrektor Centralnego Biura Spisowego, jest laureatem INFO-STAR 2010 w kategorii: Rozwiązania Informatyczne. Zostaliśmy za ten spis nagrodzeni, bo był najnowocześniejszy w Europie. Tradycyjny spis przeprowadzony za pomocą rachmistrza i papieru przeprowadziły tylko Słowacja i Czechy. Nieporozumienia w Polsce wynikają z naszego przyzwyczajenia; jak spis powszechny, to musi przyjść rachmistrz do każdego mieszkania, a tak nie jest, bo nauka podpowiada też inne rozwiązania. Prof. Szczepański zarzuca nierzetelność spisowi CZYTAJ TUTAJ

Czy metody spisu z 2011 roku zostały wypracowane w Polsce, czy w Unii Europejskiej, która oczekiwała od nas tych badań?
Unia Europejska określiła zakres informacji, jakie muszą trafić do Biura Statystycznego Komisji Europejskiej EUROSTAT.
Wybór metod pozostawiła państwom członkowskim.

A więc to nie Unia ustaliła treść pytania o narodowość, które w rzeczywistości jest pytaniem o tożsamość?
UE w ogóle nie oczekiwała od Polski informacji na temat mniejszości narodowych czy etnicznych, bo jej to nie interesuje. To była inicjatywa Polski. Podobnie jak pytanie o religię. Różne środowiska przy tej okazji chcą pozyskać ważne dla nich dane.
W 86 gminach na terenie Polski spis był pełny, bo tam w 2002 roku co najmniej 10 procent mieszkańców zadeklarowało przynależność do różnych grup narodowo-etnicznych. Jakie to są gminy w województwie śląskim?
Gminy Ciasna, Krzanowice, Krzyżanowice, Nędza, Pietrowice Wielkie, Rudnik i Rudziniec. W tych gminach do każdego domu zapukał rachmistrz, bo tam ponad 10 procent mieszkańców deklarowało przynależność do narodu niemieckiego.

Nie śląskiego?
Nie. Narodowości śląskiej nie ma w ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych, więc w ogóle nie była rozpatrywana.

Jakich informacji możemy oczekiwać w raporcie spisowym, który poznamy na przełomie czerwca i lipca tego roku?
Będą to podstawowe wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 w następujących obszarach tematycznych: ludność; stan i struktura demograficzno-społeczna, wybrane aspekty charakterystyki ekonomicznej (aktywność zawodowa i bezrobocie); migracje ludności; gospodarstwa domowe i rodziny; zasoby budynkowo-mieszkaniowe.

To prawda, że dane ze spisu z 2011 roku będą przechowywane w Izraelu?
Do dwóch lat pozostaną w Polsce, póki nie ogłosimy wszystkich wyników. Potem w formie zagregowanej (już nie dane osobowe) przekażemy je Unii Europejskiej, a ona zdecydowała, że dane pozyskane we wszystkich krajach członkowskich będą przechowywane na serwerach w Izraelu.


Juwenalia Śląskie 2012: program, wydarzenia, zdjęcia, filmy
Kanon książek śląskich: Debata Dziennika Zachodniego
* WEŹ UDZIAŁ W PLEBISCYTACH:
CHUDNIESZ - WYGRYWASZ ZDROWIE
NAJSYMPATYCZNIEJSZY ZWIERZAK ŚLĄSKIEGO ZOO

Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera


* BUDYNEK JAK TITANIC? JEDNA Z NAJWIĘKSZYCH ZABRZAŃSKICH TAJEMNIC ODKRYTA [ZDJĘCIA + FILM]
* OSTATNI CASTING MISS ZAGŁĘBIA 2012 [ZOBACZ ZDJĘCIA!]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: 809 tys. Ślązaków w Polsce? To nadinterpretacja! [MAPA] - Dziennik Zachodni