A to ciekawe! Motyle z Ziemi Zawierciańskiej ogląda dziś cały świat. Stoi za tym Nadleśnictwo Siewierz

Kolekcja kompletowana była blisko 40 lat przez lepidopterologa Włodzimierza Nowakowskiego, którego życiową ideą było zaktualizować badania Ludwika i Mariana Masłowskich, którzy w latach 20. i 30. XX w. dokładnie zbadali występujące w tym rejonie motyle.

Nadleśnictwo Siewierz odkupiło kolekcję pod warunkiem, że nie zostanie podzielona. Przez trzy lata trwało katalogowanie zbiorów i digitalizacja poszczególnych okazów w wysokiej rozdzielczości, aby nie narażając na szkody delikatne owady, móc udostępnić je odbiorcom na całym świecie.

- Na co dzień ta cenna kolekcja jest skrywana przed słońcem w specjalnie dla niej przygotowanej ciemnej szafie, podzielonej na dziesiątki szuflad z poszczególnymi gatunkami. Dzięki temu motyle zachowują pełnię barw przez długie lata. Cieszę się, że choć dziś już na emeryturze, zdążyłem zamknąć ten projekt – mówi Piotr Lepiarczyk z Nadleśnictwa Siewierz, który kierował pracami związanymi z digitalizacją i udostępnieniem zbiorów.

Ochrona przyrody, w tym również gatunkowa roślin i zwierząt, jest jednym z priorytetów wpisanych w misję Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.

- Zachowanie tego wyjątkowego zbioru motyli reprezentatywnego dla naszego terenu, jest priorytetem leśników. Dlatego cieszę się, że po digitalizacji zbioru znalazł się w światowym zbiorze bioróżnorodności – powiedział nam Damian Sieber, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach, dodając że szlak został przetarty i współpraca z Uniwersytetem Warszawskim przy kolejnych projektach związanych z bioróżnorodnością realizowanych przez leśników z pewnością będzie kontynuowana.

Opiekunem naukowym przedsięwzięcia jest dr Piotr Tykarski z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Populacja motyli w Polsce liczy 3267 gatunków, z czego tylko niespełna 150 stanowią motyle dzienne. Przewaga gatunków motyli nocnych jest zatem bardzo duża. W kolekcji udostępnionej na światowej platformie bioróżnorodności przez leśników z Siewierza znalazły się dokładnie 13 tys. 652 okazy z 1352 gatunków, co stanowi 41 proc. fauny krajowej motyli.

- Co ciekawe, a jednocześnie unikatowe w tej kolekcji, to fakt, że wśród pozyskanych przez Włodzimierza Nowakowskiego gatunków są i takie, które dziś już nie występują na naszym terenie. Udostępnienie jej w sieci pozwala naukowcom, ale także zwykłym miłośnikom motyli, bez uszczerbku dla tradycyjnej kolekcji m.in. badać zmiany w ubarwieniu, wielkości, zasięgu poszczególnych gatunków – mówi Grzegorz Cekus, nadleśniczy Nadleśnictwa Siewierz.

Wśród okazów prezentowanej kolekcji można znaleźć zarówno pospolite bielinki, które w ciągu roku rozmnażają się kilkakrotnie, jak również rusałki, które nie dość, że rozmnażają się tylko raz w roku, to zimę przeżywają w dorosłej postaci (zasypiają jak niedźwiedzie). Dopiero na wiosnę składają jajeczka. Żyją przez rok, w przeciwieństwie do miernikowców i niektórych sówek, których życie trwa zaledwie kilka dni i to tylko dzięki zapasom zgromadzonym przez nie w stadium gąsienicy — dorosłe owady tych motyli nie posiadają układu pokarmowego.

Ciekawym motylem jest rusałka osetnik – gdy tylko zaczyna się jesień, odlatuje na południe Europy, by wrócić, jak niektóre ptaki, na wiosnę.

Owady to piękne zwierzęta naszych łąk i lasów. Warto je poznać, by bardziej docenić otaczającą przyrodę. Zdecydowaną większość z prezentowanych w kolekcji owadów można spotkać właśnie na Jurze, a niektóre z nich tylko i wyłącznie tutaj.

Motyle z kolekcji Nadleśnictwa Siewierz można oglądać: TUTAJ

____________________________________________________________________________________________

Nadleśnictwo Siewierz to jedna z 429 jednostek Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, o powierzchni ponad 1000 km kw. W dużym przybliżeniu można powiedzieć, że w linii wschód - zachód rozciąga się od zamku w Ogrodzieńcu aż po okolice lotniska w Pyrzowicach. Natomiast w linii północ – południe od masywu Skałek Rzędowickich aż po Białą Przemszę w Sosnowcu.
Nadleśnictwo położone jest w swej północnej i wschodniej części na terenie Jury Krakowsko – Częstochowskiej. Południowa i zachodnia część to Wyżyna Śląska. Najwyższy punkt Nadleśnictwa (504 m n.p.m.), to Góra Janowskiego w Podzamczu, najniższy zaś zlokalizowany jest w dolinie Białej Przemszy (220 m n.p.m.). Całość zajmowanego przez Nadleśnictwo obszaru znajduje się w dorzeczu Wisły oraz w mniejszym stopniu – rzeki Warty.