Apel Marszałka Jakuba Chełstowskiego do radnych sejmiku. Dajcie pracować służbom

Szanowni Państwo,

Fundusz Górnośląski SA utworzono w grudniu 1995 roku na mocy postanowień Kontraktu Regionalnego dla Województwa Katowickiego. Wspomniana umowa została podpisana przez stronę rządową i społeczną, którą reprezentowali przedstawiciele Sejmiku Samorządowego (ówczesnego Województwa Katowickiego), związki zawodowe oraz liczne instytucje i organizacje gospodarcze.

Główny celem było stworzenie dogodnych warunków rozwoju regionu na tle dokonujących się w nim znaczących i głębokich zmian oraz przeobrażeń społeczno–gospodarczych. Na podstawie powyższego Kontraktu powołano między innymi kilkanaście instytucji, których głównym zadaniem było wspieranie rozwoju przedsiębiorczości, a także tworzenie dogodnych warunków do powstawania nowych miejsc pracy w sektorze prywatnym czy przygotowanie regionu do integracji z Unią Europejską. Fundusz Górnośląski SA, jako jedna z takich instytucji, utworzony został przez Skarb Państwa, a następnie, w późniejszym okresie, jego akcjonariuszami zostały również niektóre gminy wnoszące do Spółki aporty w postaci nieruchomości.

Ponad powyższym rysem historycznym, w związku z żądaniem przedstawienia informacji dotyczących sytuacji w Spółce Fundusz Górnośląski S.A. wskazuję, że podjęte zostały konkretne działania.

Pismem z 6 maja 2022 roku wystąpiono do Rad Nadzorczych wszystkich spółek, w których Województwo Śląskie posiada akcje lub udziały, by kierując się dobrem Spółek i powierzonego im majątku członkowie Rad Nadzorczych zwracali szczególną uwagę i sprawowali pieczę nad działalnością spółek, w szczególności uwzględniali wnioski z raportów powstałych po przeprowadzonych w nich kontrolach. Zobowiązano ponadto również Rady Nadzorcze do informowania Zarządu Województwa o wszystkich ewentualnych nieprawidłowościach stwierdzonych w trakcie takich kontroli.

Pismem z 9 maja 2022 roku przekazano do Rady Nadzorczej Spółki Fundusz Górnośląski S.A. zobowiązanie do wskazania powodów, dla których w/w spółka nie stosuje ustawy Prawo Zamówień Publicznych i rozważenia konieczności zlecenia opracowania stosownych opinii/analiz opartych na aktualnym stanie prawnym w powyższym zakresie.

Pismem z 9 maja 2022 roku Pan Czesław Błażyca złożył oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji w Radzie Nadzorczej Spółki. Oświadczenie o rezygnacji zostało złożone bezpośrednio przed odbyciem Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników spółki, zaplanowanego na 11 maja 2022 roku i przewidującego w porządku obrad dokonanie zmian w składzie Rady Nadzorczej. Zgromadzenie to zostało zwołane z inicjatywy akcjonariusza – Województwa Śląskiego, zgodnie z przepisami Kodeksu Spółek Handlowych.

11 maja 2022 roku odbyło się Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Funduszu Górnośląskiego S.A. w ramach którego m.in.:

- odwołano Pana Dawida Domagalskiego ze składu Rady Nadzorczej Funduszu Górnośląskiego S.A., - powołano do składu Rady Nadzorczej Panów Joachima Foltysa oraz Wojciecha Niedźwiedzia.

Pismem z 25 maja 2022 roku spółka wniosła o prolongatę terminu na udzielenie odpowiedzi na pismo z 9 maja 2022 roku (dot. stosowania Prawa zamówień publicznych) oraz przekazała formalnie informację o rezygnacji Pana Czesława Błażycy z zasiadania w Radzie Nadzorczej Funduszu Górnośląskiego Spółka Akcyjna oraz informację o przedstawieniu jej do wglądu dokumentacji związanej z postępowaniem prowadzonym przez Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA).

Pismem z 30 maja 2022 roku spółka wniosła o ponowną prolongatę terminu na udzielenie odpowiedzi na pismo Urzędu z dnia 9 maja 2022 roku (dot. stosowania Prawa zamówień publicznych).

Pismem z 15 czerwca 2022 roku Spółka poinformowała o trwającej kontroli Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz o wniesieniu zastrzeżeń do protokołów (pisma z 5 i 19 maja 2022 roku). Spółka nadto zasygnalizowała o złożeniu dalszych zastrzeżeń do treści pierwotnego brzmienia protokołu z kontroli.

Pismem z 23 czerwca 2022 roku wezwano Radę Nadzorczą spółki Fundusz Górnośląski do przekazania protokołów pokontrolnych, wraz ze założonymi do nich zastrzeżeniami. W odpowiedzi Spółka w połowie lipca 2022 r. przekazała w szczególności pierwotne brzmienie protokołu z kontroli CBA wraz ze zgłoszonymi zastrzeżeniami.

Notatką z 27 lipca 2022 roku dyrektor Departamentu Obsługi Prawnej i Nadzoru Właścicielskiego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, w związku z analizą pierwotnej wersji brzmienia protokołu z kontroli Centralnego Biura Antykorupcyjnego, zarekomendował odwołanie ówczesnego Prezesa spółki Fundusz Górnośląski S.A.

Pismem z 12 sierpnia 2022 roku wezwano Zarząd spółki do przedstawienia wyjaśnień w sprawie kontroli projektu dot. zakupu związanych z przeciwdziałaniem i zapobieganiem epidemii COVID -19.

Uchwałą z 12 sierpnia 2022 roku o nr 247/2022 Rada Nadzorcza spółki odwołała Prezesa Zarządu Spółki – Pana Krystiana Stępnia, co było pokłosiem wątpliwości powstających w ramach toczących się postępowań kontrolnych i analizą Departamentu Obsługi Prawnej i Nadzoru Właścicielskiego. Odwołanie Prezesa Zarządu Spółki wynikało z utraty zaufania do prowadzenia spraw spółki. Dodać należy, że Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością Spółki.

Województwo Śląskie, jako akcjonariusz Spółki, a także reprezentująca wszystkich właścicieli spółki Rada Nadzorcza nie dysponują bowiem narzędziami kontrolnymi dostępnymi dla takich instytucji jak Centralne Biuro Antykorupcyjne.

Województwo Śląskie nie jest też informowane o działaniach podejmowanych przez organy ścigania, albowiem ich czynności nie są co do zasady komunikowane publicznie. Tym niemniej w interesie Spółki i Województwa Śląskiego - jako większościowego akcjonariusza - jest pełna współpraca z instytucjami kontrolnymi oraz wspieranie realizacji ich zadań, co spowodowało zainicjowanie zmian personalnych z Zarządzie Spółki.

Pismem z 8 września 2022 roku Zarząd Spółki poinformował Marszałka Województwa Śląskiego, iż wymienione w piśmie dokumenty pokontrolne zostały przekazane do Departamentu Obsługi Prawnej i Nadzoru Właścicielskiego oraz że ówczesny Prezes Zarządu Spółki odmówił podpisania protokołu kontroli CBA z dnia 28 kwietnia 2022 roku przy jednoczesnym zgłoszeniu do szefa CBA pisemnych zastrzeżeń. Spółka również systematycznie zgłasza do szefa CBA dalsze zastrzeżenia do ww. protokołu. Do dnia sporządzenia przedmiotowego pisma Spółka nie otrzymała stanowiska szefa CBA w przedmiocie skierowanych do niego zastrzeżeń.

Odnosząc się do prowadzonych w spółce kontroli zaznaczę, że według informacji pochodzących od spółki obecnie prowadzona jest wspomniana wyżej kontrola Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Ponadto zakończone zostały czynności kontrolne prowadzone przez Najwyższą Izbę Kontroli. Nie przedstawiono jeszcze protokołu z tych czynności. Kontrola Krajowej Administracji Skarbowej prowadzona w zakresie zadania dot. zakupu środków ochrony osobistej dla podmiotów leczniczych została zakończona pod koniec kwietnia 2022 roku. Protokół z kontroli został podpisany bez uwag przez osoby reprezentujące Spółkę.

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego podejmował również czynności w ramach kontroli projektu „Zakup środków ochrony osobistej dla podmiotów leczniczych”. Była to kontrola realizowana przez Departament Europejskiego Funduszu Społecznego tut. Urzędu w trybie zdalnym, w oparciu o dokumenty załączone przez spółkę do Lokalnego Systemu Informatycznego (kontrola ta odbywała się w trakcie epidemii COVID-19). W trakcie przeprowadzonych wówczas czynności nie stwierdzono nieprawidłowości w realizacji zadania.

Sytuacja finansowa wygląda następująco: Za rok 2018 spółka zanotowała stratę w wysokości -1 459 748,78 zł. Za rok 2019 zanotowano zysk w wysokości 5 787 175, 57 zł. Za rok 2020 zanotowano zysk w wysokości 2 472 453,06 zł. Za rok 2021 zysk spółki wyniósł 6 636 453,19 zł.

Uzupełniając dodać należy, że zgodnie z oceną dokumentu „Strategia Rozwoju Funduszu Górnośląskiego S.A. na lata 2019 – 2022”, która to strategia podlega bieżącemu raportowaniu (tak pod kątem określenia zadań strategicznych, jak i ewentualnych problemów w ich realizacji), Spółka w prawidłowy sposób realizuje strategię. Przebiega ona dotychczas zgodnie z przyjętymi założeniami. Spółka udzielała pożyczek, realizowała projekty i prowadziła inną działalność bieżącą w sposób prawidłowy, zgodnie z przyjętą Strategią.

Analizując działalność Spółki i możliwości istniejące po stronie jej akcjonariuszy zwrócić należy uwagę na ramy prawne działania poszczególnych rodzajów spółek prawa handlowego. Fundusz Górnośląski S.A. działa jako spółka akcyjna, posiadająca relatywnie wysoki poziom autonomii wobec właścicieli (akcjonariuszy). Nie istnieje żadne uregulowanie w Kodeksie spółek handlowych odnoszące się do spółki akcyjnej, umożliwiające akcjonariuszom ingerowanie w bieżącą działalność spółki akcyjnej. Ponadto stosownie do art. 3751 Kodeksu spółek handlowych walne zgromadzenie i rada nadzorcza nie mogą wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Uprawnienia właścicielskie są w odniesieniu do spółek akcyjnych inne niż przewidziane dla np. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Przykładowo dla sp. z o.o. w art. 212 Kodeksu spółek handlowych przewidziano uprawnienie udziałowców spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do prowadzenia w niej kontroli tj. przeglądania przez wspólnika ksiąg i dokumentów spółki. Możliwość taka względem spółki akcyjnej jest wyłączona jako niemożliwa do pogodzenia z często rozproszonym akcjonariatem. Powoduje to realną trudność w kontrolowaniu dokumentacji spółki akcyjnej, jako że nie ma żadnego władczego uprawnienia, które na taką kontrolę akcjonariuszom by pozwalało. Zwrócić należy też uwagę, że do grupy akcjonariuszy Funduszu Górnośląskiego S.A. należy nie tylko Województwo Śląskie, ale również inne jednostki samorządu terytorialnego: gminy Bytom, Chorzów, Jastrzębie Zdrój, Klucze, Psary, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Trzebinia, Tychy, Żarnowiec, Żory, a także Izba Gospodarcza oraz Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych „GZUT” S.A. Z uprawnienia do kontroli mogliby wtedy korzystać wszyscy akcjonariusze. Nie ma jednak ku temu żadnej podstawy formalnej.

Podsumowując wszystkie działania podejmowane w ramach nadzoru nad spółką akcyjną mogą być prowadzone tylko wobec osób zajmujących stanowiska w organach spółki i na podstawie informacji uzyskanych od samej spółki. W przedstawionej sprawie działania te były podejmowane sumiennie i z dbałością o dobro spółki i większościowego akcjonariusza - Województwa Śląskiego, a dostępne informacje wykorzystywane były i są do aktywnych działań przewidzianych prawem.

Wymaga podkreślenia, że projekt został w całości zakończony. Wszystkie środki nabyte w ramach projektu - zgodnie z jego celem i przeznaczeniem - przekazano podmiotom leczniczym, które tak bardzo ich potrzebowały. Przypomnieć należy, że był to dramatyczny okres, w którym z poświęceniem ratowano ludzkie życie.

Urząd Marszałkowski wykonał wszystkie czynności przypisane mu prawem, a chronologia zdarzeń przedstawiona powyżej wyraźnie to potwierdza. Organy kontroli państwowej wielokrotnie kontrolowały Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego i podległe jednostki. Jest to standardowa praktyka państwa prawa. Oczekujemy na wyniki pokontrolne, które będą przedmiotem dalszych analiz.