Apostazja w Katowicach, Sosnowcu, Częstochowie, Bielsku-Białej w liczbach. Wierni wypisują się z Kościoła w woj. śląskim

O zjawisku apostazji mówi się w mediach od dobrych kilku lat, ale w ostatnich dwóch zrobiło się o niej szczególnie głośno. Ostatnio wzmożoną liczbę komentarzy osób, które deklarują oficjalnie odejście z Kościoła, można było zaobserwować po wyroku Trybunału Konstytucyjnego zaostrzającym przepisy dotyczące aborcji. W grudniu 2020 roku na fali popularności zjawiska z inicjatywy polityków Lewicy - Agaty Diduszko-Zyglewskiej, Roberta Biedronia i Joanny Scheuring-Wielgus - uruchomiony został w sieci licznikapostazji.pl

To platforma internetowa, gdzie osoby, które zdecydowały się definitywnie rozstać z instytucją Kościoła, dzielą się z innymi swoją decyzją. Każdy może wpisać tam swoje dane oraz datę i miejscowość wystąpienia z Kościoła, koniecznie dołączając do tego zdjęcie lub skan aktu apostazji, oświadczenia woli lub odpisu aktu chrztu z adnotacją o apostazji. To oczywiście nie oddaje skali zjawiska, bo wielu ludzi wciąż może nie wiedzieć o istnieniu licznika, albo wolą zachować anonimowość.

Przy czym należy także pamiętać, że do formalnego wystąpienia konieczne jest złożenie pisemnego, opatrzonego danymi personalnymi, oświadczenia woli „w obecności proboszcza swojego miejsca zamieszkania”. Z Kościoła nie można wystąpić pisząc list lub mejla.

Apostazja to - według definicji - porzucenie wiary religijnej lub religii. W pierwotnym znaczeniu oznaczała całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej, obecnie termin ten wykorzystywany jest również przez religie i wyznania niechrześcijańskie.

Odpowiedzi na pytanie „jak dokonać apostazji” należy szukać w Dekrecie Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła. Zgodnie z nim, aby oświadczenie dotyczące porzucenia wiary było skuteczne, musi wyrazić je osoba pełnoletnia, zdolna do czynności prawnych, „w sposób świadomy i wolny”. Dokument powinien zostać złożony osobiście w formie pisemnej u proboszcza swego miejsca zamieszkania.

Ponadto, aby oświadczenie woli o wystąpieniu z Kościoła było ważne, należy je poprawnie wypełnić. Musi zawierać dane personalne osoby je składającej, dane dotyczące daty i parafii chrztu, informację o dobrowolności aktu, musi wyrażać wolę odstępcy w sposób nie budzący wątpliwości, a także zawierać jego własnoręczny podpis.

Trudno oszacować, ile dokładnie osób odeszło z Kościoła w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Ostatnie kompleksowo zebrane dane Instytutu Statystki Kościoła Katolickiego na temat zjawiska pochodzą z lat 2006-2010. W kolejnych, w związku ze stosunkowo niewielką skalą odjeść, ISKK nie kontynuował prac badawczych w zakresie aktów apostazji w Polsce.

Z ostatniego, przeprowadzonego ponad 10 lat temu badania, wynikało że z Kościoła w rok wypisało się 459 osób. Pod koniec 2020 władze Instytutu Statystyki Kościoła katolickiego zapowiedziały jednak, że powrócą do badania zjawiska apostazji w Polsce.

- Jako instytut naukowo-badawczy chcielibyśmy zająć się kwestią apostazji także pod kątem motywacji. Dziś z rozmów z duszpasterzami w parafiach wnioskujemy, że najogólniej mówiąc, apostazja wynika oczywiście z braku wiary, ale również negatywnego postrzegania roli instytucji Kościoła i jego obecności w przestrzeni publicznej, w tym z przekonania - nieadekwatnego z resztą do rzeczywistości - że Kościół nie płaci podatków - zadeklarował na łamach portalu Interia.pl ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu.

Ile jest obecnie apostatów w Polsce? Rzetelne dane pokaże dopiero przeprowadzone przez ISKK badanie. Jedną z prób, by sprawdzić skalę zjawiska, ma być wspomniany Licznik Apostazji (licznikapostazji.pl) uruchomiony przez parlamentarzystów. Z deklaracji opublikowanych w sieci, wynika że na zerwanie kontaktów z Kościołem najwięcej ludzi decyduje się w dużych miastach - zwłaszcza Warszawie (496), sporo także w Krakowie (154) czy Poznaniu (110). Ale już w Katowicach zrobiło to tylko 25 osób, w Sosnowcu i Bielsku-Białej - po 12 osób, a w Częstochowie - 11.

Jak już wspomnieliśmy, nie są to oficjalne dane Kościoła katolickiego. Te zbierają poszczególne parafie i diecezje. Z danych archidiecezji katowickiej wynika, że w minionym roku apostazji dokonało 208 osób. To blisko dwa razy więcej niż w 2019 (106 osób). W diecezji bielsko-żywieckiej apostazji dokonały 72 osoby, a w diecezji sosnowieckiej - 114.

Ilu mieszkańców miast woj. śląskiego opuściło szeregi Kościoła katolickiego - według Licznika apostazji, sprawdzicie w naszej galerii zdjęć.