Archikatedra w Częstochowie jest jednym z symboli miasta. Jej budowa trwała... blisko sto lat! Bardzo przypomina Notre-Dame

Częstochowska archikatedra znajduje się przy ulicy Krakowskiej. Została wybudowana na terenie dawnego cmentarza z lat 1825–1898. Jest jedną z największych nie tylko w kraju, ale i w całej Europie. Co jeszcze jest w niej naj? Ano okazuje się, że to jeden z najdłużej budowanych kościołów w Polsce!

Archikatedrę wznoszono w latach 1901–1927 według projektu Konstantego Wojciechowskiego. Na tej podstawie została stworzona świątynia trójnawowa. Według zamierzeń kościół miał być monumentalną budowlą neogotycką, o długości około 100 m i wysokości wież sięgającej 80. Realizacja tego planu zajęła…. prawie sto lat! Pierwszą taczkę kamieni pod fundamenty na placu budowy wysypano 26 października 1901. 8 grudnia 1908 odprawiono w tym miejscu pierwszą mszę św. Prace wykończeniowe przerwano jednak na kilkanaście lat. Wszystko przez to, że zabrakło pieniędzy. Później wybuchła I wojna światowa.

Przełom nastąpił w październiku 1917 roku. Wtedy biskup włocławski Stanisław Zdzitowiecki zdecydował o utworzeniu odrębnej parafii pod wezwaniem Świętej Rodziny, wydzielonej z parafii św. Zygmunta.

Świątynia w 1925 roku stała się katedrą diecezji częstochowskiej, a od 1992 jest archikatedrą i kościołem metropolitalnym częstochowskiej prowincji kościelnej.

Po wybuchu II wojny światowej, 3 września, na placu katedralnym zostało rozstrzelanych kilkaset ludzi. Katedra utraciła dwa dzwony, które Niemcy przetopili na armaty (nowe dzwony dotarły do Częstochowy w 1952 – ważą 1850 i 1320 kg).

Wyposażanie kościoła kontynuowano dopiero po zakończeniu wojny. W 1948 katedrę wyłożono posadzką z piaskowca norymberskiego. W latach 1946–1949 zostały zbudowane przez firmę Biernackiego (Warszawa – Kraków) organy na chórze muzycznym o 101 głosach. Są to największe w całości pneumatyczne organy w Polsce.

W latach pięćdziesiątych powstał monumentalny ołtarz główny z tryptykiem Świętej Rodziny, wykonany z drzewa lipowego według projektu Zygmunta Gawlika. W roku 1960 urządzono podziemną kryptę z katakumbami (nekropolia częstochowskich biskupów).

W czerwcu 1962 r., na wniosek ówczesnego ordynariusza częstochowskiego, bpa Zdzisława Golińskiego, papież Jan XXIII nadał katedrze częstochowskiej tytuł bazyliki mniejszej. W 1992 roku katedra częstochowska została podniesiona do rangi archikatedry przez papieża Jana Pawła II. Cztery lata później rozpoczęto generalny remont świątyni wzmacniając jej konstrukcję.

Dopiero w 1997 roku zdecydowano o ukończeniu budowy katedry zgodnie z projektem. Nadbudowano 38-metrowe wieże, podwyższając je o 12 metrów. Na obu założono hełmy stalowe, każdy o wysokości 30 metrów, obłożono drewnem modrzewiowym i blachą miedzianą, i zwieńczono 4-metrowymi krzyżami. Mają teraz po ponad 80 metrów wysokości i są jednymi z najwyższych wież kościelnych w Polsce.

Częstochowską archikatedrę charakteryzuje styl neogotycki. Ma imponujące rozmiary. Swoją architekturą przypomina słynną katedrę Notre-Dame. Kościół wymurowano z cegły, na planie krzyża łacińskiego. W detalu architektonicznym znajdziemy też kamień i piaskowiec. Niektóre elementy wnętrza wykończone są granitem skandynawskim, pochodzącym z rozebranego pod Jasną Górą pomnika cara Aleksandra II.

Okna i rozety kościoła zdobione są witrażami związanymi tematycznie między innymi z ważniejszymi wydarzeniami w dziejach naszego narodu. Wewnątrz znajdziemy też piękny ołtarz główny. W kościele są również liczne kaplice boczne.