Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Badanie trzeźwości w pracy: Nie wystarczy podejrzenie. Nie musisz dmuchać w alkomat swojej firmy

Jadwiga Jenczelewska
Nie można zapominać, że kontrola stanu trzeźwości pracownika dotyczy sfery jego dóbr osobistych
Nie można zapominać, że kontrola stanu trzeźwości pracownika dotyczy sfery jego dóbr osobistych 123rf
Pracodawca ma prawo zbadać trzeźwość, ale za zgodą pracownika. Gdy stwierdzi nietrzeźwość, może go zwolnić bez wypowiedzenia.

Czy trzeźwość pracownika jest jego prywatną sprawą, czy też pracodawca może w dowolnie wybranym dniu przebadać swoich pracowników np. za pomocą alkomatu? Takie pytanie zadają sobie ludzie zatrudnieni w różnych przedsiębiorstwach.

- Niedawno przy wejściu do mojej firmy każdego wchodzącego pracownika zatrzymywał kierownik zmiany i kazał dmuchać w alkomat - mówi Czytelnik (dane osobowe tylko do wiadomości DZ). - Niektórzy potulnie poddawali się badaniu, inni - w tym gronie ja - odmówiliśmy dmuchania. Dla mnie to było upokarzające, bo zawsze jestem w pracy trzeźwy. Czy takie badanie jest zgodne z przepisami, czy też powinienem się spodziewać jakichś szykan - pyta nasz rozmówca.

- Pracodawca musi pamiętać, że podstawą przebadania pracownika jest uzasadnione podejrzenie, że jest nietrzeźwy - mówi Beata Sikora-Nowakowska, rzecznik prasowy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach. - Po drugie, nie może też zapominać, że nie istnieje żaden przepis, który wprost zobowiązywałby pracownika do poddania się takiemu badaniu na trzeźwość.

Poniżej podajemy najważniejsze przepisy, które w tej sprawie są zawarte w polskim Kodeksie pracy i Ustawie o wychowaniu w trzeźwości.

Ekspert OIP wyjaśnia

Beata Sikora-Nowakowska, rzecznik prasowy OIP w Katowicach

Co powinien zrobić pracodawca, gdy zachowanie jego pracownika sugeruje, że może być nietrzeźwy?
Gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po spożyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy, kierownik zakładu pracy - lub osoba przez niego upoważniona - ma obowiązek niedopuszczenia pracownika do pracy. Ewentualne okoliczności stanowiące podstawę decyzji pracodawcy powinny być podane pracownikowi do wiadomości. Jeżeli natomiast pracownik uważa, że zarzuty są bezpodstawne, pracodawca jest obowiązany zapewnić przeprowadzenie badania stanu trzeźwości zatrudnionego. Pracodawca ma prawo przeprowadzić badanie stanu trzeźwości pracownika alkomatem tylko za jego zgodą. W razie braku takiej zgody o przeprowadzenie badania stanu trzeźwości może poprosić uprawniony organ, czyli policję.
Co z tego wynika w praktyce?
Z tych przepisów płyną dwa wnioski. Po pierwsze - podstawą badania pracowników jest uzasadnione podejrzenie stanu nietrzeźwości. Po drugie - nie istnieje przepis, który wprost zobowiązywałby pracownika do poddania się takiemu badaniu.

A co zrobić, jeżeli pracownik dziwnie się zachowuje, chwieje, niewyraźnie mówi, ale zaprzecza, że spożywał alkohol? Jak wtedy powinien postąpić kierownik zakładu?
Aby wszystko odbyło się zgodnie z przepisami, zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą zażądać - do celów dowodowych - przeprowadzenia stanu trzeźwości przez policję. Jedno jest pewne: pracodawca nie może zmusić pracownika do poddania się badaniu na zawartość alkoholu w organizmie.
Jednakże pracownik będzie miał obowiązek poddania się badaniu, jeżeli w tym celu pracodawca zwróci się do uprawnionych organów. Nie można zapominać, że kontrola stanu trzeźwości pracownika dotyczy sfery jego dóbr osobistych.
Pamiętajmy natomiast, że pracownik powinien być gotowy psychofizycznie do wykonywania pracy, czyli powinien zachować trzeźwość oraz ma obowiązek przestrzegania przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Przecież priorytetem - zarówno pracodawcy, jak i pracownika - jest bezpieczeństwo w pracy.

[b]Czy dopuszczalna jest wyrywkowa kontrola trzeźwości pracowników w firmie? [/b]
Pracodawca może żądać przeprowadzenia badania, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol. Co do zasady, podejrzenie pracodawcy powinno się odnosić do konkretnego pracownika. Kontrola trzeźwości nie może być przeprowadzana na zasadzie losowej i wyrywkowo, np. co piątego pracownika.

Jakie konsekwencje mogą być wyciągnięte wobec nietrzeźwego pracownika?
Oceniając stopień przewinienia pracownika, pracodawca ma obowiązek odsunąć nietrzeźwego od pracy, co oznacza dla pracownika utratę wynagrodzenia za ten dzień. Może też nałożyć karę porzą-dkową, np. upomnienie, naganę, karę pieniężną w wysokości jednej dniówki - za każdy dzień odsunięcia od pracy. Obecność alkoholu w organizmie pracownika daje również podstawę do zwolnienia bez wypowiedzenia

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!