Boże Narodzenie 2021. Tajemnice świątecznego nieba. Jakie ciało niebieskie pojawiła się jako pierwsza gwiazdka?

Według niektórych pierwsza gwiazda na wigilijnym niebie pojawia się w momencie, kiedy wszystkie dania są już na stole. Choć ta anegdota jest częstą praktyką w naszych domach, to w tym roku warto z uwagą obserwować to, co będzie można dostrzec za oknem. Na horyzoncie dziać się będzie dużo, a jeśli wierzyć prognozom pogody, które zapowiadają kilka stopni poniżej zera, to warunki do śledzenia gwiazd będą bardzo dobre. W mroźne noce atmosfera nie faluje, dzięki czemu można lepiej zobaczyć to co dzieje się w kosmosie.

Co pojawi się na niebie w Wigilię?

W tym roku, pierwsze ciało niebieskie, jakie pojawi się nad nami, nie będzie gwiazdą, tylko planetą. Już między godziną 16:30 a 16:40, dość nisko na północno-zachodnim horyzoncie, widoczna będzie Wenus. Chwilę później, nieco wyżej po lewej stronie ujawni się Jowisz, a następnie między nimi pojawi się Saturn i razem stworzą bardzo ciekawą koniunkcję planet. Najjaśniejszym z trzech pierwszych punktów będzie Jowisz. Z nieba najszybciej zniknie Wenus. Będzie ją można obserwować tylko do godziny 17:30.

Pierwszą prawdziwą gwiazdą widoczną 24 grudnia będzie Wega, najjaśniejsze ciało niebieskie w gwiazdozbiorze Lutni. Chwilę później dość wysoko nad północno-wschodnim horyzontem ukaże się Kapella, najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Woźnicy, która ze względu na swoje położenie, bardzo często kojarzona jest z „pierwszą gwiazdką”.

Co mogli widzieć starożytni mędrcy?

Tegoroczny układ dział niebieskich pod koniec grudnia będzie bardzo podobny to tego, jaki według jednej z kilku rozważanych przez astronomów teorii, widoczny był w czasie narodzin Jezusa. Prawdopodobnie w tamtym czasie doszło do koniunkcji jasnych planet Saturna, Jowisza i Marsa. To właśnie to zjawisko na przełomie er mogło być uznane za „gwiazdę betlejemską”.

- To, co dokładnie działo się wtedy na niebie, jest do dziś jedną z tajemnic astronomii. W dalszym ciągu nie mamy pewności co do tego, co widzieli mędrcy, a niejednoznaczność faktów historycznych nie ułatwia rozwikłania tej zagadki. Są różne informacje dotyczące daty narodzin Jezusa, nie wiemy też skąd dokładnie pochodzili biblijni mędrcy – wyjaśnia Jarosław Juszkiewicz, autor seansów w Planetarium Śląskim.

Inna teoria zakłada, że mędrcy pochodzili z Babilonii, gdzie jak na owe czasy, bardzo rozwinięta była astronomia. Tamtejsi badacze, ze względu na częste obserwacje nieba, mogli już wcześniej zauważyć inne koniunkcje planet. Co zatem mogli dostrzec ze szczytu Zikkuratu, że skłoniło ich to do wyruszenia w długą podróż na zachód? Mogła to być supernowa, czyli zjawisko kosmicznej eksplozji. Wybuchająca gwiazda przez kilka tygodni, a nawet miesięcy, jest najjaśniejszym zjawiskiem na niebie, widocznym nawet w ciągu dnia.

Jest jeszcze 3 opcja rozważana przez współczesnych astronomów, którą już na początku XIV wieku zaproponował… włoski malarz, Giotto di Bondone. W jego wizji wyrażonej na fresku „Pokłon Trzech Króli”, nad stajenką z Dzieciątkiem, które odnaleźli mędrcy unosi się kometa. W starożytności komety zwiastowały wiadomości, jednak zazwyczaj były one złe.

- To również ciekawa teoria, ale także co do niej nie mamy pewności. Wiemy na pewno, że nie była to Kometa Halleya, która wtedy nie była widoczna – kończy Jarosław Juszkiewicz.