Brzechwa, Lanckorońska i inni: nowy wykaz lektur

We wtorek, 14 lutego Anna Zalewska, minister Edukacji Narodowej podpisała rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej. Zmiany zaszły także w kanonie lektur.

Współcześni uczniowie szkół podstawowych mają przed sobą czytelnicze wyzwania. W nowym spisie pojawiły się m.in. takie pozycje jak „Cukierku, ty łobuzie" Waldemara Cichonia. To pierwsza z serii książek o przygodach psotnego kota Cukierka autorstwa tyskiego pisarza. Znalazła się wśród 11 lektur wybranych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej do „wspólnego i indywidualnego czytania” w klasach I-III. Jest i „Sposób na Elfa" Marcina Pałasza (pierwsze wydanie w 2012 r.).

Obok nowości są i stare, sprawdzone lektury jak „Oto jest Kasia", „O psie, który jeździł koleją" czy „Karolcia".

Uczniowie szkół podstawowych na etapie edukacji wczesnoszkolnej będą musieli zapoznać się z następującymi publikacjami:

• Hans Christian Andersen, Baśnie (do wyboru);
• Justyna Bednarek, Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych);
• Jan Brzechwa, Brzechwa dzieciom;
• Czesław Centkiewicz – Zaczarowana zagroda;
• Waldemar Cichoń, Cukierku, ty łobuzie!;
• Agnieszka Frączek, Rany Julek. O tym jak Julian Tuwim został poetą;
• Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia;
• Grzegorz Kasdepke, Detektyw Pozytywka;
• Leszek Kołakowski, Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?;
• Barbara Kosmowska, Dziewczynka z parku;
• Maria Krüger Kruger, Karolcia;
• Astrid Lindgren, Dzieci z Bullerbyn;
• Hugh Lofting, Doktor Dolittle i jego zwierzęta;
• Marcin Pałasz, Sposób na Elfa;
• Joanna Papuzińska, Asiunia;
• Danuta Parlak, Kapelusz Pani Wrony;
• Roman Pisarski, O psie, który jeździł koleją;
• Janina Porazińska, Pamiętnik Czarnego Noska;
• Maria Terlikowska, Drzewo do samego nieba;
• Julian Tuwim, Wiersze dla dzieci;
• Barbara Tylicka, O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśniach i legendach;
• Danuta Wawiłow, Najpiękniejsze wiersze;
• Łukasz Wierzbicki, Afryka Kazika;
• Łukasz Wierzbicki, Dziadek i niedźwiadek.

Dodatkowo, ministerstwo przygotowało także listę lektur obowiązkowych podczas nauki języka regionalnego - w tym wypadku języka kaszubskiego. Uczniowie najmłodszych klas przeczytają takie lektury jak:

• Jan Brzechwa, Brzechwa dzecoma (tłum. na kaszubski: T. Fopke);
• Tomasz Fopke, wybór wierszy i piosenek;
• Stanisław Janke, Krôjczi pôjczi, wybrane utwory;
• Stanisław Janke, Żużónka jak mrzónka. Kołysanka z marzeń, wybrane utwory;
• Janusz Mamelski, Żëcé dzecy. Życie dzieci. Kaszubskie wierszyki dla dzieci, wybrane utwory;
• Alojzy Nagel, Bajki i bajeczki. Bôjczi i bôjeczci;
• Alojzy Nagel, wybór opowiadań;
• Jan Piepka, Moja kotka – mój kot, wybrane utwory;
• Jerzy Samp, Zaklęta stegna. Bajki kaszubskie, wybrane utwory;
• Jan Trepczyk, Ukłôdk dlô dzôtk, wybrane utwory;
• Ewa Warmowska, wybór wierszy i opowiadań;
• Marzena Dembek, Mój słowôrz;
• Inne legendy, bajki i podania ludowe lub autorskie (np. z: Janusz Mamelski Legendy kaszubskie. Kaszëbsczé legeńdë);
• Utwory literacki podkreślające identyfikację wspólnotową (np. B. Sychta, Kaszëba béł mój tatk, A. Labuda, Chto..., J. Trepczyk, Stark, E. Warmowska, Môłi ricérz);
• E. i P. Marczakowie, Pomorskie ABC przestrzeni. Ilustrowany słownik dla dzieci, wybrane hasła

Uczniowie klas 4-6 będą musieli obowiązkowo zapoznać się z takimi publikacjami jak:

• Jan Brzechwa, Akademia Pana Kleksa;
• Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks);
• René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, Mikołajek (wybór opowiadań);
• Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi;
• Ignacy Krasicki, wybrane bajki;
• Clive Staples Lewis, Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa;
• Adam Mickiewicz, Powrót taty, Pani Twardowska, Pan Tadeusz (fragmenty, w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego);
• Ferenc Molnar, Chłopcy z Placu Broni;
• Bolesław Prus, Katarynka;
• Juliusz Słowacki, W pamiętniku Zofii Bobrówny;
• John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem;
• Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy;
• Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego;
• Wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o: Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, Dedalu i Ikarze, Heraklesie, Tezeuszu i Ariadnie, Orfeuszu i Eurydyce;
• Biblia: stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych, miłosiernym Samarytaninie;
• Wybrane podania i legendy polskie, w tym o Lechu, Piaście, Kraku i Wandzie;
• Wybrane baśnie polskie i europejskie, w tym: Charles Perrault, Kopciuszek, Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce; 18) Wybrane wiersze Władysława Bełzy, Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego oraz pieśni i piosenki patriotyczne.

CZYTAJCIE DALEJ NA NASTĘPNEJ STRONIE
Przewidziano także listę lektur uzupełniających. Każdy uczeń musi obowiązkowo przeczytać dwie w każdym roku szkolnym, na przykład[/b]:

• Adam Bahdaj, Kapelusz za 100 tysięcy;
• Frances Hodgson Burnett, Tajemniczy ogród lub inna powieść;
• Lewis Carroll, Alicja w Krainie Czarów;
• Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie;
• Olaf Fritsche, Skarb Troi;
• Joseph Rudyard Kipling, Księga dżungli;
• Janusz Korczak, Król Maciuś Pierwszy;
• Marcin Kozioł, Skrzynia Władcy Piorunów;
• Selma Lagerlöf, Cudowna podróż;
• Stanisław Lem, Cyberiada (fragmenty);
• Kornel Makuszyński, wybrana powieść;
• Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo;
• Karol May, Winnetou;
• Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza;
• Małgorzata Musierowicz, wybrana powieść;
• Ewa Nowak, Pajączek na rowerze;
• Edmund Niziurski, Sposób na Alcybiadesa;
• Sat-Okh, Biały Mustang;
• Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant;
• Alfred Szklarski, wybrana powieść;
• Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera;
• Wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Curie-Skłodowska, Jan Paweł II i in.)

Dopuszczalne są także inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela.

Uczniowie klas 7 i 8 jako obowiązkowe będą musieli przeczytać następujące lektury:

• Charles Dickens, Opowieść wigilijna;
• Aleksander Fredro, Zemsta;
• Jan Kochanowski, wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII i VIII;
• Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec;
• Ignacy Krasicki, Żona modna;
• Adam Mickiewicz, Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika, Świtezianka, II część Dziadów, wybrany utwór z cyklu Sonety krymskie, Pan Tadeusz (całość);
• Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę;
• Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, Latarnik;
• Juliusz Słowacki, Balladyna;
• Stefan Żeromski, Syzyfowe prace;
• Sławomir Mrożek, Artysta;
• Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty), Tędy i owędy (wybrany reportaż).

Wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Barańczaka, Cypriana Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wisławy Szymborskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.

Lektury uzupełniające (obowiązkowo dwie w każdym roku szkolnym), na przykład:

• Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty);
• Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna;
• Arkady Fiedler, Dywizjon 303;
• Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze;
• Barbara Kosmowska, Pozłacana rybka;
• Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty);
• Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów;
• Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy;
• Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża;
• Melchior Wańkowicz, Monte Cassino (fragmenty);
• Karolina Lanckorońska, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty).

Dopuszczalne są także inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże.