Burza wokół odsłonięcia pomnika słupa granicznego w Czeskim Cieszynie, czyli jaką nauczkę wynieść z przeszłości?

- Pomnik granicy, która podzieliła Śląsk Cieszyński między Polskę i Czechosłowację na mocy dokumentu podpisanego 28 lipca 1920 roku w Paryżu, odsłonięto z wielką pompą dokładnie w stulecie tego wydarzenia. Chociaż przedstawiciele władz samorządowych uczestniczący w uroczystości mówili o „symbolu jedności i pojednania”, „wspólnym mieście i przyjaźni”, akt ten, jak i sam pomysł wznoszenia pomnika ciemnym stronom czesko-polskiej historii spotkały się z falą krytyki - donosi „Głos Ludu", gazeta Polaków w Republice Czeskiej.

Słup graniczny budzi niesmak

Swojego oburzenia nie kryje były radny powiatowy i pasjonat historii Krzysztof Neścior.

- Symboliczne i bardzo smutne... W setną rocznicę prawnego ustalenia zaboru Zaolzia przez Czechy przedstawiciele Polskich organizacji zza Olzy złożyli samotnie kwiaty pod Pomnikiem Legionistów Śląskich, natomiast Burmistrz Miasta Cieszyna Gabriela Staszkiewicz uroczyście odsłoniła pomnik repliki czeskiego słupa granicznego... Pozostaje pytanie czy wiedziała co odsłania i jak to wydarzenie jest i będzie w przyszłości wykorzystywane przez stronę czeską...??? - napisał Neścior na swoim profilu na Facebooku.

Prof. Radosław Zenderowski na swoim facebookowym profilu stwierdził, że „Cieszyn jest dostatecznie nieszczęśliwym miastem, aby owo nieszczęście pogłębiać poprzez ostentacyjne celebrowanie rekonstrukcji czechosłowackiego słupa granicznego ustawionego przed odrestaurowanym Muzeum Těšínska w 100. rocznicę podziału miasta i Księstwa". Zaś obecność burmistrz Cieszyna na uroczystościach uznał za lekkomyślną.

- Zabrakło nie tylko wyobraźni historycznej, ale i wyczucia sytuacji, w której pani Burmistrz została wmanewrowana w gruncie rzeczy antypolskie przedstawienie - ocenił prof. Zenderowski.

Swoją opinię na ten temat wyraził także Mariusz Wałach, prezes Kongresu Polaków w RC Mariusz Wałach. Podkreślił, że upamiętnianie stulecia powstania Czeskiego Cieszyna takim pomnikiem jest niefortunnym rozwiązaniem, a słup graniczny nie jest symbolem zjednoczenia i pojednania.

- Zawsze będzie symbolem barier i podziałów. Nie chciałbym posądzać dyrekcji muzeum o złą wolę, ale retoryka tego pomnika nie będzie wzbudzała pozytywnych emocji w mieszkańcach Śląska Cieszyńskiego. Zwłaszcza teraz, po doświadczeniach ostatnich miesięcy, kiedy na skutek epidemii koronawirusa obie części miasta zostały odcięte od siebie i słyszeliśmy ogólne narzekanie. Wtenczas obie panie burmistrz usilnie zabiegały o ponowne otwarcie granicy i połączenie miasta. Minęło jednak kilka tygodni i oto jesteśmy świadkami, jak w centrum Czeskiego Cieszyna wspólnie odsłaniają czechosłowacki słup graniczny – symbol rozdarcia tysiącletniego Cieszyna, i to z godłem państwa, które rozpadło się po zaledwie 74 latach. Nie wiem, jak to nazwać. Chyba chichotem historii – ocenił prezes Wałach.

Burmistrzynie wspólnym głosem

Wspólny głos w stulecie podziału Cieszyna zabrały burmistrzynie z obu stron Olzy: Gabriela Staszkiewicz i Gabriela Hřebačková.

- Dla większości mieszkańców naszego regionu wydarzenie to było tragiczne, stanowiąc do dziś temat tabu, blokujący nas przed pełną integracją. Przez lata stało się to powodem chowania się za bolesną prawdą historyczną, uniemożliwiającą pogłębiony dialog między miastami i jego włodarzami (...) - stwierdziła burmistrz Gabriela Staszkiewicz, zwracając uwagę, że obecnie, dzięki współpracy europejskiej, oba miasta stają się jednym organizmem, w którym mieszkańcy ze sobą współpracują. - Dziś kontynuujemy starania naszych poprzedniczek i poprzedników, realizując marzenia tych, którym odebrano część miasta przed stu laty, jak i tym, którzy wierzą w jego jedność. Nie możemy dłużej być zakładnikami historii, ani historia nie może być zakładniczką naszych interpretacji. Dlatego zdecydowałam się na udział w trudnych dla nas obchodach, otwierając wraz z Burmistrzynią Czeskiego Cieszyna nową perspektywę patrzenia na samych siebie i siebie wzajemnie - napisała w specjalnym oświadczeniu burmistrz Staszkiewicz.

Gabriela Hřebačková, burmistrz Czeskiego Cieszyna, stwierdziła z kolei, że historia każdego narodu jest skomplikowana, radość przeplata się ze smutkiem. I tak też jest w przypadku Śląska Cieszyńskiego.

- Ważne jednak jest, by skupić się na dniu dzisiejszym, budując wspólną przyszłość. Przyszłość opartą na fundamentach dobrych czesko-polskich i polsko-czeskich stosunków. Na takich fundamentach, kiedy ludzie nie chcą się kłocić, a chcą współpracować, żyć razem, uświadamiając sobie, jakim ewenementem w skali europejskiej i światowej Czeski Cieszyn i Cieszyn są. Uważam, że to powinniśmy sobie uświadomić i to wykorzystać, a pomnik przed muzeum odbierać tylko jako część historii, którą nikt z obecnie żyjących ludzi nie spowodował - napisała burmistrz Hřebačková.