Chusteczki nawilżane dla dzieci powinny być zakazane? W Anglii wycofuje się je ze sprzedaży. Są nieekologiczne i zatykają kanalizację

Nawilżane chusteczki to, obok jednorazowych pieluch, tzw. "pampersów", jedne z tych produktów, które najbardziej ułatwiają życie rodzicom małych dzieci. Można nimi wytrzeć pupę dziecka przy okazji zmiany pieluchy, obetrzeć buzię ubrudzoną jedzeniem albo rączki po zabawie w piaskownicy. Takie chusteczki przydają się też dorosłym, bo są specjalne do demakijażu, nasączone środkiem antybakteryjnym do wycierania rąk w podróży, do przecierania zakurzonych blatów w domu.

Nie wyrzucaj chusteczek nawilżanych do muszli klozetowej!

Problem w tym, że nie umiemy się nimi dobrze posługiwać - tzn. zużyte wyrzucamy zamiast do kosza na śmieci (odpady nie podlegające segregacji) do ubikacji. A tam chusteczki zatykają kanalizację, zaburzają proces oczyszczania ścieków. Nawet wyrzucone do kosza są problemem, bo trudno się rozkładają, a liczba używanych na świecie takich chusteczek jest ogromna.

Koniec z używaniem pieluch jednorazowych. Kontrowersyjny zakaz

Znaczna większość chusteczek nawilżanych nie jest, tak jak chusteczki higieniczne czy kosmetyczne, wykonane z rozkładającej się celulozy, ale z tkaniny, która zawiera domieszkę plastiku albo drewna. Z czasem ten materiał się rozdziela na mniejsze i mniejsze kawałki, określane jako mikro- i nanoplastik.

By sprawdzić, ile w polskich sklepach jest chusteczek, które można wyrzucić do muszli klozetowej, wybraliśmy się do sklepu Rossmann. Rozmaitych chusteczek nawilżających dla dzieci naliczyliśmy około 20. Tylko jedne z nich - polskiej marki Tami są oznaczone jako chusteczki spłukiwalne, które rozpuszczają się w wodzie, bo są wykonane w 100 proc. z celulozy. Trzeba uważać na hasło "biodegradowalne" na opakowaniach chusteczek, bo nie zawsze oznacza to, że można je spłukiwać w muszli klozetowej. Te z włókna bambusowego, które można kupić w Rossmannie, i tak mają na tylnej części opakowania symbol zakazu wyrzucania ich do muszli.

Jak podaje angielski serwis metro.co.uk, wolontariusze Marine Conservation Society’s podczas corocznego sprzątania plaży w 2018 r. znaleźli średnio 12 zużytych chusteczek na każde 100 m plaży. Wykazali, że w ciągu ostatniej dekady liczba tych produktów jako śmieci na plaży wzrosła o 300 proc.

Są zmorą kanalizacji i oczyszczalni ścieków

Nawilżane chusteczki to coraz większy problem też dla oczyszczalni ścieków.

- Od kilku lat coraz więcej chusteczek nawilżanych musimy usuwać ze ścieków przed ich oczyszczeniem - To zwiększa koszty oczyszczania ścieków. Chusteczki dostają się też w wirniki pomp, psując je. Są dla nas dużą uciążliwością - mówi Grzegorz Grabka, kierownik oczyszczalni ścieków Gigablok w Katowicach.

- Generalnie do toalety można spuścić, oprócz papieru toaletowego, tylko odpady organiczne, np. starą zupę albo niezjedzone ziemniaki - radzi Grzegorz Grabka. - W oczyszczalni "pracują" zespoły mikroorganizmów, które zjadają zanieczyszczenia. To, co my jemy, one też zjedzą. A przecież ludzie nie raczą się na śniadanie albo kolację chusteczkami... Chusteczki w kontakcie z wodą stają się ciężkie, pęcznieją. Zatykają kanalizację, gdy zgromadzi się ich większa ilość. To się dzieje gdy jest suchy czas, gdy płynie mniej ścieków, a potem popada deszcz, i robią się zwały śmieci. Utrapieniem są też podpaski, patyczki do uszu. Co ciekawe, ostatnio znacznie mniej wyławiamy w oczyszczalni zużytych prezerwatyw - dodaje.

Czytaj znaczki na opakowaniu

Choć firmy produkujące takie chusteczki umieszczają na opakowaniach znaki przekreślonej muszli klozetowej (nie wyrzucać do ubikacji) i postaci wyrzucającej coś do kosza, to są one dość małe i zwykle na tylnej lub bocznej części opakowania. Inne firmy uspokajają, że można ich chusteczki spuścić bezpiecznie (dla środowiska i kanalizacji) w toalecie, umieszczając napis "flushable" albo informując, że rozpuszczają się jak papier toaletowy.

Jednak angielska instytucja Water UK przestrzega, że nie wszystkie takie chusteczki rzeczywiście szybko rozpuszczają się. Dlatego stworzyła specjalny znak "Fine to flush", którym można oznaczać tylko produkty przebadane w laboratorium Water UK pod względem rozkładania się. Na początku 2019 r. wydano pierwszą decyzję dopuszczającą używanie tego znaku.

W błąd może wprowadzać informacja na opakowaniu: "99 proc. wody" albo "99% water". To nie oznacza, że chusteczki składają się z wody w 99 proc, ale tyle proc. wody zawiera substancja nawilżająca chusteczki.

Zakazać chusteczek jak jednorazowego plastiku?

Czy zatem chusteczki nawilżane powinny być zakazane? Czy powinny podzielić los jednorazowych plastikowych talerzy, kubków, sztućców, rurek? W Polsce i w Unii Europejskiej na razie nie mówi się o tym, ale w Wielkiej Brytanii od kilku lat toczy się dyskusja na ten temat. Londyńska sieć kanalizacyjna jest gęsta i miejscami wiekowa, więc czasami w kanalizacji zbierają się tzw. fatbergs, czyli zwały wyrzucanych do ubikacji produktów niebiodegradowalnych, np. chusteczek nawilżanych, podpasek, zlepionych przez tłuszcz spożywczy. Dyskusja zaowocowała już konkretnymi rozwiązaniami. We wrześniu 2019 r. sieć sklepów Holland & Barrett usunie wszystkie 34 produkty z tej kategorii z półek 800 sklepów w Wielkiej Brytanii i Irlandii.

Porywacze ze Śląska złapani po 17 latach

Marsz Równości w Częstochowie zablokowany