Czas na wiosenny rozruch stawów i mięśni

Jak znaleźć formę aktywności ruchowej odpowiednią dla siebie? Do jakiego specjalisty należy się udać, żeby mieć pewność, że wybrana przez nas forma wysiłku fizycznego nam nie zaszkodzi?
W rekreacyjnych formach aktywności ruchowej uczestniczyć może każdy, bez względu na wiek. Ważne jest znalezienie właściwej motywacji. Jednak każdy powinien sobie uświadomić, że w wysiłku fizycznym uczestniczą różne układy naszego organizmu. Układ mięśniowy, kostny, sercowy oddechowy, nerwowy i inne. One razem decydują, czy możemy bezpiecznie uczestniczyć w sportowych formach rekreacji. Częstym błędem popełnianym przez pacjentów jest zwrócenie się do jednego tylko lekarza. Np. osoby chore na serce proszą o radę kardiologa. Jeśli on powie, że mogą uprawiać jakiś sport, biorą to za dobrą monetę. Tymczasem przeciwwskazania może mieć inny specjalista, do którego się nie zwrócili. Nie znaczy to, oczywiście, że musimy odwiedzić każdego lekarza, jaki przyjdzie nam do głowy. Najlepiej wybrać się na konsultację do specjalisty fizjoterapii, bądź też skierować swoje kroki do renomowanego fitness klubu i zasięgnąć rady wykwalifikowanego trenera.

Co możemy zrobić, żeby zachować jak najdłużej sprawność ruchową?
Można powiedzieć, że w takim przypadku działa prawo "używania" lub "nieużywania". Jeśli często używamy jakiegoś narządu, to utrzymuje on sprawność. I odwrotnie, jeżeli regularnie nie ćwiczę mięśni, nie powinienem się dziwić, gdy nagle odmówią mi posłuszeństwa. Człowiek posiada różne zdolności motoryczne - np. wytrzymałość, siłę, gibkość, koordynację - które z wiekiem mogą zanikać. Najszybciej zanika szybkość, dłużej jesteśmy w stanie zachować wydolność ogólną. Co się stanie z siłą zależy od tego, jak będziemy używać mięśni. Słowem, narządy, których regularnie używamy, pozostają dłużej aktywne. Niezwykle istotne jest tu narzucenie sobie dyscypliny. Z zażywaniem ruchu jest jak z zażywaniem tabletek, trzeba to robić regularnie, bo inaczej zamiast poprawić swoje samopoczucie i stan zdrowia, możemy sobie zaszkodzić. Może tego ruchu być niewiele, ale powinniśmy stosować ten sam rodzaj aktywności ruchowej powtarzany codziennie. Niech to będzie co przynajmniej 10 minut.

W sklepach pojawiły się jakiś czas temu kije do nordic walking i trekkingowe. Do czego one służą i jak się z nimi poruszać?
Oba rodzaje kijów zostały wymyślone, abyśmy bezpiecznie uczestniczyli w tych formach rekreacji. Różnią się, można powiedzieć, stopniem zaawansowania w wysiłek fizyczny. Kije trekkingowe służą przede wszystkim turystom górskim, więc siłą rzeczy - bardziej zaawansowanym piechurom. Nordic walking może za to uprawiać każdy, kto intensywnie spaceruje po terenie płaskim. Kije są regulowane, dostosowane odpowiednio do wzrostu. Jeżeli komuś się wydaje, że może wyciągnąć z szafy swoje stare kije do jazdy na nartach, może się przeliczyć, bo nie osiągnie zamierzonego efektu. Te dobiera się bowiem według innych zasad. Pomoże nam je dobrać sprzedawca w sklepie sportowym.
Czy podczas takich spacerów jest ważny rodzaj odzieży i obuwia, jakie mamy na sobie? Dużo się słyszy o tzw. odzieży oddychającej. Co to znaczy i czy rzeczywiście działa?
Jeden z podstawowych błędów, jakie popełniają osoby uprawiające jakikolwiek sport, jest dopuszczenie do przegrzania lub wychłodzenia organizmu. Wiadomo, że podczas wysiłku fizycznego organizm wytwarza ciepło i oddaje je przez parowanie. Ubranie może mu w tej ostatniej czynności przeszkadzać, co w efekcie może doprowadzić do przegrzania i przeciążenia m.in. naszego układu naczyniowo-sercowego. Pierwszymi objawami przegrzania są: nadmierne pocenie, przyspieszony oddech i wzmożone wydzielanie śliny. Z drugiej strony nie możemy dopuścić do wychłodzenia organizmu. Dlatego absolutnie nie polecam zrzucania z siebie ubrań w trakcie wysiłku, jeżeli na zewnątrz jest chłodno. To może się dla nas skończyć np. zapaleniem korzonków nerwowych. Ubierać się więc trzeba z "głową". Tzw. odzież oddychająca rzeczywiście została zaprojektowana, żeby utrzymać prawidłową temperaturę ciała podczas wysiłku. Ale jest dość droga. Jeżeli ktoś nie chce w nią inwestować, może ubrać się w bawełnianą koszulkę, a przy sobie mieć zapasową do przebrania się. Podobnie jest, gdy chodzi o buty. Do tych form aktywności powinny wystarczyć adidasy. Jeżeli ktoś czuje się niepewnie w trakcie chodu, może założyć obuwie sięgające poza kostkę. Dobrze, żeby podeszwa była elastyczna, ale niezbyt wysoka, bowiem zwiększa to prawdopodobieństwo przeciążenia stawów skokowych i skręcenia stopy.

Czy przed podjęciem aktywności należy się w specjalny sposób przygotować? Czy w przypadku dużego wysiłku fizycznego należy pić wodę, czy może tzw. napoje izotoniczne?
Po pierwsze, należy zachować odstęp między posiłkiem a aktywnością fizyczną. Co najmniej dwie godziny. Organizm ma podczas wysiłku oddać nadmiar ciepła, a nie trawić. To może się skończyć niestrawnością lub wrzodami żołądka i stanowić dodatkowe obciążenie dla układu sercowo-oddechowego. Podczas wysiłku należy dostarczać płynów w małej ilości, lecz często. Jeżeli trwa on dłużej, należy z czasem zwiększać ilość wypijanego płynu. Najbardziej polecam picie soku pomidorowego, który ma dużo potasu niezbędnego dla naszego serca. Tak bardzo popularne napoje izotoniczne są przeznaczone przede wszystkim dla sportowców wyczynowych. Poza tym nie każdego stać na zakup dobrych, chociaż bardzo drogich napojów.

Inną popularną formą wysiłku jest jazda na rowerze. Jaki ona ma wpływ na nasze zdrowie?
Wszystko zależy od tego, czy jeździmy na rowerze treningowo czy użytkowo. Jeśli wsiądziemy na siodełko, żeby popedałować do kiosku po papierosy i z powrotem, to nie jest to oczywiście sport. Najlepiej wytyczyć sobie trasy i jeździć regularnie. Rower oczywiście trzeba dobrać do swoich potrzeb i możliwości. Najlepiej się wybrać do sklepu sportowego, gdzie doradzą nam profesjonaliści. Ważna jest amortyzacja i odpowiednia wielkość oraz kształt ramy roweru, dostosowane do naszego wzrostu i potrzeb. Dostępne są rowery górskie, trackingowe i szosowe. Taki rower powinien mieć też przerzutki. Pamiętajmy, żeby nie wychodzić ze sklepu bez kupienia kasku.
A co z innymi formami ruchu? Pływanie, piłka nożna, tenis?
Zdecydowanie najbardziej polecam pływanie. To najbardziej wskazana forma ruchu, zwłaszcza w późniejszym okresie życia. Stawy pracują w odciążeniu, układ sercowo-oddechowy jest specyficznie stymulowany poprzez ciśnienie hydrostatyczne wody. Mało tego, jeśli ktoś ma niewydolny układ naczyniowy i oddechowy, stymuluje wydech i powrót krwi żylnej. To nawet nie musi być pływanie określonym stylem. To może być dowolny ruch w wodzie. Jeżeli chodzi o pozostałe formy, wszystko zależy od tego, czy już wcześniej uprawialiśmy dany rodzaj sportu. Jeśli nagle bez odpowiedniego przygotowania technicznego i sprawnościowego zdecydujemy się w starszym wieku grać w tenisa, może to spowodować powstanie różnych dolegliwości przeciążeniowych, np. kręgosłupa, stawów barkowych lub tez prowadzić do poważnych urazów wymagających interwencji ortopedycznej.

Gość Spotkań Medycznych

Doc. Krzysztof Ignacy Gieremek (ur. 1955) Pracownik akademicki na Wydziale Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego i w Górnośląskiej Wyższej Szkole Handlowej w Katowicach na stanowisku docenta, doktor nauk kultury fizycznej, specjalista fizjoterapii, autor książek i artykułów z tego zakresu, współautor "Kodeksu Etyki Fizjoterapeuty Rzeczpospolitej Polskiej".
Popularyzator stosowania zabiegów kinezyterapeutycznych i fizykoterapeutycznych w sporcie wyczynowym. Autor patentu aparatu ortopedycznego "Hemi-Flex Plus", wykorzystywanego obecnie u chorych po udarze mózgu. W latach 1995-1999 prezes Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, aktualnie członek Zarządu Głównego Towarzystwa. Członek rady naukowej pisma "Fizjoterapia Polska" oraz członek Rady Programowej Stowarzyszenia Rehabilitacji Zdrowotnej, Społecznej i Zawodowej Osób Niepełnosprawnych oraz Osób Starszych. Wykłada na wielu kursach i szkoleniach podyplomowych dla fizjoterapeutów i lekarzy, głównie z zakresu wykorzystania zabiegów elektroterapeutycznych w chorobach narządu ruchu. Zawodowo prowadzi działalność fizjoterapeutyczną w dysfunkcjach kręgosłupa i stawów obwodowych.

Cz@t ze specjalistą!

We wtorek, 11 maja, o godz. 17.00 docent Krzysztof Gieremek będzie odpowiadał na pytania internautów na stronie
katowice.naszemiasto.pl/serwisy/czaty.