Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Czy Górny Śląsk istnieje? [DEBATA + ZDJĘCIA]

Marcin Zasada
Czy Górny Śląsk istnieje? Dyskusja w Muzeum Śląskim w Katowicach
Czy Górny Śląsk istnieje? Dyskusja w Muzeum Śląskim w Katowicach Lucyna Nenow
Czy Górny Śląsk istnieje? Premierowa debata poświęcona regionalnej problematyce w siedzibie Muzeum Śląskiego. Dzisiejszy Śląsk obumiera w wielu sferach. Jaka powinna być recepta na jego problemy?

Czy Górny Śląsk istnieje? To pytanie-motto premierowej debaty regionalnej w Muzeum Śląskim w Katowicach dziś wydaje się mieć szczególne znaczenie: w dobie niejasnej przyszłości górnictwa, niepokojących prognoz demograficznych i szeregu innych problemów związanych np. z definiowaniem śląskiej tożsamości. W sobotę o istnieniu Górnego Śląska, również tym przyszłym, rozmawiali eksperci od jego historii i przemian.

Wielokulturowość to tylko wspomnienie

Spotkanie w nowej siedzibie katowickiego muzeum zainaugurowało cykl pięciu comiesięcznych dyskusji - "Pytania o Górny Śląsk".

W pierwszej wzięli udział prof. Marek Szczepański, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego, jeden z najbardziej cenionych badaczy śląskich społeczności, więzi i tradycji, dr hab. Piotr Greiner, historyk, znawca geografii historycznej i kartografii Górnego Śląska, szef Archiwum Państwowego w Katowicach oraz dr Mieczysław Żeglin, specjalista od najstarszej historii Górnego Śląska, publicysta znany m.in. z łamów miesięcznika "Nasza historia".

Oczywistym punktem wyjścia podczas dyskusji była przeszłość i kształtowanie się przez wieki czegoś, co nazwalibyśmy terytorium kulturowym Górnego Śląska. To terytorium podzielone jest dziś nie tylko pomiędzy dwa osobne państwa, ale - na co zwracali uwagę eksperci - zostało poszatkowane wskutek kolejnych reform administracyjnych w Polsce. Razem ze zmianami i zawirowaniami politycznymi, jak i ekonomicznymi, przeobrażeniom podlegała górnośląska społeczność i tożsamość.

- Dziś mówiąc o wielokul-turowości Górnego Śląska, lubimy rysować ten obraz kolorowymi kredkami. Ale ten obraz nigdy nie był idyllą, w dodatku owa idea została pogrzebana najpierw po I wojnie światowej, potem po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech, a następnie w 1945 roku. Dzisiaj wielokulturowość to tylko wspomnienie - podkreślał dr Greiner.
Jak Śląsk ratować? Wiedza przyda się też politykom

Ciekawą tezę, w nawiązaniu do sobotniej dyskusji, postawił dzień wcześniej w GW red. Józef Krzyk. "Górny Śląsk nie dopuszcza do siebie tej myśli, ale znika, a może już nie istnieje" - napisał o śląskiej kontestacji i roszczeniowości przy jednoczesnym problemie z wyjaśnianiem siebie nie tylko reszcie Polski, ale i swoim mieszkańcom, którzy swoją przyszłość wiążą z innymi regionami w kraju.

Podobną, w kilku punktach, argumentację w grudniu na łamach "Dziennika Zachodniego" prezentował prof. Zbigniew Mikołejko.

- Trudno zaprzeczyć erozji Górnego Śląska, z którą wiążą się problemy ekonomiczne i demograficzne - komentował prof. Szczepański. - Śląsk zanika i obumiera, ale z drugiej strony, ciągle nie może liczyć na poważne potraktowanie swoich aspiracji w wolnej i demokratycznej Polsce.

- Ja natomiast widzę zjawisko odwrotne - budzenia się tożsamości etnicznych Górnoślązaków, co pokazują choćby wyniki spisu powszechnego. Dostrzegam wzrastającą aktywność górnośląskich elit, szczególnie artystycznych i naukowych. To bardzo ważne procesy, tym bardziej w Unii Europejskiej, której ojcami byli przecież ludzie pogranicza, tak jak Ślązacy - mówił dr Żeglin.

Między innymi o śląskie aspiracje pytała publiczność (dyskusji przysłuchiwało się około 150 osób) w sali audytoryjnej muzeum. Były też pytania o małą i wielką ojczyznę, o górnictwo, język śląski, a nawet fenomen Jerzego Buzka. Oraz o recepty na leczenie chorób Górnego Śląska.

- Nauka, edukacja, wiedza. Edukacja regionalna w szkołach, regionalne kierunki na studiach - to coś, o co my, środowisko akademickie dbamy i staramy się rozwijać - zaznaczyli zgodnie prof. Szczepański i dr Greiner.

Inna sprawa, że politycy, również regionalni, bywają na wiedzę odporni. A bez rozsądnych rozwiązań systemowych trudno uzdrowić choćby ekonomiczne czy demograficzne problemy w regionie.

Jeszcze cztery debaty w muzeum przed nami

Oto lista debat z datami:

  • 21 lutego "Co niszczy Górny Śląsk?".
  • 21 marca "Czy Górny Śląsk jest wyjątkowy?" ,
  • 18 kwietnia "Kim jest Ślązak?"
  • 16 maja "Co po nas zostaje?".

- Te spotkania mają być początkiem nowej roli, nowej misji Muzeum Śląskiego. Ta misja polega na uczestniczeniu i moderowaniu dyskusji na temat Górnego Śląska - w duchu pluralizmu i respektu wobec różnych opinii - podkreśla Alicja Knast, dyrektor Muzeum Śląskiego.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!