Do połowy grudnia ma być gotowa umowa społeczna dotycząca reformy górnictwa. Będzie przedstawiona Komisji Europejskiej

Do połowy grudnia ma zostać przygotowana "Umowa społeczna" dotycząca transformacji górnictwa. Następnie zostanie ona przedstawiona Komisji Europejskiej do notyfikacji. To efekt podpisania 25 września porozumienia Międzyzwiązkowego Komitetu Protestacyjno-Strajkowego Regionu Śląsko-Dąbrowskiego z delegacją rządową.

Zgodnie z zapisami tego porozumienia, ostatnia kopalnia węgla energetycznego ma zakończyć wydobycie w 2049 roku. Pracownicy kopalń otrzymali gwarancje zatrudnienia do emerytury. Powstaje jednak pytanie, czy Komisja wie w ogóle o takiej umowie i co z nią zrobi?

Obecnie, jak informują związkowcy, trwają negocjacje w zespołach, które mają być zakończone w listopadzie. Dokładnie 30 listopada zespoły te przedstawią wyniki swoich prac. Prace toczą się w czterech spółkach węglowych na Śląsku:

• w Polskiej Grupa Górniczej,
• w Tauronie Wydobycie,
• w Węglokoksie Kraj
• i w Jastrzębskiej Spółce Węglowej.

Mają uszczegółowić zapisy wrześniowego porozumienia rządu ze związkami zawodowymi. W przyszłym tygodniu zespoły robocze rozpoczną też prace w Lubelskim Węglu Bogdanka. Jednocześnie mają również ruszyć prace dwóch kolejnych zespołów na szczeblu centralnym.

Artur Soboń, wiceminister aktywów państwowych, poinformował, że w każdej ze spółek będą pracować po trzy zespoły: społeczny, likwidacyjny oraz ds. geologiczno-rynkowych. Pierwszy ma ustalić zasady zagospodarowania pracowników poszczególnych spółek, drugi będzie pracował nad modelem likwidacji zakładów, a trzeci zajmie się opracowaniem harmonogramu produkcji w poszczególnych jednostkach produkcyjnych wraz z określeniem niezbędnych inwestycji i możliwości zbytu.

Jeśli zaś chodzi o zespoły, które mają powstać na szczeblu centralnym, to pierwszy z nich będzie się zajmował nowoczesnymi technologiami węglowymi, a drugi kwestią pomocy publicznej i mechanizmem finansowania transformacji polskiego sektora górnictwa węgla kamiennego.

Strona związkowa i rząd liczą, że pieniądze na reformy da Komisja Europejska. Optymiści twierdzą, że nie będzie problemów z uzyskaniem wsparcia. Z nieoficjalnych informacji ma wynikać, że rząd prowadzi negocjacje finansowe na niższym szczeblu w Komisji Europejskiej, ale jednocześnie wicepremier rządu Jarosław Kaczyński, rzeczywisty lider klasy rządzącej, w wywiadzie, który odbił się szerokim echem twierdzi, że Polska nie da się szantażować za pieniądze.

-Jeśli groźby i szantaże będą utrzymane, to my będziemy twardo bronić żywotnego interesu Polski (...) nie damy się terroryzować pieniędzmi, będzie weto - powiedział dla "Gazety Polskiej Codziennie". Veto oznacza, że przyjęcie budżetu opóźni się, ale pieniądze na wsparcie "covidowe" zostaną zamrożone.

Joanna Flisowska, koordynatorka zespołu klimat i energia w Greenpeace Polska od początku uważała, że porozumienie jest kompletnie oderwane od rzeczywistości i realiów polityki klimatycznej.

- Jest ono oszukiwaniem górników i ich rodzin. Po raz kolejny rządzący stchórzyli, zamiast przedstawić uczciwie sytuację w jakiej się znajdujemy. A sytuacja jest taka, że górnictwo w Polsce jest nieopłacalne, a żeby zatrzymać kryzys klimatyczny, musimy odejść od spalania węgla najpóźniej do 2030 roku. Jednak zamiast realnego spojrzenia na sytuację mamy kolejne odwlekanie w czasie tego co nieuniknione, czyli szybkiego odejścia od węgla. Górnicy, którzy przez wiele lat byli przez rząd okłamywani teraz dostają kolejne mgliste obietnice zamiast strategicznego planu, który objąłby m. in. przebranżowienie i tworzenie nowych miejsc pracy poza sektorem wydobywczym - stwierdza ekspertka.

Jak dodaje, porozumienie jest uwarunkowane zgodą Komisji Europejskiej na pomoc publiczną, czyli dopłacanie do działania kopalni.

- Takiej zgody nie będzie. Udzielanie pomocy publicznej na działalność kopalni węglowych jest niedozwolone wg. prawa unijnego. Pracownicy kopalń i regiony górnicze mogłyby za to liczyć na wsparcie w ramach procesu sprawiedliwej transformacji, ale ani ośli opór rządu w sprawie celu neutralności klimatycznej ani dzisiejsze porozumienie na pewno nie ułatwią nam pozyskania tych funduszy - zaznacza.

Rzeczywiście nie podpisaliśmy zgody na uzyskanie neutralności klimatycznej 2050 roku i dlatego zamiast 3,8 mld euro możemy liczyć tylko na połowę tej sumy.

- Nie sądzę, by słowa prezesa Kaczyńskiego spowodowały przychylność dla naszego kraju, a przecież liczymy na nią nie tylko w sprawie górnictwa. Moim zdaniem porozumienie było tylko kupieniem czasu i było pisane węglem na wodzie. Na brukselskich korytarzach o polskim górnictwie na razie cisza. Wiemy tylko tyle, że dwa dni temu do Brukseli przyjechali przedstawiciele ministerstwa aktywów państwowych i prowadzą robocze rozmowy, ale jakie będą ich rezultaty trudno powiedzieć. Nie będzie pomocy dla bieżącego wydobycia, ale jest możliwość wynegocjowania środków na osłony socjalne, ale tylko wtedy, gdy Polska poprze neutralność klimatyczną. - oświadcza Łukasz Kohut, eurodeputowany Lewicy.