Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Dr Hrapkiewicz: Do starości trzeba się przygotować co najmniej 20 lat wcześniej

Anna Dziedzic
Dr Helena Hrapkiewicz jest kierownikiem Uniwersytetu Trzeciego Wieku na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach
Dr Helena Hrapkiewicz jest kierownikiem Uniwersytetu Trzeciego Wieku na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach Karina Trojok
W sierpniu w regionie ruszyły projekty Rządowego Programu Aktywności Seniorów. Sprawdzamy, jaka jest aktywność śląskich seniorów. O ich oczekiwaniach mówi psycholog, dr Helena Hrapkiewicz w rozmowie z Anną Dziedzic

Niektórzy mówią, że starzejemy się od dnia urodzin. A tak naprawdę, od kiedy?
O pierwszych odczuwalnych symptomach starzenia możemy mówić wtedy, gdy nasz organizm zaczyna niedomagać. To jest pewna granica, którą zaczynany zauważać, gdy się starzejemy, bo zaczynają nas nękać choroby, o których wcześniej nie myśleliśmy, choroby reumatyczne, serce itd. To też wpływa na nasze złe samopoczucie, ale nie oznacza, że tak już ma być cały czas. Kłopoty zdrowotne sprawiają jednak, że nie chcemy się angażować. Jednak jeśli te dolegliwości nie są bardzo uciążliwe, to w dzisiejszych czasach, medycyna, dobry fryzjer, czy dentysta mogą przecież zdziałać prawdziwe cuda (śmiech). Ale sadzę, że nie o biologiczną starość pani chodzi. Z punktu widzenia społecznego zaczynamy się starzeć wtedy, gdy wygasa jedna z naszych podstawowych funkcji społecznych, mam tu na myśli naszą działalność zawodową. Wtedy, ze zwykle aktywnego trybu życia, systematycznego, wpadamy w zupełnie inną rzeczywistość. Sporo ludzi zamyka się wówczas w czterech ścianach. Często też zdarza się, że to rodzina, niechcący, powoduje to odcięcie się od czynnego uczestnictwa w życiu społecznym. Dzieci mówią: "mamo nie chcieliśmy cię denerwować, dlatego nie mówimy ci wszystkiego, nie mówimy ci o naszych kłopotach, by nie dokładać ci stresów". To nie jest właściwe. Nie tego oczekują od nas ludzie starsi. Oni chcą być doceniani, chcą razem z nami uczestniczyć w życiu rodziny, także mierzyć się z problemami. Natomiast z punktu widzenia psychologicznego zaczynamy się starzeć, gdy na to przyzwalamy.

Przerażający obraz życia starszego człowieka wyłania się z badań, jakie dla sosnowieckiego magistratu przeprowadzili niedawno naukowcy z Wyższej Szkoły Humanitas. Bieda i samotność to najważniejsze problemy, z jakimi na co dzień zmagają się osoby po 65. roku życia. Większość z nich nie chodzi do kin, teatrów. Siedzą w domu, a jedynym sposobem obserwowania rzeczywistości jest telewizor...
Zawsze mawiam, że do starości trzeba się przygotowywać co najmniej 20 lat wcześniej. To, w jaki sposób zachowujemy się będąc na emeryturze, w dużej mierze zależy od tego, co robiliśmy wcześniej, od naszego stylu życia, zainteresowań i pasji. Jeśli ktoś jest przez całe życie zawodowe otwarty, aktywny, to pewnie nie wyobraża sobie, by inaczej mogło być po przejściu na emeryturę. Takie osoby będą poszukiwać innych ludzi o podobnych zamiłowaniach, zapiszą się na przykład na Uniwersytet Trzeciego Wieku. Na UTW Uniwersytetu Śląskiego, którego jestem kierownikiem, ludzie przychodzą nie tylko, by zaspokoić potrzeby związane z edukacją, tu zawiązują się przyjaźnie, które powodują, że ludziom chce się wychodzić z domu, że pojawia się potrzeba zobaczenia wspólnie z innymi filmu w kinie, przedstawienia. Ale są także ludzie, którym trzeba pomóc wyjść z domu. Którym zamiast kolejnej butelki witamin dla seniora trzeba kupić na urodziny karnet do filharmonii, do teatru, czy na salę gimnastyczną, no i może na początku zapewnić transport.
Często barierą nie do pokonania w świadomości starszych osób są pieniądze, wydaje się im, że za ich niewielką emeryturę nie mają co marzyć o wyjazdach z rówieśnikami, wycieczkach, koncertach.
Oczywiście, aspekt finansowy jest bardzo istotny, jednak nie jest to bariera nie do przejścia. Przecież nie trzeba być milionerem, by zapisać się na Uniwersytet Trzeciego Wieku, czy do związku emerytów, albo innego stowarzyszenia zrzeszającego starszych ludzi. Często organizują wspaniałe wyjazdy, czy choćby wycieczki po mieście, których koszt nie jest wysoki. To fantastyczna sprawa, gdy spotyka się wiele osób w tym samym wieku, mających wspólne tematy. Ja sama realizuję, już poza UTW, taki projekt, akurat w mojej parafii na osiedlu Paderewskiego w Katowicach. Zorganizowaliśmy m.in. wycieczkę seniorów do naszego skansenu. Wydawać by się mogło prozaiczna sprawa, pewnie wszyscy już tam byli. Otóż nie. Były przejazdy bryczką i pieczenie kiełbasy w ognisku. Wiele osób mówiło, że choć mieszkają w Katowicach ponad 40 lat, nigdy nie mieli okazji być w skansenie. A wspaniałe letnie koncerty w parku Kościuszki w Katowicach, a filmowe seanse za pięć złotych w kinie Rialto? To nie są imprezy za wielkie pieniądze, ale trzeba chcieć wyjść z domu.

Co w takim razie, jeśli nie pieniądze, jest tą barierą?
To często brak informacji. Organizatorom wydaje się, że jeśli zamieszczą na swej stronie internetowej informację o jakimś przedsięwzięciu dla seniorów, to już spełnili swoją rolę. To nie jest tak. Bardzo wielu ludzi nie ma internetu, komputera, Trzeba dotrzeć do nich innymi kanałami. Nie od rzeczy byłyby np. zniżki na internet dla seniorów.

Jakiej postawy od rodziny, osób młodszych oczekują seniorzy?
Najważniejsze, by nie marginalizować ich uczestnictwa w życiu rodziny. Traktować jak równorzędnych partnerów, odwoływać się do ich życiowego czy zawodowego doświadczenia. Nie odsuwać na boczny tor i traktować jak osoby, którym niewiele się należy. To najgorsze, co możemy zrobić.

W Sosnowcu ruszył właśnie program "Seniorzy decydują". Planuje się powołanie Rady Seniorów, czegoś podobnego do młodzieżowych rad miasta. Co pani o tym sądzi?
To są rady przy urzędach miast. Z tego, co mi wiadomo, taka rada od dłuższego czasu z powodzeniem funkcjonuje np. we Wrocławiu. I trzeba przyznać, że działa bardzo prężnie, ma własne pomysły, np. wprowadzenia w szkole lekcji na temat starości. By młodzież nie była odsuwana od problemów starości na starcie. Sadzę, że to może się sprawdzić także w naszym regionie.
Jak postrzega świat senior? Czym jego widzenie świata różni się od młodych?
Ludzie z pewnym bagażem doświadczeń, najchętniej postępowaliby tak, jak robili to przez całe życie. Są bardzo ostrożni, jeśli chodzi o nowości, zachowawczy. Proszę spojrzeć na stosunek do komputera, internetu. Na początku podchodzą do tego bardzo nieufnie, obawiają się trudności w nauczeniu obsługi. W przeciwieństwie do młodego pokolenia. Ale gdy okaże się, że obsługa komputera nie jest tak skomplikowana, jak się początkowo wydaje, ludzie starsi doskonale sobie radzą. Jednymi z podstawowych zajęć na Uniwersytetach Trzeciego Wieku są właśnie zajęcia komputerowe. Starsze osoby są przyzwyczajone zwykle do pewnego schematu działania, trzeba to uszanować, choć wielu z nich jest w stanie zmienić ten schemat. Starsi ludzie nie chcą być jednak niańczeni, owszem oczekują pomocy, ale na partnerskich zasadach. Młodzi ludzie często tego nie rozumieją.

Czeka nas wydłużenie czasu pracy. Dotąd pracodawcy raczej szybko pozbywali się ludzi przechodzących na emeryturę, zastępując ich młodymi, nie bacząc często na to, że pozbywają się świetnych fachowców?
Tak się faktycznie dzieje. Często tacy ludzie czują się fatalnie w innej, emerytalnej rzeczywistości. Pozbawieni codziennych frapujących obowiązków zawodowych, czują się niepełnowartościowi. A przecież mogłyby także istnieć jakieś ciała doradcze przy firmach, zakładach pracy. Miejsca, w których pracodawcy mogliby korzystać z wiedzy i doświadczenia byłych pracowników. To również nadawałoby życiu emerytów sens.

Rozmawiała: Anna Dziedzic



*Wybory Miss Mokrego Podkoszulka w Sosnowcu - ZOBACZ ZDJĘCIA PIĘKNYCH DZIEWCZYN
*Topless czy w bikini? Co wypada w czasie upałów? ZOBACZ ZDJĘCIA
*Śląski Air Show w Katowicach - Samoloty F-16 w akcji [ZOBACZ ZDJĘCIA]
*18 września otwarcie Galerii Katowickiej - ZOBACZ, JAKIE TAM BĘDĄ SKLEPY

Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!