Dzień Liczby Pi. 14 marca świętują matematycy! Skąd wzięło się Święto Pi i jak się je obchodzi?

Liczba Pi jest stałą matematyczną, która pojawia w niezliczonych wzorach matematycznych, fizycznych, demograficznych, a nawet tych, które opisują rozprzestrzenianie się epidemii. Co więcej, jest ona liczbą niewymierną, a to znaczy, że nigdy nie poznamy jej dokładnej czy pełnej wartości. Ile wynosi liczba Pi? 3,14 – tyle wynosi liczba Pi w przybliżeniu.

Dzień Liczby Pi obchodzony jest na świecie 14 marca ze względu na podobieństwo rozszerzenia dziesiętnego liczby do daty "14 marca", którą w USA zapisuje się w formacie 3.14. Pierwszy raz świętowano na cześć liczby Pi w 1988 roku z inicjatywy Larry'ego Shawa w muzeum nauki Exploratorium w San Francisco. Warto przypomnieć, że dzień ten jest jednocześnie rocznicą urodzin Wacława Sierpińskiego, jednego z czołowych twórców polskiej szkoły matematycznej, i Alberta Einsteina.

14 marca obchodzony jest również Międzynarodowy Dzień Matematyki, proklamowany w 2019 roku przez UNESCO rezolucją 40. Sesji Konferencji Generalnej. Święto to, przez udział uczniów w grach i zabawach matematycznych, ma na celu pokazać im inną stronę tej nauki. Matematyka może być przyjemna i dawać radość.

Czasami liczba Pi nazywana jest stałą Archimedesa, w uznaniu zasług Archimedesa z Syrakuz, który to jako pierwszy badał własności i znaczenie tej liczby w matematyce.

Bywa, że liczę Pi określa się też "ludolfina". Nazwa pochodzi od imienia Ludolpha van Ceulena, który przedstawił tę liczbę z dokładnością do 35 miejsc po przecinku.

Uniwersytet Śląski zapowiada, że w 2023 roku XVII Święto Liczby Pi odbędzie się stacjonarnie, w trzech miastach aglomeracji śląskiej: Katowice – Chorzów – Sosnowiec – w każdym budynku Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych.

Wydarzenie skierowane jest przede wszystkim do uczniów szkół podstawowych, ponadpodstawowych, ale również studentów i sympatyków nauk ścisłych. Głównym celem świętowania jest promocja nauk matematyczno-przyrodniczych oraz ścisłych i technicznych. Ciągły rozwój, odkrycia i wynalazki wzmagają apetyt naukowców i odbiorców. Niejednokrotnie są to zagadnienia trudne, które wystarczy przedstawić w uproszczonej formie, żeby wzbudzić zainteresowanie i rozpalić ciekawość.

- Zapraszamy na wykłady, warsztaty, pokazy z matematyki, chemii, fizyki, informatyki, inżynierii biomedycznej, inżynierii materiałowej. Zapraszamy na konkursy, ciekawe rozmowy i dużo dobrej zabawy. - przekazuje Małgorzata Poszwa, Rzecznik Prasowa Uniwersytetu Śląskiego.

Wykład inauguracyjny pt. „Piękna i bestia (o sztuce, dizajnie i maszynach liczących)” wygłoszą prof. Marian Oslislo z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach i dr hab. Ksawery Kaliski, prof. ASP.

1. Liczba π miała już swoje zastosowanie w starożytności, kiedy podczas zajęć praktycznych, takich jak: rolnictwo, budownictwo, ludzie zauważyli, że stosunek obwodu koła do jego średnicy jest stałą wartością.
2. Najdłuższy w Polsce tak zwany „żywy łańcuch rozwinięcia liczby Pi”, został pobity w Warszawie, dokładnie na bulwarach nad Wisłą. Utworzyło go 627 osób, które trzymały w dłoniach karteczki z kolejnymi cyframi. Tym sposobem udało się utworzyć pomiędzy dwoma mostami „żywy łańcuch”.
3. Rekord Guinnesa w zapamiętywaniu ilości cyfr po przecinku, składających się na liczbę π, pobił 60 – letni Japończyk, zapamiętując aż 100. 000 liczb. Pokonał tym samym swój rekord z roku 1995, podczas którego zapamiętał 83. 432 liczb po przecinku. Na ten wyczyn potrzebował on 16 godzin. Co dwie godziny mógł zrobić sobie przerwę na skorzystanie z toalety i spożycie kulek ryżowych.
4. Liczba Pi miała także swój udział w książkach i filmach. W powieści Carla Sagana, fragment tej liczby, stanowi klucz do całkowitego zrozumienia sensu istnienia wszechświata, natomiast w filmie „Pi” Darrena Aronofskyego, rozszyfrowanie kodu umożliwi uzyskanie władzy nad światem.
5. Obwód podstawy piramidy Cheopsa, podzielony przez jej podwójną wysokość, pozwala uzyskać liczbę Pi, czyli 3,1415.
6. Naukowcy, którzy poszukiwali kontaktu z pozaziemskimi cywilizacjami, wysłali podobno w kosmos, posługując się drogą radiową, informację przedstawiającą właśnie liczbę Pi, mając nadzieje na to, że inteligentne pozaziemskie istoty rozpoznają ten komunikat.
7. Pi jest pierwszą literą greckiego słowa περίμετρον – perimetron, czyli obwód.
8. Liczbie Pi jeden ze swoich utworów poświęciła Wisława Szymborska. Wiersz nosi tytuł "Liczba Pi". Autorka zasugerowała w nim, że w rozwinięciu liczby Pi można znaleźć dowolną liczbę naturalną (np. dowolny numer telefonu, numer odzieży, liczbę mieszkańców, datę urodzin itd.). Jest to poetycka wersja matematycznej hipotezy, według której w rozwinięciu liczby Pi można znaleźć wszystkie liczby naturalne. Hipoteza ta została udowodniona i wszystkie liczby, które mają taką cechę nazywa się liczbami Szymborskiej.
9. Liczba Pi weszła też do języka potocznego. Niejednokrotnie słyszy się określenie "pi razy oko", jeśli coś liczymy nieprecyzyjnie.
10. W USA w Dniu Liczby Pi podawanymi daniami są pizza pie (placki pizzy), apple pie i inne podobne w kształcie do okręgu ciasta.