Eksperci wycenią blisko dwa tysiące zabytków w śródmieściu Bytomia

Ewidencja wartości zabytków w centrum Bytomia

- Zobowiązaliśmy się do wykonania we współpracy z miastem studium wartości kulturowych, czyli takiego dokumentu, który identyfikuje wszystkie obiekty zabytkowe oraz ich wartości - mówił Bartosz Skaldawski, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa. - Elementem wykonywania takiego studium jest waloryzacja, która określa, co jest najważniejszą wartością zabytkową danego obiektu. W oparciu o ten dokument przygotowuje się pewne wytyczne, co do tego, jakie działania przy obiekcie są możliwe - wyjaśnia dyrektor NID.

Porozumienie w tej sprawie podpisano w poniedziałek, 4 marca. Chodzi w nim o to, żeby władze miasta oraz prywatni właściciele zabytków wiedzieli, z jakim dziedzictwem mają do czynienia i w jaki sposób z nim postępować. Po stworzeniu studium każdy zabytek w śródmieściu Bytomia będzie dokładnie zewidencjonowany, wraz ze swoją wartością kulturalno-historyczną.

- Poprzedni tego typu dokument został przygotowany w roku 1990, więc jest już bardzo zdezaktualizowany. Dziś mamy bardzo dużo do zrobienia, żeby uchwalając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wszystko w kwestii zabytków było jasne - tłumaczy Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia.

NID będzie miał sporo pracy, ponieważ jak poinformował nas Bartosz Skaldawski, w Miejskim Rejestrze Zabytków Bytomia znajduje się blisko 2 tys. obiektów ze śródmieścia. Chodzi głównie o kamienice, ale na liście są także inne budynki. Dobrym przykładem jest kościół św. Jacka, wielopoziomowy zabytek, w którym prowadzone są właśnie prace konserwatorskie. Innym ważnym obiektem jest zakład kąpielowy z 1934 roku, znajdujący się w miejskim parku.

Nie da się ukryć, że lwia część bytomskich zabytków znajduje się w złym, a nawet opłakanym stanie. Część historycznych kamienic to dziś niszczejące pustostany, a wiele z obiektów znajduje się w rękach prywatnych i miasto ma bardzo ograniczone możliwości interwencji w kwestii ich renowacji.

- Pamiętajmy, że konserwacja i wykonywanie prac remontowych w obiektach zabytkowych, przeprowadzane w taki sposób, żeby ocalić ich wartości, czasami wiąże się z koniecznością zainwestowania większych środków, niż w przypadku wybudowania nowego budynku - informuje Skaldawski i dodaje:

- Tutaj w grę wchodzi kwestia przekonania właściciela do tego, że jest to inwestycja, która w dłuższej perspektywie czasu będzie się opłacać, ponieważ jest to obiekt wyjątkowy, jedyny w swoim rodzaju, który ma określone wartości historyczne, dzięki czemu daje właścicielowi pewną przewagę nad konkurencją. Dlaczego? Ponieważ nowych obiektów może wokół powstawać bardzo wiele, a wartości związane z autentyczną substancją obiektu zabytkowego są jedyne w swoim rodzaju i nie do podrobienia.

Jedynym problemem nie jest stan miejskich zabytków, ale również brak pomysłów na ich zagospodarowanie. Zwłaszcza jeśli chodzi o kamienice, które w śródmieściu stanowią większość dziedzictwa kulturowego Bytomia. Władze miasta ostatnimi czasy pokazały jednak, że wiedzą w jaki sposób wykorzystać zabytkowe obiekty. Przykładem jest Pałac Tiele-Wincklerów w Miechowicach, XIX-wieczny zabytek, który przechodzi właśnie renowację, a po jej zakończeniu stanie się kulturalnym centrum dzielnicy. Mają się w nim odbywać koncerty, wystawy oraz inne tego typu imprezy.

- Zabytkowy potencjał Bytomia jest gigantyczny i bardzo różnorodny, ponieważ z jednej strony jest to miasto historyczne, a z drugiej pełne pamiątek kulturalnych bardzo wysokiej próby materialnej z XX wieku – przekonuje Łukasz Konarzewski, Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

- Myślę tutaj nie tylko o kościołach, ale też o mnóstwie budynków modernistycznych i secesyjnych oraz o tych straszliwych plombach, które zostały między nimi ustawione w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, ale też wielu innych detalach architektonicznych i urbanistycznych, które znajdują się w mieście - dodał konserwator.