Ekwiwalent za urlop. Jak obliczyć ekwiwalent za urlop wypoczynkowy?

Pracownikom, którzy kończą zatrudnienie w firmie, nie wykorzystawszy wcześniej całego urlopu wypoczynkowego, przysługuje ekwiwalent za urlop. Jak obliczyć ekwiwalent za urlop wypoczynkowy? Ile wynosi w bieżącym roku i jakie przepisy dotyczą jego uzyskiwania, także przez nauczycieli?

Pieniądze za urlop dostaniemy wyłącznie wtedy, gdy powodem jego niewykorzystania jest odejście z pracy (rozwiązanie umowy na czas nieokreślony lub określony, zwolnienie dyscyplinarne). W efekcie nie ma możliwości skorzystania z urlopu, gdyż pracownik nie ma go kiedy wykorzystać.

Pracodawca może jednak zamiast wypłaty ekwiwalentu nakazać pracownikowi wykorzystanie zaległego urlopu. W chwili gdy pracownikowi kończy się umowa o pracę, a posiada niewykorzystany urlop i podpisuje kolejną umowę z tym samym pracodawcą, nie otrzyma ekwiwalentu za urlop. Zaległy urlop z poprzedniej umowy jest przenoszony na nową.

Obliczenie wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop opiera się na rachunku z użyciem tzw. współczynnika urlopowego.

1. Współczynnik należy ustalić na nowo w każdym roku kalendarzowym, odejmując od liczby dni w roku łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz innych dni wolnych od pracy oraz dzieląc otrzymany wynik przez 12. W bieżącym roku wynosi on 20,92 [365 dni – 114 (52 niedziele, 52 soboty oraz 10 dni świątecznych) = 251, a 251 : 12 = 20,92]. W przypadku osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzinowym należy dodatkowo podzielić współczynnik zgodnie z obniżonym czasem pracy.
2. Aby obliczyć wysokość ekwiwalentu przysługującego za jeden dzień urlopu, należy podzielić sumę miesięcznego wynagrodzenia przez otrzymany współczynnik. Zatem, przykładowo, zarabiając 2000 złotych brutto w pełnym wymiarze godzinowym, liczba ta wyniesie 95,6.
3. Kolejny krok to uzyskanie kwoty ekwiwalentu należnego za jedną godzinę pracy, dzieląc stawkę dzienną przez wymiar godzinowy. W omawianym przypadku 95,6 : 8 = 11,95.
4. Ostatni krok to przemnożenie otrzymanej liczby przez ilość godzin niewykorzystanego urlopu. Jeżeli przyjmiemy, że w powyższym przykładzie mamy do czynienia z 5 dniami niewykorzystanego urlopu (czyli 40 godzinami), pozostało tylko przemnożyć wynik przez 11,95 (ekwiwalent należny za godzinę), co daje 478 złotych ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Należy również pamiętać, że od kwoty wypłaconego pracownikowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy pracodawca naliczy i opłaci składki ZUS.

- Przedstawione powyżej zasady obliczania ekwiwalentu pieniężnego z urlop nie mają zastosowania do nauczycieli, w stosunku do tej grupy zawodowej obowiązują bowiem odrębne regulacje – wyjaśnia mgr inż. Piotr Kalbron z Państwowego Inspektoratu Pracy w Katowicach. - Zgodnie z treścią art. 66 ust. 2 Karty Nauczyciela w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu dla poratowania zdrowia, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni.

W razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 8 tygodni w odniesieniu do nauczycieli z placówek feryjnych, a nie więcej niż za 35 dni roboczych w przypadku nauczycieli z placówek nieferyjnych.

Zasady obliczania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu za urlop tej grupy zawodowej zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 26.06.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U.2001.71.737). W myśl § 6 ww. rozporządzenia ekwiwalent ten ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

1. Za podstawę ustalenia ekwiwalentu za jeden dzień urlopu wypoczynkowego przyjmuje się wysokość wynagrodzenia przysługującego nauczycielowi za jeden dzień urlopu.
2. Ekwiwalent za niewykorzystany przez nauczyciela urlop wypoczynkowy oblicza się, mnożąc ekwiwalent za jeden dzień urlopu przez liczbę dni tego urlopu.

3. W tym wynagrodzeniu należy uwzględnić:

   • wynagrodzenie zasadnicze (średnia z roku)
   • dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy
   • wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw
   • dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej
   • odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy
   • wynagrodzenie za pracę w święto
   • jednorazowy dodatek uzupełniający, o którym mowa w art. 30a ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (1/12 kwoty tego dodatku wypłaconego pracownikowi za poprzedni rok kalendarzowy)

Z kolei nie uwzględnia się:

• wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju
• wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego oraz wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia
• w związku z chorobą zakaźną

Wynagrodzenie za jeden dzień urlopu nauczyciela ustala się, dzieląc miesięczne wynagrodzenie obliczone według tych zasad przez liczbę 30.
W przypadku nauczyciela pełniącego stanowisko dyrektora i wicedyrektora szkoły lub inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie, miesięczne wynagrodzenie należy podzielić przez liczbę 21.

UWAGA: w roku 2018 miała miejsce nowelizacja Karty Nauczyciela (wprowadzona ustawą o finansowaniu zadań oświatowych) m.in. w zakresie dotyczącym urlopów wypoczynkowych.

Od 1 stycznia 2018 r. nauczyciele zajmujący stanowiska kierownicze w szkole mogą korzystać z urlopu wypoczynkowego w ciągu całego roku, a nie wyłącznie w czasie ferii szkolnych. Wymiar urlopu określono na 35 dni.

W konsekwencji wprowadzonych zmian wynagrodzenie za jeden dzień urlopu nauczyciela na stanowisku kierowniczym lub pełniącego obowiązki kierownicze ustala się, dzieląc miesięczne wynagrodzenie przez liczbę 21. To tak samo jak w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne.