E-recepty już obowiązują. Najważniejsze informacje dla pacjentów. Jak działa? Recepty papierowe nie będą obowiązywać

E-recepta: sześć najważniejszych faktów

1. Jest niezniszczalna. Jej oryginał przechowywany jest w systemie przez pięć lat. Nie można jej zgubić, ani zniszczyć
2. Nawet jak zawiera błędy, to część z nich na miejscu poprawia farmaceuta, a resztę po telefonicznym monicie wprowadza do systemu lekarz. Nie musimy chodzić do przychodni po kolejny wydruk.
3. Choć od 8 stycznia wprowadzane są e-recepty, to papierowe blankiety będą respektowane. Lekarz może na nich wypisać leki dla siebie i bliskich lub w przypadku awarii systemu. Nadal recepty papierowe wystawiane będą na import docelowy oraz w obiegu transgranicznym. Poza tym weterynarze też będą mogli wypisywać papierowe recepty - bardzo często nasi czworonożni przyjaciele zażywają takie same leki jak ludzie.
4. Na papierowej recepcie można dziś wypisać pięć leków. Początkowo na e-recepcie też będzie można wypisać maksymalnie pięć leków. Możemy oczywiście dostać dowolną liczbę recept. Należy konsultować zażywane leki ze wszystkimi specjalistami, u których się leczymy, by uniknąć dublowania się określonych farmaceutyków. Poza tym niektóre leki wchodzą w groźne interakcje.
5. Są trzy grupy leków, których termin realizacji się nie zmienia. To antybiotyki, które trzeba zrealizować w ciągu ośmiu dni, leki psychotropowe, które trzeba zrealizować w ciągu 30 dni i preparaty immunologiczne. Recepty w tym wypadku należy zrealizować w ciągu czterech miesięcy. W przypadku chorych na choroby przewlekłe lekarz może wypisać receptę aż na rok.
6. Na e-receptę można kupić, jak teraz, wszystkie tańsze zamienniki pierwotnie przepisanego leku. Każdy lek możemy kupić w innej aptece, bez potrzeby odpisu tej informacji na oddzielnej karteczce. Farmaceuta będzie wiedział, ile kupiliśmy już leków, bo w systemie znajdzie się taka informacja. Status zakupu leku zmieni się na zrealizowany.

Ministerstwo zdrowia wprowadza e-recepty, które będą obowiązywać od 8 stycznia. Po co ta zmiana?

Najważniejszym powodem wprowadzenia e-recepty jest poprawa sytuacji pacjentów. Na kartce papieru zaoszczędzimy 10 groszy, ale to, że lekarz sprawdzi, czy starsza osoba wykupiła przepisane leki albo zweryfikuje, czy to, co chce nam przepisać, nie wyklucza się z lekiem, który już zażywamy, może nam uratować zdrowie. To także nie pierwsza i nie ostatnia e-usługa w ochronie zdrowia. Mamy już e-zwolnienia, od następnego roku wprowadzamy e-skierowania, będzie także e-dokumentacja medyczna. E-recepty nie należy się obawiać – w aptece wystarczy podać 4-cyfrowy kod i swój numer PESEL. Taki kod dostaniemy SMS-em, mailem albo na wydruku od lekarza.

E-recepta ma wiele zalet. Proszę je wymienić.

E-recepta jest zapisana w systemie informatycznym. Dzięki temu jest niezniszczalna i na pewno jej nie zgubimy. Po receptę nie musimy iść do przychodni - lekarz może ją wystawić na podstawie rozmowy telefonicznej. Jest to ważne w przypadku chorób przewlekłych, ale musimy pamiętać, że każdorazowo trzeba to ustalić z lekarzem. Co też ważne, każdy z wypisanych leków może być wykupiony w innej aptece, bo każdy lek jest niejako oddzielną receptą.Dzięki temu, że e-receptę możemy zrealizować w kilku aptekach, będziemy mogli poszukać tańszego leku. Oczywiście na e-receptę będziemy mogli też, jak dotąd, wykupić tańsze zamienniki leków czy otrzymać ją także na leki dla seniorów. Wielu pacjentów może o tym nie wiedzieć, ale już otrzymało e-recepty, bo system działa od maja ubiegłego roku. Dziennie takich recept jest wystawianych ponad milion, podczas gdy jeszcze kilka miesięcy temu było ich 10 razy mniej. Już 9 mln Polaków dostało e-recepty.

Czy po 8 stycznia nie będzie można realizować recept papierowych?
Tak. Jest też kilka przypadków, w których będzie można dalej je wystawiać. Dla siebie i swoich bliskich będą mogli je wypisywać lekarze. Będzie także możliwość wystawienia recepty papierowej podczas wizyty domowej, awarii prądu czy braku dostępu do Internetu. W takiej losowej sytuacji najważniejsze będzie to, żeby pacjent otrzymał lek.

Jakie recepty nadal będziemy jeszcze otrzymywać w papierze?

Nadal recepty papierowe wystawiane będą na import docelowy oraz w obiegu transgranicznym. Poza tym weterynarze też będą mogli wypisywać papierowe recepty - bardzo często nasi czworonożni przyjaciele zażywają takie same leki jak ludzie.
Każda e-recepta zawiera takie same dane jak recepta papierowa. By mieć dostęp do swoich e-recept w każdej chwili i sprawdzić historię ich wystawiania, warto zalogować się w Internetowym Koncie Pacjenta dostępnym pod adresem pacjent.gov.pl. W tym celu trzeba założyć tzw. profil zaufany. Na Internetowym Koncie Pacjenta można sprawdzić wspomniane recepty wraz z informacją o ich dawkowaniu, czy sprawdzić jakie po 1 stycznia 2019 roku zrealizowaliśmy recepty. Poza tym możemy zapoznać się z historią wizyt u lekarza od 2008 roku, za które zapłacił NFZ. Co ważne dla rodziców, otrzymują oni dostęp do danych swoich dzieci do 18 roku życia.

Jeśli ktoś choruje na chorobę przewlekłą, często dostaje receptę z lekami na pół roku. Czy musi je wszystkie wykupić, czy może co miesiąc wykupować jedno opakowanie, ale w innej aptece?

Jeśli mamy na e-recepcie jeden lek, to całą receptę musimy zrealizować w aptece, w której wykupiliśmy pierwsze opakowanie. Kupowanie wszystkich opakowań na raz nie jest najlepszym pomysłem – może się okazać, że po dwóch miesiącach lekarz zmieni nam terapię, a wydanych pieniędzy nikt nam nie zwróci. Dlatego najlepiej wykupywać leki regularnie odwiedzając swoją aptekę.

Czy w sytuacji, gdy jakiś lek jest wycofany z obiegu z powodu podejrzenia zanieczyszczenia, jak to było ostatnio w przypadku leków na cukrzycę typu II, to możemy być pewni, że farmaceuta nam go nie wyda?

Oczywiście. Dodatkowo, jeśli będziemy mieli Internetowe Konto Pacjenta, możemy otrzymać SMS-em informację o wycofaniu danego leku. My wiemy, ile pacjent kupił opakowań i jak długo będzie zażywał leki i będziemy w stanie dotrzeć do niego, by poinformować o zagrożeniu. Gdyby ta sytuacja, o której mowa, miała mniej pomyślny dla pacjentów obrót i trzeba by było natychmiast wstrzymać przyjmowanie leku, to właśnie ten system sprawdzi się idealnie - informacja dotarłaby do wszystkich na czas.

Czy każdy pacjent powinien mieć Internetowe Konto Pacjenta?

Zachęcam wszystkich do założenia IKP. Mogą pomóc pracownicy NFZ, mogą pomóc członkowie rodziny, wnukowie, dzieci. W ten sposób bliska nam osoba nie tylko założy konto, ale też sprawdzi, czy babcia, mama kupuje leki. To ważne dla osób, które już np. nie wychodzą z domu.

Proszę powiedzieć, co stanie się w sytuacji, gdy dostanę sms z receptą, ale jestem tak chora, że nie jestem w stanie pójść do apteki. Czy taki sms mogę przesłać bliskiej mi osobie i ona wykupi mi leki?

Oczywiście, że tak. To działa tak jak w przypadku tradycyjnej recepty. Osoba, która poda w aptece czterocyfrowy kod oraz nasz numer PESEL otrzyma w aptece leki wypisane na recepcie.  

Od niedawna możemy odbywać tzw. telewizyty lekarskie. Czy na podstawie takiej wizyty lekarz może wystawić nam receptę?

Tak. Jednocześnie lekarz na podstawie opisanych przez nas objawów może poprosić o przyjście do przychodni lub nawet poprosić o wezwanie karetki. Taki telefoniczny wywiad lekarski ma swoje plusy i minusy. Jeśli lekarz zna pacjenta, rodzinę, leczy całe pokolenia, albo pacjent jest przewlekle chory i zwykle przychodzi do przychodni po receptę, to niejako zaocznie może taką e-receptę wystawić.

Jak długo jest ważna e-recepta?

Jeśli lekarz zdecyduje, recepta może być ważna do realizacji cały rok. Ale to nie znaczy, że powinniśmy w tym czasie unikać wizyt lekarskich.

Ile leków na receptę może przepisać lekarz?

Dziś na papierowej recepcie można wypisać pięć leków i uznaliśmy, że początkowo na e-recepcie też będzie można wypisać maksymalnie pięć leków. Możemy oczywiście dostać dowolną liczbę recept. Przestrzegam jednak, by konsultować zażywane leki ze wszystkimi specjalistami, u których się leczymy, by uniknąć dublowania się określonych farmaceutyków. Poza tym niektóre leki wchodzą w groźne interakcje.  

Czy jeśli pacjent pójdzie do specjalisty, to będzie on wiedział, co przepisał choremu lekarz podstawowej opieki medycznej?

Tu dotykamy kwestii dostępu do naszych danych. Ustawa mówi jednoznacznie - lekarz rodzinny, a zatem ten, który prowadzi nas przez cały system, ma dostęp do naszych danych medycznych. Jeśli chodzi o specjalistów to każdorazowo powinniśmy im takiej zgody udzielić. Bez tej zgody nie będzie miał dostępu do danych. Każdy z nas może to zrobić sam poprzez Internetowe Konto Pacjenta.

Czy możemy mieć pewność, że e-recepta będzie pozbawiona błędów, co teraz niekiedy się zdarza?

Już wiemy, że błędy mogą się zdarzyć. Szereg udało się wyeliminować. Najczęściej występującymi błędami był brak pieczątki, podpisu. Wiele błędów farmaceuta może, zgodnie z prawem, skorygować w aptece sam. Drugą możliwością jest poprawka przez lekarza. Może to zrobić zdalnie - starą anulować, a nową wystawić bez wychodzenia z gabinetu, a my nie musimy do niego iść po poprawiony blankiet.

Co się dzieje ze zrealizowaną receptą?

Zrealizowana recepta pozostaje w systemie. Tę informację przechowujemy przez pięć lat. Dane o dawkowaniu leków też są dostępne na naszym koncie, a zatem karteczka z dawkowaniem od lekarza także nie będzie już potrzebna. To ważne dla opiekunów osób starszych - będą mogli w jednym miejscu znaleźć wszystkie istotne informacje.

Mieszkańcy województwa śląskiego często kupują tańsze leki w Czechach lub na Słowacji. Czy będą mogli tam zrealizować e-recepty?

Już wkrótce tak. Przygotowujemy się do wprowadzenia  e-recepty transgranicznej. Kończymy testy tego rozwiązania. Myślę, że za rok będzie można naszą e-receptę zrealizować za granicą.

Są trzy grupy leków, których termin realizacji się nie zmienia....

Tak - to antybiotyki, które trzeba zrealizować w ciągu ośmiu dni, leki psychotropowe, które trzeba zrealizować w ciągu 30 dni i preparaty immunologiczne. Recepty w tym wypadku należy zrealizować w ciągu czterech miesięcy.