Felieton Liliany Sonik. Nie ma przyszłości dla narodów, które nie uczą się matematyki

Mnie matematyka nie była specjalnie potrzebna ani podczas studiów, ani w zawodowym życiu. W zasadzie niczego nie pamiętam, choć przy krótkich zakupach obliczę sumę zapłaty w głowie szybciej, niż maszynka. W podstawówce uczyła nas poczciwa pani: nie miała pojęcia czego ani jak to uczyć. Rodzice wysłali mnie więc na rok do dziadków, abym w tamtejszej szkole się douczyła i mogła dostać do Nowodworka. A w Nowodworku trafiłam na inną poczciwą panią, której dewizą było „jak się nauczysz, to zrozumienie samo przyjdzie’. Ponieważ miałam opinię uczennicy obiecującej humanistycznie, matematyczka stawiała mi 3 niczego nie wymagając. Aż w klasie czwartej zjawiła się nowa profesorka. I to było objawienie. Mój matematyczny analfabetyzm niezbyt przeszkadzał, bo wszystko stało się klarowne i proste. Lekcje stały się pasjonującą przygodą. Gdyby prof. Maria Jasieńska zaczęła nas uczyć wcześniej, zapewne wybrałabym studia matematyczne lub pokrewne.

Ta historia ilustruje problem, którym do dzisiaj nikt się nie zajął. Co się zmieniło, to na gorsze. Bo jednak wtedy nikomu do głowy nie przyszło żądać ograniczenia do minimum matematyki w szkołach podstawowych i liceach. Panowało przekonanie, że nauczanie tego przedmiotu uczy logicznego myślenia i oliwi mózg. Do tej pory nikt nie dowiódł, że to teza fałszywa. Przeciwnie, prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska uważa, że „dzieci przychodzą na świat z matematycznym instynktem” bo „zdolność matematycznego myślenia została nam dana w toku ewolucji i umożliwiała przetrwanie”. Matematyka uczy wnioskować, kojarzyć fakty i odpowiednio je klasyfikować. Ludzie nauczeni myśleć matematycznie łatwiej podejmują decyzje, bo potrafią przeanalizować alternatywne scenariusze konkretnych rozwiązań i przewidzieć konsekwencje. Matematyka wyrabia zdolność segregowania informacji i tworzenia systemu pozwalającego rozumieć świat.

Nie pojmuję dlaczego całkiem przytomni ludzie dali się skołować i powtarzają nonsensy w stylu ‘masz problem, to go zlikwiduj!’, ‘zlikwiduj matematykę!’. Przecież uczeń przed lekcją chory ze strachu, po usunięciu matematyki, będzie chory ze strachu przed fizyką czy inną lekcją, bo nigdy się nie nauczy sobie z tym radzić. A opowiadanie, że wiedzę i umiejętności zastąpi kalkulator, dowodzi wyłącznie braku wyobraźni. Może zastąpi w społeczeństwach biernych, miernych i łatwo podległych manipulacji. Nie darmo tuzy z Doliny Krzemowej zabraniają swoim dzieciom używania tabletów i innych elektronicznych gadżetów dopóki nie wchłoną odpowiedniej partii wiedzy metodami tradycyjnymi.

Twierdzenia, że rezygnując z solidnego nauczania matematyki wychowamy dla świata tanią siłę roboczą wcale nie wymyślili ostrożni konserwatyści. To wybitny uczony Hugo Steinhaus mawiał, że nie ma przyszłości dla narodów, które nie uczą się matematyki, bo „kraj bez matematyki nie wytrzyma współzawodnictwa z tymi, którzy uprawiają matematykę”.

Jest jednak z matematyką problem realny. Na całej linii szwankuje przygotowanie nauczycieli. Większość nie umie matematyki uczyć. Są nieprzygotowani metodycznie, zwłaszcza ci pracujący z dziećmi młodszymi. A zatem zamiast domagać się marginalizacji tego przedmiotu, powinniśmy żądać

od władz natychmiastowego wprowadzenia programu merytorycznego i metodycznego dokształcenia nauczycieli.

A cytowana przez Dziennik.pl ‘pedagożka Monika’, która wzywa do likwidacji matury z matematyki hasłem „Ludzie ludziom zgotowali ten los" powinna sama wrócić do szkoły. Bo porównywanie uczniowskiego stresu przed lekcją matematyki z Auschwitz jest skandalem i niewyobrażalną głupotą.