Górnicy uratowali kopalnię Rydułtowy. Niemcy chcieli ją wysadzić w powietrze. Górnikom poświęcono pamiątkową tablicę

Karol Mandrela, Rudolf Sznajder, Jan Wuwer, Andrzej Herzok, Alojzy Zimończyk, Ewald Wiertelorz, Józef Pozimski, Franciszek Radlik i Bronisław Drażny – to właśnie im poświęcona jest tablica, która zawisła na bramie jednego z budynku należących do kopalni Rydułtowy. Inicjatorem jej powstania było Towarzystwo Miłośników Rydułtów, a tablicę ufundował Urząd Miasta. - Jest to nasz –społeczeństwa Rydułtów hołd wobec Osób, które zasłużyły się w rozwoju kopalni i tych, którzy nie dopuścili do zniszczenia kopalni w 1945 roku przez cofających się Niemców jak i żołnierzy Armii Radzieckiej, którzy próbowali wywieźć jak najwięcej urządzeń z kopalni. Najpierw uratowali, a potem uruchomili kopalnię pod kierunkiem Bronisława Drażnego – jedynego w tym czasie inżyniera górniczego, który powrócił z obozu na kopalnię. Chronologicznie pierwszym zasłużonym dla rozwoju kopalni ale też miasta, bo pozostawił po sobie zbudowane nowoczesne na owe czasy osiedla robotnicze był dyrektor kopalni Charlotta Franciszek Radlik – podkreśla Henryk Machnik, prezes TMR.

Kopalnia Rydułtowy, jest dziś najstarszym, wciąż czynnym zakładem górniczym w Polsce. Lata międzywojenne to okres, w którym część Śląska w granicach Polski dawała 70% dochodów a kopalnia Charlotte należała do najlepiej prosperujących. Wojna oszczędziła Rydułtowy i kopalnię, choć był moment trudny, w marcu 1945 roku. To wówczas cofający się Niemcy postanowili wysadzić komorę mat wybuchowych na poziomie 400 oraz tunel kolejowy.

- To spowodowałoby unieruchomienie kopalni na wiele lat. Z dokumentów, które są w naszym posiadaniu dowiadujemy się, że z polecenia Niemca nadsztygara Krakowczyka 6 osobowa grupa górników miała za zadanie wywieźć z komory materiałów wybuchowych 5 ton materiałów wybuchowych oraz 100 sztuk spłonek. Materiał przeznaczony był dla zniszczenia tunelu kolejowego oraz szosy Rybnik – Racibórz. W czasie gdy pozostali górnicy przenosili na wózki skrzynki z materiałem wybuchowym, Ewald Wiertelorz i Alojzy Zimończyk uszkodzili wszystkie zapalniki przez przerywanie po jednym z każdej pary przewodów elektrycznych, nie uszkadzając powłoki z masy plastycznej by nie odkryto uszkodzeń – opowiada tą niezwykłą historię Henryk Machnik. - Alojzy Zimończyk informował, że nieznany mu górnik w czasie nabijania wozów z materiałem wybuchowym do klatki przeciął jeden z przewodów strzelniczych rozwiniętych po ociosie, przewidując, że służą do wysadzenia komory materiałów wybuchowych, o czym przekonali się w kilka dni później, gdy już na kopalni była Armia Czerwona. Tak więc do wysadzenia szybu ani też tunelu nie doszło, bo po nie udanej próbie żołnierze pośpiesznie wycofali się - podkreślają członkowie Towarzystwa.

Nad spokojną pracą kopalni czuwali też inni pracownicy w tym Karol Manderla – sztygar objazdowy, Rudolf Sznajder – kierownik oddziału przewozowego, Jan Wuwer – kierownik oddziału maszynowego, Andrzej Herzok – sztygar powierzchni, którzy wraz z zaufanymi pracownikami fizycznymi zabezpieczyli najważniejsze obiekty i urządzenia, zapobiegli zatopieniu wyrobisk, pochowali potrzebne narzędzia i mniejsze urządzenia przed myszkującymi Rosjanami.
- Tu szczególnie wyróżnił się mechanik stacji ratowniczej Józef Pozimski ,który praktycznie cały sprzęt ratowniczy zwiózł na dół kopalni. Gdy wreszcie rosyjski komisarz zdecydował o próbie uruchomienia kopalni, w czym największą zasługę mieli właśnie wymienieni na tablicy – mówi Machnik.

Zaczął się trudny okres wydobywczy na bazie sprzętów i materiałów z okresu okupacji. Właśnie dzięki takim osobom pod kierunkiem inżyniera Drażnego kopalnia wkrótce należy do najlepszych i zaczyna się okres szkolenia nowej kadry kierowniczej oraz górników. - W obecnej dobie gdy gospodarka zaczyna odchodzić od węgla, a na kopalnie sypią się gromy za drogą eksploatację, chcemy przypomnieć, że heroizmem jest nie tyko walka, ale przede wszystkim praca i dbałość o zachowanie miejsc pracy- to rozumieli wymienieni na tablicy i są w naszym mniemaniu cichymi rydułtowskimi bohaterami – podkreślano w trakcie uroczystości. W uroczystym odsłonięciu tablicy udział wzięli przedstawiciele samorządu, posłowie, senator Ewa Gawęda oraz dyrekcja kopalni ROW, której częścią jest zakład w Rydułtowach. - Chcemy oddać hołd ludziom, którzy przyczynili się do rozwoju kopalni, która od początku istnienia pełniła ważną rolę, miała ogromny wpływ na rozwój miasta – podkreślał Marcin Połomski, burmistrz Rydułtów. - Każdy z tych ludzi zasługuje na miano bohatera i każdemu z nich należy się nasza pamięć. Ta tablica będzie nam przypominać o ludziach, którym tak wiele zawdzięczamy – dodał.

Przemówił także poseł Adam Gawęda, który formalnie – choć spędza czas w Sejmie – wciąż jest pracownikiem kopalni Rydułtowy. - O górnictwie słyszymy ostatnio wiele negatywnych słów, opinii. Słyszymy, że górnictwo i nasze czarne złoto, jest niepotrzebne, ale sami doskonale wiem, że bez tego dobra, które tu wydobywamy, na tej kopalni nie byłoby tego wszystkiego, co kierowało rozwojem Polski. Ta kopalnia od 1806 roku ma swoją historię, jej dynamiczny rozwój nastąpił po II wojnie, a tego by nie było gdyby nie ci wielcy ludzie których nazwiska widnieją na tej tablicy – podkreślał poseł.