Górnośląska Nagroda Literacka Juliusz dla Agnieszki Daukszy za książkę: "Jaremianka"

Rybnik: Górnośląska Nagroda Literacka “Juliusz dla Agnieszki Daukszy za książkę: "Jaremianka"

Uroczysta gala wręczenia Juliusza odbyła się w sobotę, 17 października, w Teatrze Ziemi Rybnickiej. Z powodu obostrzeń odbyła się bez udziału publiczności, przełożono też koncert Grzegorza Turnaua.

Wreszcie ktoś poświęcił solidne studium jednej w najwybitniejszych, a mało znanych, poza środowiskiem kolekcjonerów i marszandów, polskich artystek awangardy. Imponuje szerokie podejście do tematu- nie tylko historyk sztuki znajdzie tu informacje na temat dzieł, warsztatu I “stawania się” artystki ale to też feministyczna historia emancypacji i historia Grupy Krakowskiej oraz Teatru Cricot – napisała członkini jury, Agata Passent o biografii Marii Jaremy: Jaremianka, autorstwa zdobywczyni nagrody Agnieszki Daukszy.

- Ta książka udowadnia, że biografia nie jest gatunkiem drugorzędnym, doraźnym, użytkowym; że biografia może być dziełem sztuki. A biografia prawdziwej artystki – nawet musi – stwierdził w swojej recenzji członek jury, Aleksander Kaczorowski.
- Chciałabym podziękować. Dziękuję wydawcy, wydawnicwu Znak, dziękuję wydziałowi polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiemu, dziękuje moim najbliższym i rodzinie Marii Jaremy, bo bez nich nie udałoby się – powiedziała autorka nagrodzonej publikacji. Czego nauczyła się od Jaremianki? - Uważności dla ludzi smutnych, słabych, w jakiś sposób osamotnionych, bezsilnych – powiedziała nagrodzona autorka.
Gala odbyło się bez udziału publiczności w Teatrze Ziemi Rybnickiej w sobotę, 17 października.

Nominowani do nagrody w tym roku byli:

• Natalia Budzyńska, Dzieci nie płakały. Historia mojego wuja Alfreda Trzebinskiego, lekarza SS. Czarne,
• Agnieszka Dauksza, Jaremianka. Biografia, Znak,
• Magdalena Grochowska, W czasach szaleństwa. Hertz. Fiłosofow. Stempowski. Moltke. Z posłowiem Anny Wolff-Powęskiej, Agora,
• Wojciech Orliński, Człowiek, który wynalazł internet. Biografia Paula Barana, Agora,
• Mirosław Wlekły, Gareth Jones. Człowiek, który wiedział za dużo, Znak.

Skład Kapituły GNL Juliusz w roku 2020 tworzyli: Małgorzata Szejnert, Agata Passent, Zbigniew Kadłubek, Aleksander Kaczorowski i Michał Nogaś. Sekretarzem była Aleksandra Klich.

Po raz pierwszy nagroda przyznana została w roku 2016. Zwycięską książką okazała się wówczas „Kobro. Skok w przestrzeń” Małgorzaty Czyńskiej – biografia Katarzyny Kobro, awangardowej artystki, nowatorskiej rzeźbiarki, żony Władysława Strzemińskiego. Do finałowej trójki zakwalifikowały się wtedy także tomy „Historia kina polskiego” Darka Foksa i „O pochodzeniu łajdaków” Tomasza Wiśniewskiego.

Laureatem II edycji „Juliusza” została książka Moniki Muskały „Między Placem Bohaterów a Rechnitz. Austriackie rozliczenia” o odkłamywaniu historii i austriackich rozliczeniach z przeszłością. Kapituła do finałowej piątki, oprócz zwycięskiej książki nominowała publikacje: „Nie” Konrada Góry, „Glamour, kobiecość, widowisko. Aktorka jako obiekt pożądania” Agaty Łukszy, „Co jest nie tak z tymi ludźmi?” Adama Kaczanowskiego i „Jak Niobe. Opowieść Górnośląska” Alojzego Łysko.

W 2018 roku Kapituła postanowiła nagrodzić tom poetycki Roberta Rybickiego „Dar Meneli”. Obok zwycięskiej książki w finale znalazły się również: „Floryda” Grzegorza Bogdała, „Lesbos” Renaty Lis, „Jak przejąć kontrolę nad światem nie wychodząc z domu” Doroty Masłowskiej oraz „Był sobie chłopczyk” Ewy Winnickiej.

Od 2019 roku nagroda przyznawana jest za najlepszą biografię napisaną i wydaną po polsku w roku poprzednim. Wygrał wówczas Aleksander Kaczorowski z książką: Oto Pavel. Pod powierzchnią.

Skąd nazwa nagrody – Juliusz? Był inicjatorem budowy nowoczesnego szpitala w Rybniku. Placówkę wybudowanego w latach 1868/1869, w dużej mierze dzięki składkom społecznym i darowiznom. Juliusz Roger nie dożył jego otwarcia, jednak doceniając inicjatywę i zaangażowanie książęcego lekarza, szpital nazwano jego imieniem.

- Górnośląska Nagroda Literacka Juliusz to konkurs, który doskonale łączy przeszłość z teraźniejszością. Na bazie cennych doświadczeń buduje nową jakość, udowadniając, że Rybnik to miasto twórcze, w którym kultura ma swoje ważne miejsce. Liczę, że wartością dodaną inicjatywy będzie ożywiona dyskusja na temat współczesnej literatury, pokazująca, że wartości humanistyczne są ciągle istotne w naszym w dużej mierze opartym na konsumpcyjnym stylu życia świecie – mówi Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika, fundator nagrody.