Historyczne znalezisko w Świętochłowicach. Schron wartowniczy przy stawie Kalina

Z początkiem kwietnia rozpoczęły się roboty budowlane na stawie Kalina. Roboty potrwają dwa lata. W końcu oczyszczona zostanie ta ekologiczna bomba. powstanie też nowe miejsce rekreacji. Roboty w dzielnicy Zgoda prowadzi wykonawca - konsorcjom firm Menard i Remea. Wykonawca w trakcie prac natknął się na niezwykłe znalezisko.

Na hałdzie przy stawie Kalina odkryto schron wartowniczy, która prawdopodobnie pochodzi z czasów II wojny światowej. Schron nie znajdował się bezpośrednio w stawie, ale na terenie zanieczyszczonej hałdy. Historycznym znaleziskiem zainteresowali się muzealnicy z Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. Przeprowadzono przegląd obiektu. Znalezisko musi zostać jeszcze oczyszczone z mchu, którym porosło przez lata.

- Dzięki uprzejmości wykonawcy z hałdy wydobyto wieżę wartownicza. Wieża ta zostanie przetransportowana w poniedziałek, 17 maja, do Parku Heiloo w Piaśnikach, gdzie zostanie postawiona, by przypominać o historii. O godzinie 12.00 w parku muzealnicy opowiedzą o historii tego znaleziska - mówi Patryk Kosela, rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego w Świętochłowicach.

Niecodzienne znalezisko zostanie wyeksponowane przy polskim schronie bojowym nr 39 w Piaśnikach.

Schron wartowniczy ma:

• 2,5 tony,
• 2,5 m długości.
• średnicę 138 cm.

Staw Kalina nie zostanie tylko oczyszczony z zanieczyszczeń, ale teren ten ma stać się miejscem rekreacji i wypoczynku. Kalina zostanie podzielona na trzy groble, przez które przebiegać będą ścieżki piesze. Wokół stawu będą dodatkowe ścieżki dla spacerowicz oraz rowerzystów.

W okolicy stawu Kalina wybudowane zostanie plac zabaw, boisko do piłki nożnej, boisko wielofunkcyjnego, siłownia plenerowa, wybieg dla psów oraz skatepark.Najważniejszym aspektem inwestycji jest jednak oczyszczenie stawu Kalina z chemikaliów i przywrócenie biologicznej aktywności na stawie.

Po zakończeniu zadania, staw Kalina ma pełnić rolę zbiornika retencyjnego wód opadowych. Zostanie wykonana bariera przeciwinfiltracyjna wokół hałdy tak, aby nic już nie przedostało się poprzez wody gruntowe do stawu. Przy stawie wybudowana zostanie też kaskady, które będzie powodowała ciągłe napowietrzanie i filtrację wody. Kaskady będą zasilane z instalacji fotowoltaicznej oraz solarnej.

Do początku lat 50. XX wieku staw Kalina był czysty. Można było tu spotkać wędkarzy i wypoczywające nas stawem rodziny. Z pobliskiej hałdy do stawu zaczęły jednak dostawać się zanieczyszczenia. To właśnie tutaj przez kilkadziesiąt lat składowane były odpady produkcyjne z Zakładów Chemicznych „Hajduki”. Teraz staw Kalina zanieczyszczony jest m.in. fenolami czy węglowodorami aromatycznymi.

Chorzowskie zakłady „Hajduki” były popularnym producentem farb i lakierów. Powstały w 1888 r. jako mała destylarnia smoły koksowniczej. Zdolność przerobowa fabryki w 1913 roku wynosiła 150 ton smoły i 75 ton olejów na dobę, natomiast produkcja osiągnęła wartość 30 ton benzolu motorowego, 3 tony fenolu, 5 ton krezoli i 2 tony toulenu na dobę.

W 1945 r. po II wojnie światowej wznowiono produkcję w zakładach. W latach 50. XX wieku uruchomiono pierwszą w kraju instalację do ciągłej destylacji smoły. W tym czasie zakłady „Hajduki” były największym producentem benzolu w Polsce. Wybudowano tu także pierwszą w Polsce fenolownię. Zakłady przerabiały olej karbolowy jak również fenolany z koksowni z wszystkich zakładów koksowniczych w Polsce.

W latach 80. XX wieku zaczęto produkować żywice fenolowo-formaldehydowe oraz pokosty i sykatywy dla branży lakierniczej. W latach 90. XX wieku „Hajduki” zostały wpisane na listę najbardziej uciążliwych dla środowiska zakładów w kraju („Lista 80”).