IPN chce ocalić groby powstańców śląskich. Tak jak w Chorzowie Starym ZDJĘCIA

- W ramach akcji Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach podjęło staranie stworzenia bazy ewidencyjnej grobów, w których spoczywają Powstańcy Śląscy na terenie województwa śląskiego. Jej utworzenie pozwoli w przyszłości na opracowanie systemu opieki nad tymi grobami i zatrzyma proces likwidacji grobów naszych bohaterów - mówi Jan Kwaśniewicz z katowickiego oddziału IPN.

Zgłoszenia do bazy będą przyjmowane na podstawie formularzy przesłanych na adres mailowy [email protected] bądź adres korespondencyjny Oddziału IPN w Katowicach (ul. Józefowska 102, 40-145 Katowice). Formularze zgłoszeniowe można pobrać ze strony katowickiego IPN. Ponadto informacje o akcji będą udzielane pod numerami telefonów 32 207 08 00 i 32 207 08 03.

Dzięki współpracy z Archidiecezją Katowicką, Diecezją Sosnowiecką, Diecezją Gliwicką i Diecezją Opolską, treść apelu pracowników IPN zostanie odczytana w okresie od 27 października do 2 listopada 2019 r. w parafiach na terenie województwa śląskiego, a w gablotach zawisną plakaty informacyjne. Akcja została zainspirowana analizą zewidencjonowanych na szczeblu administracji samorządowej grobów wojennych i grobów weteranów powstań śląskich. Wynika z niej, że znana jest lokalizacja 147 grobów. Przywołana liczba jest rażąco niska w zestawieniu z liczbą 2 700 osób, które straciły życie w powstaniach śląskich i ok. 60 000 osób, które wzięły w nich udział. Brak wiedzy o grobach powstańczych wynika z dwóch przyczyn: uległy one likwidacji lub są to groby, na których nie ma informacji o rodowodzie powstańczym. Zależy nam zwłaszcza na uzyskaniu wiedzy o tych, które wciąż egzystują w przestrzeni publicznej.

Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach nie poprzestaje wyłącznie na ewidencjowaniu grobów powstańczych. W uzasadnionych przypadkach finansuje remonty takich grobów lub nawet je odbudowuje. Tak stało się w przypadku grobu Emila Walesy z Chorzowa Starego.

- Grób tego powstańca uległ całkowitemu zniszczeniu po roku 2010. Po akcji OBUWiM w Katowicach, w ramach której w roku 2018 wyremontowano groby pięciu spoczywających tam Powstańców Śląskich, do pracowników Biura zgłosiła się rodzina Emila Walesy i wskazała lokalizację zniszczonego grobu. Po przeprowadzeniu stosownych procedur grób został odbudowany, a uroczystość jego poświęcenia i upamiętnienia Emila Walesy odbyła się w poniedziałek 28 października w kościele pod wezwaniem Świętej Marii Magdaleny przy ul. Bożogrobowców w Chorzowie Starym - informuje katowicki oddział IPN.

Emil Walesa był polskim działaczem narodowym i związkowym w ówczesnej gminie wiejskiej Chorzów (obecnie Chorzów Stary; mieszkał przy placu św. Jana 31). Urodził się 23 stycznia 1882 r. w Chorzowie, syn Jana i Marii z domu Bambenek. Jako sekretarz miejscowego oddziału Zjednoczenia Zawodowego Polskiego położył duże zasługi dla działalności i rozwoju tutejszej organizacji. Od wiosny 1919 r. działał też w ruchu sokolim. W tymże roku razem z Marcinem Watołą stworzył komórkę Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na terenie Chorzowa. 9 listopada 1919 r. w wyborach samorządowych został wybrany do Rady Gminy Chorzów. Od II Powstania Śląskiego przez kilka lat (przed Józefem Smoleniem) piastował stanowisko prezesa chorzowskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W okresie plebiscytu działał w lokalnym komitecie plebiscytowym. Był odpowiedzialny za akcję propagandową, za rozprowadzanie broszur, odezw, ulotek i innych materiałów propagandowych. Był jednym z najbliższych współpracowników komisarza [komisarycznego naczelnika Gminy Chorzów] Pawła Sojki. Należał do miejscowej Komisji Szkolnej. W okresie strajków szkolnych w Chorzowie, w marcu 1920 r. i maju 1921 r., był jednym z najenergiczniejszych organizatorów zajęć oświatowych dla dzieci polskich. Uczestniczył w III Powstaniu Śląskim. Był żonaty z Janiną Pisulą. Zmarł 11 kwietnia 1926 r. w gminnym szpitalu.