Izba Oświęcimska i nowoczesne Centrum Informacji w Goleszowie już otwarte. Zobaczcie ZDJĘCIA

- Izba Oświęcimska związana jest z cementownią, która tutaj działała i dawała pracę mieszkańcom Goleszowa oraz okolicznych miejscowości. W czasie II wojny światowej w cementowni zapanowało zło, o którym trzeba pamiętać - stwierdziła Sylwia Cieślar, wójt gminy Goleszów.

Goleszowska fabryka cementu powstała na przełomie XIX i XX wieku. Wcześniej na stokach góry Jesieniowa działały piece do wypalania kamienia łupkowego. Wydobycie wapienia i cementu portlandzkiego to działalność, wokół której przez dziesięciolecia rozwijała się fabryka. Wraz z nią zmieniał się sam Goleszów, który z typowej wsi rolniczej przekształcił się w miejscowość przemysłowo-rolniczą.

Niestety, w czasie II wojny światowej zabudowania goleszowskiej cementowni zostały zaanektowane przez niemieckie oddziały SS i przekształcone w Arbeitslager Golleschau, który był jedną z pierwszych filii obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Ponad 2,3 tysiąca więźniów różnych narodowości pracowało w cementowni i pobliskich kamieniołomach. Wielu z nich zostało zamordowanych. Tych, którzy przetrwali nieludzkie warunki, w styczniu 1945 r. niemieccy żołnierze zmusili do wzięcia udziału w Marszu Śmierci.

Z inicjatywy Pawła Stanieczka w 2006 roku w Gminnym Ośrodku Kultury w Goleszowie powstała Izba Oświęcimska. Pan Paweł, będąc jej kustoszem, a jednocześnie świadkiem wydarzeń wojennych, zgromadził w niej liczne dokumenty i eksponaty związane z funkcjonowaniem podobozu, życiem i śmiercią więźniów oraz historią wielu mieszkańców gminy Goleszów, którzy z narażeniem własnego życia pomagali więźniom podobozu.

- Chciałem panie Pawle serdecznie podziękować za te lata konsekwentnego przypominania - mówił obecny na otwarciu Izby Oświęcimskiej Adrian Korczago, biskup diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego.

Dzięki pieniądzom z unijnego programu Izba Oświęcimska została przebudowana i na nowo zaaranżowana. Powstało nowoczesne miejsce wystawienniczo-edukacyjne na mapie Śląska Cieszyńskiego.

Izba zajmuje dwie sale w domu kultury. W jednej powstała makieta cementowni. Tu też prezentowane są pocztówki z dawnego Goleszowa i można zobaczyć film przybliżający historię podobozu. W drugiej zgromadzono pamiątki związane z więźniami, między innymi obozowy „pasiak”, sygnet wykonany z monety, ławę i stołki, a także zdjęcia. Na ścianach umieszczono reprodukcje malowideł wykonanych węglem na ścianie cementowni przez więźnia, francuskiego Żyda Jeana Bartichanda. Przedstawiają niewolniczą pracę w podobozie. W 2000 roku rysunki zostały zdjęte ze ściany i trafiły do zbiorów Muzeum Auschwitz. W izbie zobaczyć można też gabinet dyrektora zakładu.

Zaprezentowane zostały również zdjęcia dokumentujące życie i pracę więźniów, pomoc niesioną im przez miejscową społeczność. Izbie pamięci towarzyszy ścieżka historyczna. Prowadzi ona do kamieniołomu, gdzie pracowali więźniowie.

- Jestem niesamowicie zaskoczony. Nie wyobrażałem sobie, że można było coś takiego zrobić - mówił Paweł Stanieczek, który ekspozycję widział dzisiaj po raz pierwszy.

Podobóz Golleschau został założony na przełomie lipca i sierpnia 1942 r. na terenie kamieniołomu i fabryki cementu należącej do esesmańskiej spółki Golleschauer Portland Zemment AG. Przebywało w nim przeciętnie 400-500 więźniów, głównie Żydów oraz kilkudziesięciu Niemców, Polaków i „żydowskich mieszańców”. Od wiosny 1944 r., po sprowadzeniu kolejnych grup Żydów polskich, czeskich i węgierskich, stan podobozu przekroczył 1 tys. osób.

Spośród 2348 więźniów odnotowanych w księdze ewidencyjnej podobozu prawie 130 zmarło, zostało zastrzelonych lub popełniło samobójstwo. Ponad 1,2 tys., jako niezdolnych do pracy, odesłano do Birkenau. Podobóz zlikwidowano w dniach od 18 do 21 stycznia 1945 roku. Więźniów ewakuowano do Wodzisławia Śląskiego, a stamtąd do obozów Sachsenhausen i Flossenbuerg.

Obóz Auschwitz powstał w 1940 roku dla Polaków. KL Auschwitz II - Birkenau, powstał dwa lata później. Stał się miejscem masowej zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. Niemcy zgładzili w Auschwitz co najmniej 1,1 miliona ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów i jeńców sowieckich.