Jacek Przypaśniak: Tylko frajerzy dają się okradać [WYWIAD]

Czy zawsze bierze pan paragon?
Tak, zawsze.

To taki zawodowy odruch?
Trochę pewnie tak. Jednak przede wszystkim jest to rodzaj postawy, którą propaguję nie tylko jako dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, ale obywatel tego kraju. Uważam, że moim obowiązkiem obywatelskim jest płacenie podatków, bo z tego finansowane są emerytury, służba zdrowia, edukacja, bezpieczeństwo publiczne i wiele innych ważnych państwowych zadań służących nam wszystkim. Do takiego podejścia - zarówno służbowo, jak i prywatnie - próbuję przekonywać wszystkich. Mam wrażenie, że sukcesy takich państw jak Szwajcaria czy Niemcy biorą się przede wszystkim z faktu, że generalnie obywatele starają się przestrzegać przepisów i płacić uczciwie podatki, że wspierają swoje państwo. I druga ważna rzecz, która skłania mnie do żądania paragonu - to ułatwia mnie jako konsumentowi dochodzenie swoich praw w przypadku, kiedy zakupiony towar lub usługa nie odpowiada jakości deklarowanej przez producenta lub posiada wady. Mam też bardzo pozytywne odczucie, że postępując w ten sposób, sprzyjam uczciwej konkurencji - że również dzięki mnie restaurator, który solidnie wszystko ewidencjonuje i odprowadza podatki, nie przegra z takim, który kupuje pokątnie np. alkohol i mięso, a w dodatku unika podatków. W ten sposób przyczyniam się do likwidacji szarej strefy, która szkodzi nie tylko państwu i gospodarce, ale każdemu z nas.

Dlaczego prowadzicie akcję "Weź paragon" akurat w czasie wakacji? Przecież w atmosferze wypoczynku o takich rzeczach się nie myśli.
Zawsze w okresach wakacyjnych w miejscowościach wczasowych wzrasta liczba gości. Wielu przedsiębiorców wykorzystuje właśnie to, że wczasowicze nie myślą o paragonach. Nasza akcja ma więc na celu przypomnienie konsumentom, jakie korzyści daje posiadanie paragonu. Za każdym razem, kiedy zażądamy paragonu, możemy mieć pewność, że podatek zawarty w cenie towaru lub usługi zostanie odprowadzony do budżetu i wzmocni uczciwych przedsiębiorców. Ważne, aby o cenie towaru czy usługi decydowała uczciwa konkurencja, a nie brak ewidencjonowania towarów za pomocą kasy fiskalnej. Główne cele akcji to zatem edukacja i prewencja. W ramach przeciwdziałania próbom oszukiwania państwa i konsumentów prowadzimy wzmożone kontrole nie tylko w godzinach urzędowania. Czynności prowadzone są również w godzinach wieczornych, nocnych a także w dni wolne od pracy, czyli w soboty i niedziele. Działania takie pozwolą na wyeliminowanie zjawiska świadomego i celowego łamania prawa, kiedy sprzedawca wlicza w koszty zapłacenie kilku mandatów.

Ocenia się, że w Polsce działalność gospodarcza wymykająca się fiskusowi stanowi wciąż prawie jedną czwartą tej oficjalnej. To dwa razy więcej niż w najlepiej rozwiniętych krajach UE. Jak duża jest szara strefa w naszym regionie?
Zjawisko szarej strefy tak naprawdę dotyka każdego obszaru kontrolowanego przez naszych inspektorów. W przypadku kontroli kas fiskalnych na terenie naszego województwa najczęstsze nieprawidłowości zaniżania lub ukrywania dochodu można zauważyć w handlu. Kontrole prowadzone od lat wskazują na coraz większą świadomość obowiązku posiadania przez przedsiębiorców kas fiskalnych i ewidencjonowania na nich sprzedaży zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Niestety, obserwujemy także wśród niektórych pseudoprzedsiębiorców zaniżanie dochodów i nieewidencjonowanie sprzedaży poprzez wybiórcze rejestrowanie na kasie lub zaniechanie w godzinach popołudniowych czy wieczornych - wielokrotnie przy pełnej akceptacji drugiej strony transakcji. Takie przypadki zakończone są nałożeniem mandatu lub skierowaniem go na drogę sądową.

Skąd to się bierze, że tak chętnie przedsiębiorcy uciekają do szarej strefy?
Udział szarej strefy w krajach UE jest poważnym problemem z punktu widzenia gospodarki każdego kraju, a z drugiej strony jest zjawiskiem trudnym do zaobserwowania i skalkulowania. Nie tylko firmy, ale i pracownicy nie chcą zdradzać, że pracują "na czarno". To społeczne przyzwolenie na prowadzenie nielegalnej działalności, ukrywanie swoich prawdziwych dochodów, wręcz wspieranie osób próbujących unikania płacenia należności publicznoprawnych na małą i dużą skalę pokazuje, że można przyzwyczaić się i pozwolić na akceptację takiego stanu. Dziś w szarej strefie wcale - wbrew pozorom - nie działa tylko mafia. Z jej usług korzystają całkiem legalnie funkcjonujące firmy, które w ten sposób "optymalizują" sobie obciążenia podatkowe. Obrót paliwami płynnymi, wyrobami tytoniowymi, nielegalny hazard; transfer dochodów za granicę; nielegalne zatrudnienie; handel; wszelkiego rodzaju usługi, nierejestrowanego obrotu towarami i usługami to tylko kilka przykładów, gdzie stosowane są nadużycia podatkowe.

Czy wynika to z naszej niechęci do państwa - powstałej chyba już w czasie zaborów, a utrwalonej w PRL-u - jako instytucji, która zabiera, ale nic nie daje, wręcz wrogiej?
Coś w tym jest, co pan mówi. Jednak od ponad dwudziestu lat budujemy już nowe państwo, obywatelskie. Nie ma więc powodów, by szukać furtek podatkowych czy, co gorsza, oszukiwać.

Badania dowodzą, że im wyższa jakość dóbr publicznych i wszystkiego, co powstaje za publiczne pieniądze, tym mniejsza skłonność do unikania podatków. W Polsce z tym jest nadal kiepsko, co pokazują wpadki z budową dróg i stadionów, a szczególnie beznadziejna jakość służby zdrowia i pomocy socjalnej. Może więc UKS nie powinien ścigać podatników, tylko kiepskich urzędników, którzy źle wydają publiczne pieniądze?
Pieniądze publiczne są niekwestionowanym dobrem, które od lat podlega ścisłej i niezmiennej kontroli w każdym państwowym urzędzie. Im prostsze i bardziej klarowne zasady ich rozliczania i wydatkowania, tym bardziej przejrzyste są zasady kontroli. Od lat wszystkie zasady działania, rozliczania, wydatkowania urzędów są przejrzyste i dostępne dla naszych obywateli. Także urzędy kontroli skarbowej podlegają takim kontrolom, a ujawnione nieprawidłowości podlegają upubli-cznieniu i oczywiście konieczności poniesienia wszelkich konsekwencji w przypadku naruszenia procedur i przepisów w tym zakresie. W ramach wykonywanych zadań urzędy kontroli skarbowej zostały powołane do kontroli gospodarowania środkami publicznymi. W latach 2010-2012 Urząd Kontroli Skarbowej w Katowicach przeprowadził ok. 130 postępowań kontrolnych w zakresie prawidłowości gospodarowania środkami publicznymi i mieniem Skarbu Państwa. Podmiotami tych kontroli były głównie jednostki samorządu terytorialnego, organy administracji publicznej, zakłady opieki zdrowotnej, instytucje kultury oraz przedsiębiorcy, korzystający z pomocy publicznej. W ramach 34 z wyżej wymienionych postępowań kontrolnych kontrolujący zakwestionowali prawidłowość wydatkowania oraz rozliczenia środków publicznych przyznanych w formie dotacji lub subwencji na łączną wartość 6.585.094,70 zł. Ustalenia poczynione w ramach opisywanych kontroli skarbowych skutkowały skierowaniem do właściwych rzeczników dyscypliny finansów publicznych trzech zawiadomień o ujawnieniu okoliczności wskazujących na naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Czy są skuteczne sposoby walki z oszustwami podatkowymi?
Oczywiście, tylko w 2012 roku Urząd Kontroli Skarbowej w Katowicach przeprowadził ponad 550 postępowań kontrolnych, a łączna kwota stwierdzonych nieprawidłowości wyniosła prawie 10 miliardów zł. Liczba wykazanych nieprawidłowości jest naprawdę ogromna.
Przyznam jednak, że mielibyśmy o wiele mniej roboty, gdyby przedsiębiorcy i inne osoby nie ulegali pokusie skorzystania z różnych "podatkowych okazji". Dam taki przykład - zorganizowana grupa sprowadzała z Łotwy pręty stalowe na podstawione osoby bez podatku VAT. Sprzedawała to po tzw. okazyjnych cenach. Nasze firmy stalowe biły na alarm, bo ponosiły straty. Nie byłoby jednak tego problemu, gdyby inne przedsiębiorstwa nie kupowały tego trefnego towaru. Tymczasem trafił on na wiele budów. Rozpracowaliśmy tę grupę i przerwali ten szkodliwy dla państwa i naszych firm proceder, jednak, niestety, podobne przykłady można mnożyć.
Nie zawsze bowiem o wielkości udziału szarej strefy w gospodarce decyduje wysokość podatków obowiązujących w danym kraju, ale właśnie świadomość każdego obywatela, który przymykając oko na oszustwa podatkowe powinien sobie zdawać sprawę z tego, że pozwala się okradać.
Rozmawiał Mariusz Urbanke

W ramach akcji "Weź paragon" kontrolerzy sprawdzają prawidłowość:

• posiadania kasy fiskalnej oraz dokonywania na niej rejestracji sprzedaży towarów,
• wydawania paragonów stwierdzających dokonanie sprzedaży,
• prowadzenia działalności zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego

Oto, jakie wyniki w naszym regionie dały poprzednie akcje.

• W ubiegłym roku w okresie od 23.06 do 31.08 inspektorzy kontroli skarbowej na terenie województwa śląskiego nałożyli łącznie 1263 mandaty na kwotę 234.860 zł. Natomiast w ciągu całego 2012 roku stwierdzono nieprawidłowości, nakładając ponad 4.800 mandatów na kwotę prawie 850.000 złotych.
• W ciągu ostatnich 5 lat inspektorzy kontroli skarbowej nałożyli ponad 21.000 mandatów na kwotę blisko 4.000.000 zł za brak ewidencjonowania na kasie fiskalnej. Ministerstwo Finansów szacuje, iż w skali całego kraju na 100 kontrolowanych u 13 stwierdzono naruszenia skutkujące wymierzeniem mandatów karnych.

Korzyści z brania paragonu:

• Po pierwsze, ułatwia dochodzenie swoich praw w przypadku, kiedy zakupiony towar lub usługa nie odpowiada jakości deklarowanej przez producenta lub posiada wady.
• Po drugie, sprzyja uczciwej konkurencji. Sprzedawca wydając paragon, jednocześnie rejestruje swoje obroty.
• Po trzecie, biorąc paragon przyczyniamy się do likwidacji szarej strefy. Sprzedawcy nie mają możliwości ukrycia swoich dochodów.

MU

*Artur Hajzer nie żyje. Tragedia na Gasherbrum ZDJĘCIA
*Superbudowa 2013. Wybieramy najlepszą inwestycję woj. śląskiego ZAGŁOSUJ
*Marsz Autonomii 13 lipca 2013: PROGRAM, LISTA OBECNOŚCI
*Jak zdać egzamin na prawo jazdy? ZOBACZ WIDEOTESTY i CZYTAJ PODPOWIEDZI