Jastrzębie-Zdrój. Henryk Sławik uhonorowany pomnikiem w rodzinnej Szerokiej. Monument bohatera II wojny światowej odsłonięty

Henryk Sławik uhonorowany pomnikiem w rodzinnej Szerokiej. Monument bohatera II wojny światowej odsłonięty. "Takich ludzi nam trzeba"

Niewielka Szeroka uczciła swojego wielkiego bohatera. W piątek, 16 lipca, w dniu 127. rocznicy urodzin Henryka Sławika w rodzinnej miejscowości - obecnie dzielnicy Jastrzębia-Zdroju - odsłonięto pomnik herosa II wojny światowej.

Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się z wielką pompą. Przybyli na nią przedstawiciele trzech narodów, w których historii złotymi zgłoskami zapisał się Sławik. Obecni byli przedstawiciele organizacji węgierskich, izraelskich oraz rzecz jasna polskich. Nie zabrakło władz ze szczebla centralnego oraz samorządowego, pocztów sztandarowych najróżniejszych organizacji, a przede wszystkim mieszkańców Szerokiej. Wszyscy zgodnie podkreślali, że bohaterowi za zasługi należy się ogromny szacunek.

Odsłonięcie pomnika poprzedziła ekumeniczna modlitwa, którą poprowadzili duchowni trzech wyznań: rzymskokatolickiego, ewangelicko-augsburskiego oraz judaizmu.

- Niech postawa Henryka Sławika mobilizuje nas do jedności, budowania mostów przyjaźni, które są trwalsze niż wojna, nienawiść i wszelkie ludzkie zawieruchy - zaapelował na jej koniec bp Adam Wodarczyk.

Stojący przed szerockim kościołem monument oficjalnie odsłoniła Anna Hetman, prezydent Jastrzębia-Zdroju wraz z Martą Ritecz-Sekulic, Zastępczynią Konsula Generalnego Węgier w Polsce.

- Pomnik ma stać się miejscem symbolicznym, integrującym ludzi i pokazującym wartości: patriotyzmu, odwagi, szlachetności, umiłowania wolności i przekonania, że każdy człowiek jest ważny bez względu na wyznawaną religię, miejsce urodzenia czy status społeczny - podkreśliła Anna Hetman.

Przy okazji podniosłej uroczystości poświęconej Henrykowi Sławikowi nie mogły nie wybrzmieć zasługi bohatera. O zacnych dokonaniach Sławika, do których zalicza się uratowanie kilku tysięcy żydowskich dzieci, dzięki stworzeniu wraz z Węgrem, Józsefem Antallem sierocińca w Vácu nad Dunajem, na podstawie sfałszowanych dokumentów mówił chociażby dr Andrzej Sznajder, dyrektor IPN w Katowicach.

- Dzięki zapobiegliwości, sprawnej organizacji Henryka Sławika i jego współpracy ze stroną węgierską kilkadziesiąt tysięcy Polaków przetrwało. W tej liczbie, jak szacują historycy udało się uratować kilka tysięcy Polaków pochodzenia żydowskiego. W obliczu wkroczenia Niemiec na Węgry te osoby podzieliłyby los Węgrów pochodzenia Żydowskiego - przyznał Sznajder, który zaznaczył, że był to moment istotny w dziejach Polski, Węgier i Izraela.

Zwrócił na to również uwagę Sławomir Pastuszka Wiceprzewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach, który dodatkowo zauważył, że historia i losy Sławika pokazują, że liczy się to co łączy ludzi, a nie ich dzieli.

- Osoba Henryka Sławika pokazuje, że warto być człowiekiem. Nie liczą się różnice, a to co mamy wewnątrz. Każdy z nas ma prawo do życia, do wolności. Sławik pokazał co to znaczy wolność. Takich ludzi nam potrzeba - zaznaczył Pastuszka.

O długo nieznanej postaci Henryka Sławika, którą, po II wojnie światowej skutecznie "wymazano" z kart historii w Polsce dużo wcześniej niż na Wisłą mieli okazję przekonać się nad Dunajem.

- Postać Henryka Sławika jest u nas bardzo dobrze znana. József Antall senior (współpracownik Sławika na Węgrzech - przyp.red) został pierwszym prezydentem Węgier po zmianie reżimu. Już wtedy wiedzieliśmy o jego współpracyz Henrykiem Sławikiem i ratowaniu polskich Żydów wyjaśnił Péter Kertész, attache ds. kulturalnych Węgierskiego Instytutu Kultury.

Pomnik Henryka Sławika w Szerokiej. "Chcieliśmy ukazać go w ruchu"

Monument-ławeczka wraz z tablicami przedstawiającymi dokonania Henryka Sławika w Szerokiej stoi już od blisko miesiąca. Uroczystość odsłonięcia pomnika była planowana wcześniej, ale nie udało się ich doprowadzić do skutku z powodu pandemii koronawirusa.

Za stworzenie pomnika Henryka Sławika odpowiedzialne było Studio Rzeźby Jagenemeer. Twórcy pomnika zauważają, że niełatwo było zdecydować się, w jaki sposób przedstawić postać Henryka Sławika, tak aby nietuzinkowo pokazać bohatera.

- Uznaliśmy, że jeśli wyrzeźbimy po prostu pana w garniturze, to nie będzie się on wyróżniał spośród wielu tego typu pomników. A nam chodziło o ujęcie jakiegoś rysu, który mógłby naprowadzić odbiorcę na ślad tego, w jaki sposób działał Henryk Sławik. Zdecydowaliśmy się na ukazanie Sławika w lekko dynamicznym ruchu, jakby w chwili zastanowienia. W ręku trzyma dokumenty które pozwalały ratować ludzkie życie. – wyjaśnia Maciej Jagodziński-Jagenmeer, projektant rzeźby.

Pomnik nieprzypadkowo ustawiono tak, by Sławik spoglądał w kierunku swojego rodzinnego domu.

Niewiele zabrakło również, a rzeźba bohatera mogłaby się stać przyczyną skandalu międzynarodowego! Na kilka dni przed odsłonięciem pomnika Grzegorz Łubczyk, dyplomata, ambasador RP na Węgrzech w latach 1997-2001 oraz popularyzator dziejów Henryka Sławika wychwycił historyczne błędy widniejące na tablicach.

Czego dotyczyły błędy? Chodzi między innymi o sposób w jaki został stracony Henryk Sławik. Bohater II wojny światowej został powieszony, podczas gdy, na pomniku widniała informacja o jego rozstrzelaniu. Łubczyk jako błędną określa też widniejącą na tablicy liczbę osób, którymi na Węgrzech - w założonym wraz z Józsefem Antallem sierocińcu - w Vácu nad Dunajem.

Skandalu udało się jednak uniknąć. Władze Jastrzębia zdecydowały się do czasu nasienia poprawek na pomnik zastosować rozwiązanie tymczasowe. Tekst niezawierający spornych informacji zostanie doraźnie naniesiony na tablicę. Jego zmiana na stałe nastąpi po decyzji Instytutu Pamięci Narodowej. Jak się okazało do niefortunnych pomyłek doszło z powodu rozbieżności w źródłach historycznych.