Jastrzębie-Zdrój: mozaika na cechowni KWK Zofiówka ma przypominać o wydarzeniach stanu wojennego. W tej kopalni strzelano do górników

W Jastrzębiu-Zdroju nie zapominają o trudnych i często bolesnych doświadczeniach sprzed lat. Dla upamiętnienia pacyfikacji tamtejszych kopalń, które w grudniu 1981 zastrajkowały przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w KWK Zofiówka, powstała wyjątkowa mozaika.

Pojawiła się ona na ścianie kopalnianej cechowni. I jest to miejsce nieprzypadkowe, bo jak wskazywali inicjatorzy jej powstanie, na tej ścianie miały znaleźć się ślady po kulach strzałów oddanych w stronę górników w 1981 roku.

Za powstaniem mozaiki stoją działacze "Solidarności" Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Pomysł na upamiętnienie pacyfikacji kopalń w Jastrzębiu zamierzali oni zrealizować już wcześniej, w 2021 roku, gdy przypadała okrągła rocznica tych wydarzeń.

- Chcieliśmy to zrobić w 40. rocznicę, ale z wiadomych przyczyn - pandemia - nie można było tego wykonać - mówi Roman Brudziński, przewodniczący "S" w KWK Zofiówka, zaznaczając, że mozaika choć poświęcona jest wydarzeniom z Jastrzębia, to upamiętnia wszystkich walczących z ówczesną władzą górników. - Jest to element, którym upamiętniamy dziesiątki tysięcy bezimiennych bohaterów z tamtego okresu - podkreśla Roman Brudziński.

W szczególności mozaika ma jednak przypominać o tym, jak władza w Jastrzębiu wyprowadziła wojsko przeciwko górnikom i jak spacyfikowała ich kopalnie. - Chcemy przypominać, żeby w naszej świadomości, także świadomości młodego pokolenia, ta niedawna historia miała miejsce. Zależy nam na tym, ponieważ ci ludzie, którzy w stanie wojennym walczyli o wolność, swoje prawa, godne warunki pracy i warunki życie poświęcali bardzo dużo: swoje zdrowie, a nawet życie - zauważa Sławomir Kozłowski, przewodniczący NSZZ "Solidarność" w JSW.

Samą mozaikę przeoczyć będzie bardzo trudno. Wprawdzie znajduje się ona na terenie kopalni, to częściowo widoczna jest też przed wejściem na kopalnię. Wszystko za sprawą jej rozmiarów. W sumie zajmuje ona powierzchnię 98 metrów kw. Do jej wykonania użyto ok. 20 tysięcy elementów. A co się na niej znajduje?

- Mozaika przedstawia scenę, która rozegrała się na tej kopalni, gdy oddziały specjalne ZOMO weszły na jej teren i zaczęło się regularne pałowanie. Nad całością jest św. Barbara i swoim płaszczem otacza ten krąg. Bo tak uważamy, że tylko opatrzność Boża spowodowała, że na tej kopalni nikt nie zginął, a skończyło się tylko na rannych - mówi Roman Brudziński.

Twórcami dzieła są Marek Śpiewla i Anna Śpiewla-Panasewicz z pracowni Orso w Knurowie. Jak mówią artyści jego stworzenie ze względu na ograniczenia czasowe - było na to zaledwie kilka miesięcy czasu - było bardzo karkołomne. Mimo to, udało im się stworzyć ją w sposób bardzo przemyślany. Wszystko, co się na niej znajduje ma swoje uzasadnienie. Nawet kolory.

- Mozaika jest strukturalnie podzielona na pół. Mamy na dole kolory ziemiste, ciemne. Natomiast później na etapie św. Barbary, zaczynają nam się kolory rozświetlać - tłumaczy Anna Śpiewla-Panasewicz, współtwórczyni dzieła.

Uroczystość odsłonięcia pamiątkowej mozaiki poprzedziła konferencja, podczas której przypomniano wydarzenia pierwszych dni stanu wojennego w Polsce, gdy w samym ówczesnym województwie katowickim zastrajkowały 24, w tym cztery jastrzębskie zakłady pracy. Wysłuchali jej m.in. uczestnicy strajków, które w kopalni Manifest Lipcowy - taką nazwę nosiła wówczas KWK Zofiówka - odbyły się w grudniu 1981 roku, a także półtora roku wcześniej w sierpniu 1980 roku.

Głos zabrali natomiast historycy Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności oraz Instytutu Pamięci Narodowej, którzy podkreślili, że obecna kopalnia Zofiówka to miejsce wyjątkowe, gdyż to pod nią padły pierwsze w stanie wojennym strzały. W sumie zaś w Jastrzębiu spacyfikowano trzy kopalnie: KWK Jastrzębie, KWK Moszczenica oraz wspomnianą KWK Manifest Lipcowy. Pacyfikacji cudem uniknęła natomiast KWK Borynia.

Mozaika na ścianie cechowni KWK Zofiówka jest kolejnym symbolem historycznych wydarzeń, które miały miejsce na terenie kopalni - przed wjazdem na jej teren znajduje się pomnik Porozumień Jastrzębskich - i wszystko wskazuje na to, że nie ostatnim.

Przy okazji jej odsłonięcia po raz kolejny powrócił temat budowy przy kopalni pawilonu upamiętniającego Porozumienie Jastrzębskie, o którego powstaniu mówi się już od pewnego czasu/ Jak udało nam się dowiedzieć władze Jastrzębskiej Spółki Węglowej oraz szefostwo kopalni Zofiówka mają niebawem podjąć pierwsze kroki w kierunku jego budowy.