Kanał Gliwicki i Dzierżno Duże – śnięte ryby i gruby kożuch sinic. Sytuacja niepokojącą przypomina zeszłoroczną

Ubiegłoroczną katastrofą ekologiczną na Odrze żyła cała Polska. Z rzeki wyłowiono wówczas przeszło 100 ton śniętych ryb, znajdowano również martwe bobry i ptactwo wodne. Przyczyn masowego śnięcia ryb nie udało się ustalić. Zjawiska zaobserwowane na Kanale Gliwickim w połowie kwietnia 2023 niepokojąco przypominają sytuację z zeszłego roku.

- 17 kwietnia rozpoczęliśmy wizję w związku z przekazaną nam informacją o zanieczyszczeniu Kłodnicy i Zbiornika Dzierżno. Na Kanale Gliwickim powyżej i poniżej Śluzy Łabędy występuje obecnie silny zakwit glonów różnych gatunków. W komorze śluzy widać bardzo gruby kożuch sinic. U dwóch padłych karasi srebrzystych znalezionych w ostatniej sekcji kanału widać bardzo niepokojące objawy przypominające takie jakie występują przy poparzeniu ryb przez złote algi – Polski Związek Wędkarski przytacza relację prof. Bogdana Wziątka, przewodniczącego rady naukowej PZW.

Wody Polskie zapewniają, że monitorują sytuację. Interwencja na Dzierżnie została podjęta 22 kwietnia.

- Służby Wód Polskich w Gliwicach podjęły interwencję na zbiorniku Dzierżno Duże w związku z zaobserwowanym na nim zmienionym kolorem wody oraz unoszącym się kożuchem. Bezzwłocznie powiadomieni zostali inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach, którzy po przyjeździe na miejsce pobrali próbki wody do badań. Na obiekcie nie obserwuje się obecności padłych ryb, ani innych martwych organizmów. Zaistniała sytuacja nie ma związku z pracami serwisowymi na urządzeniach hydrotechnicznych, ponieważ te nie są obecnie na zbiorniku prowadzone – informuje Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach.

Wody Polskie informują ponadto, że Kanał Gliwicki oraz Odra w zarządzie RZGW w Gliwicach podlegają ciągłej obserwacji, zarówno od strony lądu, jak i wody – podczas rejsów patrolowych. A reakcja na niepokojące doniesienia jest natychmiastowa.

- O wszelkich spostrzeżonych nieprawidłowościach bezzwłocznie informujemy właściwe służby - zapewnia RZGW w Gliwicach.

W sprawie sytuacji na Kanale Gliwickim, Polski Związek Wędkarski zwrócił się o pomoc do posłanek Wandy Nowickiej i Anity Kucharskiej-Dziedzic.

W liście przesłanym do premiera Mateusza Morawieckiego posłanka Nowicka zwraca się z interwencją w sprawie sytuacji na Kanale Gliwickim.

- Stan rzeki kanału i zbiornika jest wysoce niepokojący! Gęsta, śmierdząca i oleista substancja płynęła w kierunku jeziora Dzierżno, a potem rozproszyła się na nim. Następnego dnia (16.04.2023) pojawiły się martwe bezkręgowce i ryby (ciernik i wzdręga), które obserwowane były wzdłuż brzegu Zbiornika Dzierżno. 17.04.2023 r. w górnym odcinku Kanału Gliwickiego, zwłaszcza w okolicy Śluzy Łabędy, na powierzchni wody zaobserwowano gęstą maź stanowiącą mieszaninę glonów oraz innych bliżej nieokreślonych substancji. Powyżej śluzy stwierdzone zostały pojedyncze duże martwe ryby z bardzo niepokojącymi objawami (przekrwienia na ciele oraz poważnie uszkodzone skrzela) wskazujące na zatrucie przez złote algi. Sytuacja jest bardzo dynamiczna. Każdego dnia pojawiają się niepokojące sygnały w zbiornikach wodnych w okolicach Kanału Gliwickiego. Eksperci (m.in. profesor Jacek Kubiak i profesor Bogdan Wziątek). podkreślają, że Kanał Gliwicki jest już de facto „zatrutym i zasolonym ściekiem” – czytamy w liście Wandy Nowickiej.

Jak alarmuje posłanka, badania dr hab. Wziątka wskazują, że największe zanieczyszczenie wód złotymi algami ma miejsce właśnie w Kanale Gliwickim. Dodaje, że jego obserwacje znalazły potwierdzenie w sporządzonym raporcie sytuacyjnym dotyczącym stanu ilościowego i jakościowego Odry sporządzony w Krajowym Zarządzie Gospodarki Wodnej. Dla górnej części Kanału Gliwickiego w raporcie ogłoszono I i II stopień zagrożenia.

- Określone stany zagrożenia wynikają z przekroczeń ustalonych norm dla badanych wskaźników w danych punktach pomiarowych. Ze względu na przypisany I i II stopień zagrożenia istnieje wysokie ryzyko wystąpienia potencjalnego zakwitu złotej algi. To tylko potwierdza fakt, na który wskazują zarówno eksperci jak i współprzewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Renaturyzacji Odry posłanka Anita Kucharska-Dziedzic, że zagrożenie ponowną katastrofą w Odrze i Kanale Gliwickim jest bardzo poważne – podkreśla w liście posłanka.

Wanda Nowicka alarmuje, że nie powstał plan zarządzania kryzysowego, który jest niezbędny w obliczu suszy i niskiego stanu wód mogących doprowadzić do ponownej katastrofy na Odrze i w Kanale Gliwickim. W przesłanym liście posłanka zwraca się do premiera Morawieckiego między innymi z pytaniem o termin przygotowania planu zarządzania kryzysowego na wypadek wystąpienia zagrożeń ekologicznych dla polskich rzek i zbiorników wodnych. Pyta również o planowane działania doraźne i długofalowe mające nie dopuścić do wystąpienia zakwitu złotej algi w Kanale Gliwickim, a także o wprowadzenie systemu odsalania wód.

Pełną treść listu publikuje w mediach społecznościowych Polski Związek Wędkarski.