Katowice. Fabryka Porcelany 100 lat temu. Dziś to postindustrialny "biurowiec", kiedyś prężna wytwórnia filigranowych cudów. Zdjęcia

Olbrzymia, składająca się z 11 budynków Fabryka Porcelany przy ul. Porcelanowej w Katowicach, z charakterystycznym, górującym nad okolicą kominem, przybrała ostateczny kształt w 2018 r. po sześciu latach remontu. Jej właścicielem jest Fundacja Giesche, założona w 2012 r.

Zobacz archiwalne zdjęcia Fabryki Porcelany w Bogucicach

Fabryka Porcelany należy do Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego

Budynki dzisiejszej Fabryki Porcelany pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Pełniły wówczas funkcję fabryki pasz, która w latach 1923-25 została przebudowana na fabrykę „Porcelana Giesche”. Od tamtej pory zakład nieustannie się rozwijał i zwiększał produkcję, także po zajęciu przez Niemców w 1939 r. Po II wojnie światowej fabrykę znacjonalizowano, a w 1952 r. zmieniono nazwę zakładów i znak fabryczny na „Bogucice”.

Postindustrialne zabytki mogą na siebie zarabiać. Jak? Przeczytaj

W tym okresie zaginęła lub została zniszczona większość archiwów, projektów i form z wcześniejszego okresu. W 1994 r. fabryka została zamknięta i wykupiona przez spółkę „Porcelana Śląska”, która zainicjowała częściowy renesans zakładów i funkcjonowała do 2009 r., kiedy to zostały one przejęte przez syndyka. Całość historycznego kompleksu wraz z pozostałościami majątku ruchomego służącego do produkcji porcelany została w 2012 r. nabyta przez Porcelanę Śląską s.c. Dzisiaj w zakładach już nie produkuje się, lecz zdobi porcelanę. Zajmuje się tym spółka BGH Network SA, wynajmująca część powierzchni.

Obecnie Fabryką Porcelany zarządza Fundacja Giesche, która sukcesywnie, pompując w nią dziesiątki milionów złotych, z prawie ruiny zamieniła ją w jeden z najładniejszych w Polsce postindustrialnych "biurowców", wynajmując pomieszczenia na biura, sklepy, zakłady usługowe czy restauracje.

W ramach kompleksu, wpisanego jako całość do gminnej ewidencji zabytków, znajdują się bardzo cenne obiekty architektury poprzemysłowej, m.in. budynki starej piecowni, malarni czy wzorcowni służących przez blisko 100 lat do produkcji porcelany, a także tak charakterystyczne dla górnośląskiego krajobrazu wieża wodna i komin.

Autentyzm zabudowy podkreślany jest przez szereg artefaktów postindustrialnych rozdysponowanych we wnętrzach. Budynki tworzą dodatkowo ciekawy układ z wewnętrznymi przestrzeniami – dziedzińcami. Powierzchnia terenu to ok. 3 ha.

Fundacja zainwestowała ok. 40 mln złotych w Fabrykę Porcelany

- Remont trwał tak długo, bo nie chcieliśmy zaciągać kredytów inwestycyjnych - mówił w 2018 r. Rafał Wyszyński, prezes Fundacji Giesche. - Przez ten czas zainwestowaliśmy tu ok. 30-40 mln zł. Wszystko, co zarobiliśmy na wynajmie remontowanych po kolei budynków, wkładaliśmy w remont kolejnych. Nie oznacza to, że Fabryka zarobiła to w sześć lat. To kwestia połączenia instrumentów finansowych, w tym dotacji. Cieszę się, że w końcu wychodzimy z etapu tymczasowości, wkrótce skończymy zagospodarowanie terenu, m.in. posadzimy na dziedzińcu 21 platanów - dodał.

Dzisiaj Fabryka Porcelany przypomina małe miasteczko, bo oprócz wielkich biur firm informatycznych, jak Netology i Netizens, czy zakładu produkcyjnego Porcelany Bogucice, jest tu też wiele lokali usługowych, na czele na ze Specjalistycznym Centrum Stomatologii 4dent Dorota Stania, kosmetyczką czy fryzjerem. Można tu kupić skarpetki w sklepie Happy Socks, obejrzeć meble i inne elementy wyposażenia wnętrz w kilku showroomach, np. Cobu Design (zresztą Fabryka Porcelany zaczyna się specjalizować w wyposażeniu wnętrz). Do tego Prodiż Bistro, z najwyższym piecem na świecie do wypieku pizzy, wcześniej używanym jako komin do wypalania porcelany oraz restauracja włoska Prodiż Nero. - Gotowanie to wielka pasja mojego wspólnika Mariusza Lachowicza, który stoi za kulinarną częścią Fabryki Porcelany - mówi Rafał Wyszyński. Działa tu też klub P23 oraz Bajka Pana Kleksa, pierwsza w Polsce Wytwórnia Zabawy, Nauki i Edukacji w Polsce.

Fabryka Porcelany najemców znajduje na pniu. - Ludzie chcą przebywać i pracować w takich miejscach. Lepiej się czujemy w otoczeniu szczerych materiałów, jakimi są cegła czy beton, a nie takich jak gładź gipsowa. Ostatnio byłem w supernowoczesnym biurowcu w Warszawie i byłem zdumiony, ile ludzie mogą wydać pieniędzy na rzeczy imitujące cegłę czy beton - dziwi się Wyszyński.

Fundacja Giesche przyjęła formę właśnie fundacji za radą Urzędu Marszałkowskiego. - Okazało się, że forma działań, które chcieliśmy od początku prowadzić, bardziej pasowała do formuły fundacji niż klasycznie prowadzonej działalności gospodarczej. Dzięki temu mogliśmy pozyskiwać dotacje na rewitalizację i działania kulturalne - mówi prezes fundacji. Odbywają się tu nocne jarmarki, kiermasze, imprezy związane ze zdrowiem i designem.