Kaufland wykorzystywał polskich dostawców? UOKiK nałożył na sieć karę w wysokości 140 mln zł

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał pod koniec grudnia 2021 roku dwie decyzje wobec sieci Kaufland, które nakładają na spółkę wysokie kary. Pierwsza dotyczy relacji z dostawcami produktów rolnych i spożywczych. Kaufland miał ustalać warunki współpracy zaraz po rozpoczęciu danego roku.

Przy przedłużających się negocjacjach umowy na kolejny rok dostawca nie wiedział, na jakich warunkach realizował dostawy w okresie od początku roku do dnia podpisania umowy.

Umowa ich nie przewidywała, jednak były. Spółka pobierała od niektórych dostawców produktów rolnych i spożywczych dodatkowe rabaty. Kontrahent sieci handlowej nie wiedział zatem, kiedy zażąda się od niego udzielenia tego rabatu, ani w jakiej będzie on wysokości.

– Działania spółki były sprzeczne z dobrymi obyczajami i stanowiły nieuczciwe wykorzystanie silniejszej pozycji negocjacyjnej. Zdecydowałem o nałożeniu na przedsiębiorcę kary finansowej w wysokości prawie 124 mln zł. Kara została obniżona ze względu na postawę spółki Kaufland Polska Markety, która zaprzestała swoich praktyk jeszcze w trakcie naszych czynności wyjaśniających, a przed postawieniem przedsiębiorcy zarzutów. Z informacji przekazanych Urzędowi przez sieć wynika, że nastąpiło to po wydanej przeze mnie decyzji dotyczącej podobnej praktyki wobec Jeronimo Martins Polska – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Praktyka, którą stosował Kaufland odnośnie do negocjacji umowy po rozpoczęciu umowy dotyczyła ponad 800 kontrahentów w latach 2018-2020. 72 z nich musiało zapłacić niekorzystne dla siebie na łączną kwotę blisko 37 mln zł. Z kolei nieuczciwe wsteczne rabaty zostały uzyskane od 176 dostawców na łączną kwotę ponad 30 mln zł.

W większości poszkodowane były głównie małe i średnie przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolne i grupy producentów, m.in. zakłady mięsne, spółdzielnie mleczarskie, producenci słodyczy, piekarnie, przetwórcy owoców i warzyw, ryb, producenci napojów, przekąsek, czy produktów zbożowych.

Decyzja prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie jest prawomocna. Kaufland może się odwołać od nałożonych kar do sądu. To jednak nie oznacza, że dostawcy nie mogą ubiegać się o odszkodowanie na drodze cywilnej.
W nowej ustawie o przewadze kontraktowej, która weszła w życie 23 grudnia 2021 roku, znalazł się przepis dający Prezesowi Urzędu możliwość przedstawiania istotnego poglądu w sprawie.

- Mogę zapewnić, że każdy dostawca produktów rolno-spożywczych, który będzie ubiegał się o odszkodowanie od sieci handlowej za nieuczciwie pobrane rabaty, może liczyć na nasze wsparcie przed sądem. Dotyczy to nie tylko kontrahentów sieci Kaufland, ale również Biedronki, Eurocash czy Intermarche, których dotyczyły wcześniejsze decyzje organu – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Jak stwierdził Tomasz Chróstny, nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej stosowane jest także przez Jeronimo Martins Polska, właściciela sieci Biedronka (decyzja z grudnia 2020 r. dotycząca nieuzgodnionych w umowie rabatów wstecznych) oraz przez Eurocash (decyzja z grudnia 2021 r. dotycząca nieuczciwych opłat pobieranych od dostawców).

Ponadto w kwietniu został opublikowany raport dotyczący rabatów, w którym przedstawił m.in. jakie praktyki mogą zostać uznane za niezgodne z prawem.
Kaufland Polska Markety otrzyma 13,2 mln zł kary za błędne oznakowanie warzyw krajem pochodzenia.

To jednak nie koniec nakładanych kar na sieć Kaufland. Kontrole Inspekcji Handlowej potwierdziły, że w sklepach sieci Kaufland Polska Markety systematycznie dochodzi do sytuacji, w których na wywieszkach warzyw przekazywane są nieprawdziwe informacje na temat ich pochodzenia geograficznego. Przykładowo, marchew w sklepie w Kaliszu miała pochodzić z Polski, jak wynikało z wywieszki, a na opakowaniu zbiorczym widniała Holandia; w placówce w Brzegu ziemniaki, zgodnie z wywieszką, miały być z Polski, a na opakowaniu zbiorczym – z Niemiec.

- Prawo do informacji jest podstawowym prawem każdego konsumenta. Jednocześnie informacje o produktach muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumentów, a ponadto nie mogą w jakikolwiek sposób wprowadzać w błąd. Kontrole Inspekcji Handlowej potwierdziły, że w sklepach sieci Kaufland regularnie konsument dostawał mylne informacje o tym, skąd pochodzą warzywa, co wpływało na jego decyzje zakupowe, dlatego wszcząłem w tej sprawie postępowanie i wydałem decyzję. Nakazałem zaniechanie wprowadzania konsumentów w błąd i zdecydowałem o nałożeniu kary finansowej na tę sieć handlową – mówi Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.

W toku kontroli nieprawidłowości związane z błędnym podawaniem kraju pochodzenia (zamieszczeniem innych informacji na wywieszce, a jeszcze innych na opakowaniu zbiorczym/jednostkowym) ujawniono w średnio co trzecim sklepie (było to 27 placówek Kaufland na 71 sprawdzonych w toku kontroli).

We wszystkich sklepach sieci Kaufland, w których stwierdzono nieprawidłowości, łącznie skontrolowano 215 partii warzyw. Inspektorzy mieli zastrzeżenia do 53 partii. W II kwartale 2021 r. Inspekcja Handlowa odwiedziła 32 sklepy Kaufland sprawdzając, czy nieprawidłowości nadal występują – w 14 z nich błędnie podawano kraj pochodzenia warzyw.