Dr Słupik rozpoczął wykład od wprowadzenia w dzieje budzenia się w Ślązakach samoświadomości, poczucia własnej odrębności i tożsamości. Istotną rolę, zdaniem naukowca, w zatrzymaniu tego procesu, odegrała transformacja ustrojowa, która odbiła się negatywnie na kwestiach regionalnych, sprowadzając je w większości do płytkiego folkloru.
Jak mówił dr Słupik: „Ubierzemy się w strój rozbarski, pójdziemy sobie na pielgrzymkę do Piekar, tam se trochę pogodomy po śląsku, założymy stowarzyszenie szkaciorzy i to nam wystarcza". Niebagatelną rolę - zdaniem gościa dyskusji - w rozkładzie idei regionalnych odegrały elity, które z biegiem lat, niezależnie od opcji, intelektualnie karlały. Stawały jednocześnie po stronie centralistycznego modelu państwa, kosztem lokalności. Jak zwrócił uwagę dr Słupik, współczesne państwo liberalne powinno gwarantować prawa każdej mniejszości, ceniąc różnorodność. W przypadku naszego regionu mamy do czynienia z prawie milionem ludzi deklarujących w spisie powszechnym śląskość.
O agonii Śląska - zdaniem politologa - nie ma mowy. Szans na emancypację Śląska dr Słupik upatruje w symptomach odradzania się kultury i literatury śląskiej. Zdaniem gościa, za dyskursem tożsamościowym i kulturowym powinny iść konkretne działania polityczne, zwłaszcza w przestrzeni miejskiej, bo "miasto jest przestrzenią, gdzie możemy kultywować różne widzenie świata". W związku z tym dr Słupik wyraził nadzieję, „że w wyborach samorządowych część tych mocno zepsutych elit zostanie po prostu odsunięta od władzy". Ostrzegł na koniec przed niebezpieczeństwem wprzęgnięcia Śląska w polskie wojny partyjne i ideologiczne.
- Śląsk musi być otwarty, nowoczesny, wolny od nacjonalistycznego zadowolenia w stylu „gorole raus” – bo to jest nieznośne - mówił.
Śląsk pobożny czy heretycki?
Wykład dr Słupika uzupełnił referat Szymona Karpe, studenta teologii i filozofii, poświęcony teologii Śląska Jerzego Szymika oraz propozycji świeckiego Śląska Zbigniewa Kadłubka. Z jednej strony mieliśmy więc do czynienia z koncepcją podkreślającą wtórność śląskich spraw wobec większego uniwersum (teologia, zdaniem Szymika, ma chronić przed „bałkanizacją” miłości do Śląska), z drugiej zaś - jasny i stanowczy głos wzywający do porzucenia „zaklętego kręgu kościelno-ambonowego”.
Zestawienie tych dwóch perspektyw pozwoliło słuchaczom poznać znacząco różne opowieści na temat śląskiego mitu. Tomasz Słupik odniósł się do referatu i podkreślił, że ceni obu myślicieli, lecz bliżej mu do Zbigniewa Kadłubka. Mimo że nie podziela w pełni jego optymizmu, co do przełomowej roli świeckości. „Postulat to ważny, ale w pewnym sensie poboczny” – mówił Słupik.
Jak dodał, w myśli Szymika ceni sobie z kolei podkreślenie konieczności potrzeby zdystansowanego spojrzenia na śląskie sprawy. Nie zgadza się z jednak z pobrzmiewającym w niej echem myślenia „nie przejmujcie się Śląskiem, bo w niebie jest lepsza ojczyzna”, co - zdaniem politologa - może jedynie nadal utwierdzać Ślązaków w Kutzowej „dupowatości”.
Partie dla Śląska – analiza krytyczna
Ostatnią częścią spotkania była analiza programów partii politycznych pod kątem recepty dla Śląska, którą przygotował student politologii i dziennikarstwa Michał Jarkiewicz.
Analiza wykazała, że na dziś konkretne propozycje dla Śląska przedstawiły jedynie dwie partie: PiS i Śląska Partia Regionalna. Pozostałe ugrupowania na razie bezpośrednio nie wspominają w swoich postulatach o regionie śląskim.
PiS proponuje wyborcy „Program dla Śląska”. Na jego realizację ma znaleźć się 40 miliardów złotych. Najwięcej, bo ponad połowa tej sumy, będzie skierowana na rozwój i modernizację infrastruktury transportowej, kolejne 10 miliardów partia proponuje zainwestować w energetykę. W puli pozostaje zatem niecała jedna czwarta pieniędzy na ochronę środowiska, innowacyjność, rozwój miast i kwalifikację zawodowe. Kierunek jest więc dość jasny: Śląsk ma być energetycznym płucem kraju. Same inwestycje robią wrażenie, ale tylko pozornie. Wiele z nich jest już bowiem realizowanych albo było planowanych od dawna. „Program dla Śląska” pokazuje, niestety, że PiS nowych pomysłów dla naszego regionu nie ma, a odkurza tylko stare, do których dopisuje „innowacyjność”. Po raz kolejny dowiadujemy się jedynie o tym, co Śląsk może zrobić dla Polski, a nie, co Polska może zrobić dla Śląska.
Śląska Partia Regionalna siłą rzeczy musiała skoncentrować swój program na postulatach odnoszących się do regionu. ŚPR oferuje więc m.in.: program walki z nielegalnymi wysypiskami, działania antysmogowe, stworzenie kolei aglomeracyjnej oraz inwestycje na obszarach zdegradowanych. Najciekawszą propozycją jest jednak Śródmieście+, czyli plan remontu zniszczonych kamienic centrów miast za pieniądze rządowego programu Mieszkanie+. Program nowej partii jest jak na razie dosyć skromny, brak w nim długofalowej wizji, czego od partii regionalnej powinniśmy wymagać.
Największy blok opozycyjny – Koalicja Obywatelska (PO i .N) swoje postulaty przedstawił we wspólnym „Manifeście samorządowym”. Znajduje się tam co prawda zobowiązanie do kontynuacji decentralizacji obecnego modelu państwa, jednak regionalne struktury obu partii nie przedstawiły konkretnych propozycji dla Śląska, podobnie zresztą jak pozostałe ugrupowania polityczne.
Smutną konstatacją tej analizy jest fakt, że zainteresowanemu wyborcy trudno będzie w ogóle odszukać ofertę partii politycznych dla regionu.
Autorzy tekstu, Szymon Karpe i Michał Jarkiewicz, są studentami filozofii i teologii oraz politologii i dziennikarstwa na Uniwersytecie Śląskim.
POLECAMY PAŃSTWA UWADZE:
Magazyn informacyjny Dziennika Zachodniego
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?