Konieczny: Spodek to ikona, ale dobra architektura jest nie tylko w Katowicach

Z czego możemy być dumni?

Rozmawiamy z ROBERTEM KONIECZNYM, uznanym na świecie architektem z Katowic

Najważniejsze, pana zdaniem, obiekty lub założenia architektoniczne, jakie powstały w Katowicach i woj. śląskim po roku 1918, to...

Drapacz Chmur przy Żwirki i Wigury w Katowicach, jako przedstawiciel przedwojennej moderny. Łącząca Rynek ze Spodkiem oś Korfantego z budynkami powojennej moderny, a wśród nich Spodek i Superjednostka. Osiedle Tysiąclecia z Parkiem Śląskim, w którym też jest kilka ciekawych budynków (Planetarium, Kapelusz). Dzielnica Leczniczo-Rehabilitacyjna w Ustroniu, Teatr Ziemi Rybnickiej. Wracając do Katowic: Zenit, Skarbek, Dom Prasy i Dworzec - stary, przed przebudową, autorstwa „Tygrysów” (Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński i Eugeniusz Wierzbicki). Sama Galeria Katowicka to jeden z gorszych przykładów architektonicznych, choć dużym plusem jest doprowadzenie do ładu przestrzeni przed dworcem. Na plus są też: CINiBA, MCK, Muzeum Śląskie - zarówno to przedwojenne, zburzone w trakcie wojny, jak i współczesne, zwłaszcza pomysł na ten budynek, nowy budynek Wydziału Radia i Telewizji w Katowicach. To nie były i nie są może obiekty, które wyznaczają nowe kierunki, ale dobrze wpisują się w trendy architektoniczne, w to, co się w architekturze europejskiej i światowej dzieje. Były i są odzwierciedleniem panującej sytuacji architektonicznej.

Często przywołuje pan Spodek jako ikonę Katowic: nie zestarzał się ani nie nudzi. Ale w ostatnich latach w Katowicach powstały obiekty uznawane w konkursach i podziwiane. Które mają szansę stać się ikoną?

Moim zdaniem Spodka nic jeszcze nie przebiło. Jest wyjątkowym budynkiem i gdy spojrzymy na całą oś Korfantego, to pozostałe są budynkami tła, pewnego rodzaju pudełkami, a Spodek jest okrągłą dominantą. To ikona według mnie na razie niezagrożona.

Poza Katowicami też jest dobra architektura? Często wymienia się obiekty z Gliwic, a inne miasta?

Takich, które są wyjątkowe i innowacyjne, raczej nie znajduję. Ale samej dobrej architektury nie brakuje, np. w Gliwicach: Wydział Architektury Politechniki Śląskiej, Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej, Palmiarnia, Nowe Gliwice - a dokładniej to, co się dzieje w całej okolicy. Są również przykłady z innych miast: siedziba ZUS-u w Zabrzu, Bolko Loft w Bytomiu, Domy Sąsiedzkie w Rybniku (Jojko Nawrocki). Być może nie znam wszystkiego, aby stworzyć bardziej wyczerpującą listę. Zapewne lepiej z tym pytaniem poradziliby sobie krytycy architektury, oni są na bieżąco.

Swój dom, uznany za Najlepszy Dom Świata, postawił pan w Brennej. Małe miejscowości rzadko mogą pochwalić się architektonicznymi perłami użyteczności publicznej, choć takie bywają. Ale są niebanalne domy jednorodzinne, jak czarny dom w Lublińcu, Rudy Dom w Rudach Raciborskich czy V-House w Pyskowicach.
To są pojedyncze przypadki. Na razie poziom katalogowych domów nieznacznie się podniósł, ale przestrzeń codzienna, architektura tła, jest dalej na niskim poziomie. Często panuje chaos przestrzenny, bałagan związany np. z dziwnymi ogrodzeniami - każde jest inne, do tego jeszcze dochodzą banery reklamowe, które są wszędzie. To wszystko tworzy obraz nie najciekawszy. Wczoraj byłem w Czechach, tam jest zupełnie inny świat - jest skro-mniej, ale większy ład przestrzenny. Życzyłbym nam trochę mniej fantazji, to wychodzi na zdrowie wszystkim.
Rozmawiała: DOROTA NIEĆKO