Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Konstytucja kwietniowa (1935 r.)

Tomasz Borówka
Sanacja dążyła do zmiany konstytucji. Sprawa ta nabierała coraz większego znaczenia w miarę, jak coraz starszy i bardziej schorowany stawał się jej przywódca Józef Piłsudski. Napotykano jednak na przeszkody ze strony wciąż silnej opozycji. Ostatecznie wpierw przegłosowano podstawowe tezy projektu konstytucji, wykorzystując bojkot obrad Sejmu przez posłów opozycji, później zaś tezy konstytucyjne przepychano w Sejmie stopniowo, większością zwyczajną (11/20), a nie konstytucyjną (2/3).

Inaczej niż w konstytucji marcowej, fundamentem władzy stawało się państwo, nie naród. W odróżnieniu też od jej poprzedniczki, konstytucja faworyzowała władzę wykonawczą z prezydentem na czele. Sposób jego wybierania trudno byłoby określić jako w pełni demokratyczny. Wybory prezydenckie miały być w pewnym stopniu z góry ustawiane przez obóz rządzący. Prerogatywy prezydenta, zarówno w polityce wewnętrznej, jak i zagranicznej, były ogromne. Przyszłość pokazała jednak, że zabrakło Polaka, który sprostałby wynikającej z tych szerokich uprawnień odpowiedzialności "przed Bogiem i historią". Konstytucję kwietniową uszyto na miarę już to geniusza, już to odpowiedzialnego męża stanu ("Konstytucja 23 kwietnia konstruowała władzę w tym mniemaniu, że obejmie ją Piłsudski" - napisał Cat-Mackiewicz). Niestety, takiej osobowości II Rzeczypospolitej w jej ostatnich latach zabrakło.

Konstytucja kwietniowa okazała się za to przydatnym instrumentem kontynuacji polskiej państwowości w 1939 r., kiedy to po wrześniowej klęsce najwyższe władze Rzeczypospolitej z prezydentem Mościckim na czele zostały internowane w Rumunii. Wtedy to prezydent skorzystał z prerogatywy wyznaczania swego następcy (musiał to wprawdzie uczynić dwukrotnie, gdyż pierwszy ze wskazanych okazał się niewygodny dla naszych sojuszników). Ułatwiło to powołanie rządu Rzeczypospolitej na uchodźstwie.

Konstytucja bez preambuły

USTAWA KONSTYTUCYJNA z dnia 23 kwietnia 1935 r.

(1) Państwo Polskie jest wspólnem dobrem wszystkich obywateli.
(2) Wskrzeszone walką i ofiarą najlepszych swoich synów ma być przekazywane w spadku dziejowym z pokolenia w pokolenie.
(3) Każde pokolenie obowiązane jest wysiłkiem własnym wzmóc siłę i powagę Państwa.
(4) Za spełnienie tego obowiązku odpowiada przed potomnością swoim honorem i swoim imieniem.



*Najpiękniejszy Rynek w woj. śląskim jest w... ZOBACZ I ZAGŁOSUJ
*Majówka 2013: Zobacz, jak spędzić wolne dni. DOPISZ SWOJĄ PROPOZYCJĘ
*Matura 2013: Jak przygotować się do matury, jakich pytań się spodziewać, jak znaleźć dobrego korepetytora? ZOBACZ
*Serial Anna German [STRESZCZENIA ODCINKÓW]

Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!