Koronawirus: jak poradzić sobie ze strachem i paniką? Rozmowa z dr Agnieszką Pasztak-Opiłką

Mamy pandemię koronawirusa. Sytuację zupełnie nieznaną dla większości Polaków, choć ci starsi, poprzez liczne ograniczenia porównują ją z okresem wojennym. Mamy więc klasyczną sytuację kryzysową.

Tak i związane z nią różne zachowania, które w sytuacji strachu, niepewności mogą się ujawnić. Na co dzień bez epidemii koronawirusa nie możemy sobie poradzić z nadmiarem informacji, a tymczasem jesteśmy bombardowani informacjami zewsząd. I są to mniej lub bardziej sprawdzone informacje. Łatwo wtedy wpaść w panikę, bo zagrożenie jest uzasadnione; ludzie chorują i niestety umierają praktycznie na całym świecie. Nie zawsze potrafimy wyselekcjonować informacje, bo jest ich tak wiele. Do tego dochodzi ewolucyjny lęk o zdrowie i życie bliskich.

Strach, panika mogą w konsekwencji wzbudzać agresję. Gdzieś pobito chińskiego kucharza, gdzieś studentów z Chin, a za chwilę "wrogiem" może okazać się sąsiad, bo jest bezobjawowym nosicielem wirusa, albo go tylko o to posądzamy.

Nakładają się na tą sytuację reguły rządzące psychologią tłumu: obserwując powszechne zachowania innych, zaczynamy naśladować je bezrefleksyjnie, bezkrytycznie, nie zastanawiając się nad ich racjonalnością. To bardzo niekomfortowa sytuacja. Do tego dochodzi jeszcze jedna ważna sprawa: konsumpcjonizm społeczeństwa. Kierując się zasadą: „ mogę więc muszę” kupujemy zupełnie bezrefleksyjnie, bo możemy. Pełne lodówki dają nam, szczególnie w tym okresie poczucie bezpieczeństwa, a właściciele sklepów świadomie ograniczają dostępność towarów. Skutecznie działa więc opisywana przez Cialdiniego taktyka ograniczonej ilości - walczymy o towar, będąc przekonani o jego ograniczonej ilości i zmniejszającej się dostępności, co czyni go cenniejszym i bardziej pożądanym. To jedna z bardziej powszechnych technik manipulacji ludźmi, która w rezultacie rodzi w tłumie agresję. Dochodzi w sklepach do przepychanek. Słyszałam o wydzieraniu sobie papieru toaletowego...

Do głosu dochodzą najbardziej prymitywne instynkty. Często silniejsze od nas.Czy mogłaby pani porównać tę sytuację to innej podobnej znanej z przeszłości?

Tak jak wspomniałam- działa psychologia tłumu. Z historii znamy wiele przypadków, kiedy ludzie zatapiając się w tłumie przestawali myśleć racjonalnie. Doświadczali poczucia deidentyfikacji, ulegając zbiorowej panice czy agresji. Dochodziło do samosądów. Teraz ogarnia nas silny strach, ale jeszcze nie powszechna panika, jeszcze nie histeria. Myślę, że to dobry moment, aby powiedzieć stop i nie pozwolić, by zdominowało nas myślenie irracjonalne. Zagrożenie jest poważne, ale posłuchajmy specjalistów i zastosujmy się do zaleceń, nie powielając błędów popełnionych w innych krajach.

Jak zatem pani doktor żyć? Nie wyłączać TV przez całą dobę?

Wręcz przeciwnie. Obejrzyjmy wiadomości, posłuchajmy rozmów ze specjalistami, ale później przełączmy na film lub sięgnijmy po dobrą książkę. Za oknem pojawia się słońce, może to dobry czas, aby skupić się na wiosennych porządkach w ogródku czy umyć okna. To też cenny czas, jaki został dany naszej rodzinie. Możemy zatrzymać się, spokojnie porozmawiać, poleniuchować, ugotować coś wspólnie, przegadać problemy. Namawiam do umiejętnej selekcji informacji i przede wszystkim - słuchania głosu rozsądku.

Pobierz bezpłatną aplikację Dziennika Zachodniego i bądź na bieżąco!
Oprócz standardowych kategorii, z powodu panującej epidemii, wprowadziliśmy do niej zakładkę, w której znajdziesz wszystkie aktualne informacje związane z epidemią koronawirusa.