Krwawy poniedziałek w Częstochowie. Szczątki 13 ofiar hitlerowskiej spoczęły na Cmentarzu Komunalnym na Lisińcu

W lipcu 2019 roku podczas prac prowadzonych przy Bazylice Archikatedralnej pw. Świętej Rodziny przy ul. Krakowskiej w Częstochowie robotnicy natrafili na ludzkie szczątki. Pion prokuratorski Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, z oddziału w Częstochowie podczas śledztwa ustalił, że w tym miejscu w 1939 roku znajdowały się rowy przeciwlotnicze dla okolicznych mieszkańców, przygotowane na wypadek wojny i nalotów niemieckiego lotnictwa.

– Istnieją relacje i przekazy, że mogły one zostać wykorzystane jako zbiorowe mogiły ofiar niemieckiej zbrodni wojennej z 4 września 1939 roku, czyli tzw. krwawego poniedziałku w Częstochowie. Była to jedna z największych zbrodni niemieckich w Polsce dokonanych we wrześniu 1939 roku – mówił wówczas Adam Kurus, historyk z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN Katowice.

W piątek, 4 września, w 81. rocznicę tej zbrodni, która miała zastraszyć częstochowian i złamać opór, na Cmentarzu Komunalnym na Lisińcu odbył się pogrzeb ofiar.

Ich szczątki spoczęły w mogile tuż obok bunkra, w którym 1939 roku Reduta Częstochowa broniła się przed Niemcami.
W uroczystościach wzięli udział m.in. senator Ryszard Majer, wiceprezydent miasta, Ryszard Stefaniak oraz Adam Siwek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN. Mszę świętą koncelebrował ks. gen. Stanisław Rospondek, kapelan kombatantów diecezji częstochowskiej.

W uroczystościach wzięli przedstawiciele Straż Miejskiej w Częstochowie oraz komandosi z Lublińca.

Co się wydarzyło 4 września 1939 roku?

Podczas „krwawego poniedziałku” żołnierze Wermachtu i funkcjonariusze SS urządzali na ulicach łapanki, wyciągali ludzi z mieszkań i pod kolbami karabinów pędzili w wyznaczone miejsca koncentracji (m.in. plac przed Katedrą, ulicę Strażacką, obecny plac Biegańskiego i plac Daszyńskiego). Przed katedrą strzelano w zbity tłum z karabinów maszynowych, przed ratuszem zabijano pojedynczymi strzałami w głowę. W wyniku ekshumacji przeprowadzonej między lutym a kwietniem 1940 roku wydobyto 227 zwłok: 194 mężczyzn, 25 kobiet i ośmiorga dzieci. Dokładny bilans ofiar nie jest znany do dzisiaj.