Ludzie z pasją: Dla pana Marka z Rydułtów nurkowanie to przygoda życia. Z jego umiejętności korzystały służby specjalne. Teraz szkoli innych

Przygoda Marka Mencela z Rydułtów z nurkowaniem zaczęła się wiele lat temu. Pierwsze kroki pod wodą stawiał w 1992 roku.

- To było na naszym rydułtowskim basenie, którego już nie ma. Od tamtej pory rozwijam swoją pasję. Jak najwięcej nurkuję, jak najwięcej się szkolę – mówi pan Marek.

To wyjątkowe zainteresowanie opłaciło się, bo został zawodowym żołnierzem. Pracował w jednostkach specjalnych, wykonujących wojskowe zadanie w różnych częściach świata.

- Brałem udział w misjach pokojowych poza granicami Polski. Byłem między innymi w Kosowie – przekazuje Marek Mencel, który nie chce w szczegółach opowiadać o tamtym okresie w jego życiu.

Jako byłego żołnierza Wojska Polskiego, uczestniczącego w akcjach specjalnych, obowiązują go pewne reguły, co należy uszanować.

Rozwijając swoją pasję zdał egzamin instruktora. Obecnie prowadzi z żoną jedną z największych szkół nurkowania w regionie. Mencelowie zatrudniają kilku instruktorów, a szkoła zrzesza około 150 nurków. Wszyscy oni czynnie uprawiają nurkowanie, rozwijając zainteresowania w tym kierunku. Duża część tych osób nurkuje pod szyldem rydułtowskiej szkoły, która organizuje wyjazdy po całym świecie.

- Wielokrotnie byliśmy w Meksyku, we Francji. Nurkowaliśmy w jaskiniach. Kilkanaście razy byliśmy na Filipinach. Wybieramy kraje, gdzie są interesujące miejsca do schodzenia wiele metrów pod wodą. I do tego zachęcamy kursantów oraz członków naszego klubu – podkreśla instruktor.

Pod wodą bywa bardzo niebezpiecznie.

- Spotykałem się z takimi sytuacjami. Dlatego podczas naszych szkoleń zwracamy szczególną uwagę na bezpieczeństwo. Nurkowanie jest wspaniałym sportem, świetną pasją, ale jak niemal każdy sport wiąże się z wypadkami. Staramy się przekazywać kursantom jak najwięcej wiedzy w tym zakresie – mówi pan Marek i wskazuje, że nurkowanie wymaga ogromnej pokory, spokoju i dużych umiejętności.

Adepci sztuki podwodnych eksploracji muszą nauczyć się przede wszystkim bezpiecznego nurkowania, ale również panowania nad sprzętem czy rozwiązywania sytuacji awaryjnych, które zdarzają się pod wodą. Szkolenie składa się z trzech etapów – pierwszym są zajęcia teoretyczne. Na lekcjach teorii kursanci poznają sprzęt do nurkowania, a także uczą się podstaw fizyki nurkowej i fizjologii człowieka.

W drugim etapie ćwiczy się do skutku na basenie. Tak długo, dopóki każdy uczestnik nie opanuje przewidzianych w programie umiejętności. Dopiero w trzecim etapie następuje szkolenie w otwartych zbiornikach wodnych, do głębokości maksymalnie 20 metrów. To najbardziej atrakcyjna część kursu.

- Pierwsze nurkowania odbywają się na małych głębokościach, do pięciu – sześciu metrów. Chodzi o to, by przyzwyczaić do panujących tam warunków osoby, które nigdy nie były pod wodą. Stopniowo zwiększamy głębokości. Uczestnicy ćwiczą również symulowane sytuacje awaryjne związane np. ze sprzętem. To jedna z ważniejszych umiejętności do opanowania przez adepta – wyjaśnia pan Marek.

Dobrym miejscem na takie eskapady są Svobodné Heřmanice za naszą południową granicą, w powiecie Bruntál, w kraju morawsko-śląskim. Zbiornik wodny powstał tam w kamieniołomie. Koło Opola znajduje się akwen Kamionka Piast, specjalnie przygotowany do nurkowania. Można także wybrać się do słynnego zbiornika w kamieniołomach Koparki w Jaworznie, w pobliżu "Polskich Malediwów".

- Działa tam baza nurkowa, miejsca przystosowane do szkolenia płetwonurków – dodaje rydułtowianin.

Sprzęt do nurkowanie składa się z butli ze sprężonym powietrzem – przeważnie 12 lub 15 – litrowej. Mowa tutaj o nurkowaniu rekreacyjnym. Na jak długo wystarcza taki zapas powietrza?

- To zależy od człowieka. Od tego, jak radzi sobie pod wodą. Średnio, na początku tej przygody, butla 12-litrowa wystarczy na 45 – 50 minut nurkowania. Tak, jak jednak powiedziałem, zależy to od indywidualnych predyspozycji nurka, umiejętności opanowania nerwów, stresu i wytrenowania – wylicza instruktor.

Z czasem kondycja nurka się zwiększa, więc może dłużej przebywać pod wodą. Oczywiście wymaga to treningu. Do zestawu z butlą podłączana jest kamizelka ratowniczo – wypornościowa, zwana jacketem lub skrzydłem. Pod wodą pomaga utrzymać nurkowi neutralną pływalność, napompowana pozwala mu utrzymywać się na powierzchni.

- Sercem zestawu jest automat oddechowy; urządzenie, które skonstruował Jacques-Yves Cousteau. Za jego pomocą nurek oddycha pod wodą. Automat redukuje ciśnienie z butli, do takiego, by nurek mógł spokojnie i bez żadnego oporu oddychać pod wodą – tłumaczy ekspert.

Jak przyznaje, miał różne spotkania pod wodą. Poza eksplorowaniem podwodnych jaskiń zajmuje się również fotografowaniem świata zwierzęco – roślinnego na dużych głębokościach.

- Fotografia podwodna jest kolejną moją pasją. Niejednokrotnie mieliśmy okazję pływać z rekinami, kosogonami (zwanymi lisami morskimi – red.), rekinami rafowymi, wielorybimi czy rybami młotami. Przez te kilkanaście lat w mojej pracy podwodnej udało nam się spotkać wielokrotnie rekiny oraz inne duże zwierzęta wodne. Manty, żółwie oraz inne gatunki – wymienia pan Marek.

Najgłębsze swoje nurkowania miał w Austrii. W Jeziorze Attersee był 110 metrów pod wodą. Do takich wyczynów znakomicie nadają się również zbiorniki w Chorwacji. Podczas szkoleń dla najbardziej zaawansowanych uczestnicy schodzą na głębokość do 100 metrów. Pan Marek przyznaje, że zdarzało się, że prosiły go o pomoc w akcjach poszukiwawczych służby. Obecnie w działaniach takich specjalizuje się straż pożarna. Rydułtowianin jest dziś biegłym sądowym w zakresie nurkowania. To między innymi do niego Temida zwraca się o opinie dotyczące wypadków nurkowych.

Jednym z uczestników szkolenia jest rybniczanin Jakub Koterba. Dlaczego nurkuje?

- To się wiąże z pewnego rodzaju przeżyciem nowej przygody. W miejscu nieznanym dotąd. Pierwszy raz nurkowałem w Chorwacji, ale bez sprzętu. Na pięć metrów. I tam znalazłem pod wodą portfel z dokumentami i pieniędzmi, należącymi do pewnego mężczyzny – uśmiecha się Jakub Koterba.

Miał wtedy z 12 lat. Portfel z zawartością oddał właścicielowi, którym okazał się miejscowy Chorwat. Kuba dostał od niego w dowód wdzięczności dwie duże czekolady.

- To zdarzenie zachęciło mnie do nurkowania ze sprzętem, gdzieś dalej, głębiej. Dlatego trafiłem do pana Marka – wyjaśnia rybniczanin.

Teraz ma 27 lat, zajmuje się fizjoterapią. Aktualnie jest na studiach doktoranckich, a zarazem studiuje psychoterapię. Docelowo chciałby nurkować w jaskiniach. Interesują go miejsca tajemnicze, pełne nieznanego, gdzie można znaleźć prawdziwie męską przygodę. Miał już okazję pozwiedzać z Markiem Menclem meksykańskie jaskinie.