Lyžování na běžkách, czyli na biegówki do Czech

Czesi są liberalni, i na wyżej wspomnianych tablicach dodano, że między greenami biegać można. Nie jest to zresztą jedyna możliwość dla mieszkańców nadwełtawskiej metropolii. Odkąd bowiem istnieje SkiPark Velká Chuchle, biegać na nartach najlepiej po kilometrowym torze, przystosowanym zarówno do kroku klasycznego, jak i łyżwowego. Jak mówią Czesi - pro klasiku i pro bruslení (www.skiparkchuchle.cz). Okazji nie brakuje również w naturalnej scenerii, w pagórkowatych okolicach stolicy, choćby nad zaporowym jeziorem Hostivařská přehrada, czy w pobliskich lasach Milíčovském i Kunratickém. Podobnie komfortową sytuacją cieszą się mieszkańcy drugiej czeskiej metropolii - stolicy Moraw, Brna. Szczególnie sprzyjające warunki do uprawiania narciarstwa na sposób norweski panują tam na sięgających 600 m wysokości Chřibach oraz w okolicach pobliskich miasteczek Zlín i Uherské Hradiště.

Karkonosze na czele rankingów
U nas zdecydowanie dominuje zainteresowanie narciarstwem alpejskim. W Czechach, narciarstwo biegowe cieszy się niemniejszą popularnością. Nic więc dziwnego, że przed sezonem, zarówno media drukowane jak i portale typu Kudy z nudy, wskazują najlepsze rejony, a nawet polecają uwadze czytelników konkretne trasy.
Na czele rankingów plasują się zazwyczaj Karkonosze. To nie tylko kwestia narodowej dumy i podziwu dla najwyższych i najbardziej spektakularnych czeskich gór. Na ich terenie jest aż 550 km tras do biegania, w tym najsłynniejsza 90-kilometrowa Krkonošská lyžařská cestaznana także jako Krkonošská magistrála. Całą sieć utrzymują podgórskie gminy we współpracy z Karkonoskim Parkiem Narodowym (KRNAP) w ramach projektu „Krkonoše - lyžařský běžecký ráj” (www.krkonose.eu/cs/bezky). Przy wszystkich trasach są tablice z opisem, odległościami do kolejnych węzłowych punktów oraz planami przebiegu. Odcinki przeznaczone dla narciarzy zaawansowanych i o zacięciu sportowym są oznaczone kolorem niebieskim, zaśdedykowane początkującym i amatorom - zielonym. Magistrala oznakowana jest na czerwono. Prowadzi z Harrachova po zachodniej stronie pasma do Žacléři po wschodniej, pokonując boczne ramiona opadające ku południowi z głównego grzbietu Karkonoszy. Łatwo ją przy tym podzielić na odcinki, ponieważ przechodzi przez liczne miejscowości, w tym również dobrze znane polskim narciarzom: Szpindlerowy Młyn i Piec pod Śnieżką. Można spytać, czemu szlak nie prowadzi na główny karkonoski grzbiet. Powodów jest zapewne kilka. Po pierwsze w Karkonoszach panują zimą warunki typowe dla gór typu alpejskiego, z wszelkimi tego stanu rzeczy konsekwencjami, włącznie z zagrożeniem lawinami. Po drugie, do pokonywania trudności górskich czy wręcz wysokogórskich, konieczne są narty tourowe, i stabilna, bezpieczna pokrywa śniegowa. A to już zupełnie inna bajka niż bieganie na nartach. Owszem, na głównym grzbiecie Karkonoszy spotkamy często Czechów człapiących na nartach, wcale nie tourowych. Z reguły jednak spacerują oni jedynie w niektórych, rozsądnie wybranych partiach gór. Między schroniskami (boudami), i tylko tymi, do których nawet zimą można dojechać autobusem.

Czeska strona Gór Izerskich
Z magistralą karkonoską konkuruje izerska. Podobnie bowiem jak u nas Góry Izerskie są i w Czechach Mekką biegaczy. Względnie dzikie, z długimi, łagodnie pofalowanymi grzbietami, osłonięte płaszczem lasów, są do biegania wprost wymarzone. Nic więc dziwnego, że podobnie jak u nas Bieg Piastów, tak i w Czechach sztandaroweflagowe w tej dyscyplinie zawody odbywają się na ich terenie. Tyle, że w styczniu. „Jizerská 50”, to - zgodnie z nazwą - bieg na dystansie 50 km. Otwarty, bo oprócz profesjonalistów mogą w nim także uczestniczyć amatorzy. Praktycznie wszyscy, którzy wpłacą wpisowe - 45, 60 albo 70 euro - zależnie od tego z jakim wyprzedzeniem się zarejestrują. Uzyskane w biegu wyniki liczą się w międzynarodowej rywalizacji, której patronuje Worldloppet Ski Federation, zawiązana w 1978 r. w Szwecji, w Upsali (www.worldloppet.com). Podczas zawodów w Górach Izerskich organizowane są także biegi na krótkich dystansach dostosowane pod względem trudności do możliwości dzieci od 6 do 14 roku życia. Wpisowe dla najmłodszych wynosi odpowiednio 2, 4 lub 6 euro (najbliższa edycja 9-11 stycznia 2015; www.jiz50.cz).

Stolicą sportów biegowych po czeskiej stronie Gór Izerskich jest miasteczko Bedřichov (www.bedrichov.cz). Sieć wybiegających stamtąd przygotowanych szlaków narciarskich liczy łącznie 180 km długości. Trasy w okolicach Kristiánova, Nových Luk i Jizerky cieszą się opinią najpiękniejszych.W ręce narciarzy, gospodarze izerskiej magistrali oddali pożyteczne narzędzie internetowe - interaktivní kilometrovník Jizerské magistrály (www.xcountry.cz/jizerky). Wchodząc na podaną stronę znajdziemy interaktywną mapkę, na której możemy sprawdzić długość poszczególnych odcinków oraz panujące na nich warunki śniegowe. Pokazana tam również pajęczyna tras oplatająca Harrachov łączy w praktyce magistralę izerską z karkonoską.

Rudawy nie pozostają w tyle
Położonym na pograniczu z Niemcami pasmem Rudaw (czeska nazwa Krušné hory), biegnie przekrojowa trasa długości 242 km - Krušnohorská magistrala. Jej skrajnymi punktami są zapora wodna Skalka koło Chebu na zachodzie iodległy Sněžník (723 m)koło Děčína na wschodzie. Wśród położonych przy szlaku miejscowości wypoczynkowych perłą pierwszej wielkości jest uzdrowisko Františkovy Lázně. Notabene do słynnych Karlowych Warów i Mariańskich Łaźni też stąd niedaleko. Wokół drugiego ze słynnych uzdrowisk trasy dla biegaczy tworzą niezależny system o łącznej długości 30 km.

Na biegówkach dostaniemy się na najwyższy,porośniętych świerkowymi lasami szczyt Rudaw - Klínovec (1244m).Atrakcje przyrodnicze, które poznamy biegając po Rudawach, to przede wszystkim rozległe torfowiska, z których najcenniejsze znajduje się w rezerwacie Božídarské rašeliništěkoło wsi Boží Dar. Osobliwością jest też najwyższy w Europie Środkowej (na szczęście nieczynny już) wulkan - bazaltowy kopiec Špičákwe wsi Petrovice (723 m wysokości; nie należy go mylić z innymi czeskimi szczytami o podobnej nazwie). Ciekawostką jest fakt, że do stworzenia magistrali wykorzystano letnie szlaki rowerowe. Projekt reklamuje się więc sloganem: „V létě na kole, v zimě na běžkách. Mírně zvlněné hřebenové partie Krušných hor nabízejí úchvatné výhledy do krajiny v každé roční době.” (www.krusnehory.eu; zakładka „Krušnohorská magistrála”).

Na pograniczu Czech i Moraw
Vysočina to kraina w której nie ma wybitnych pasm górskich, a najwyższe wśród nich Žďárské vrchy kulminują szczytem Devět skal sięgającym zaledwie wysokości 836 m. Zgodnie z nazwą, grupa ostańców tworzyna wierzchołku oryginalne skalne miasteczko. Największym atutem regionu są rozległe lasy. Poprowadzone przez nie szlaki należą zazwyczaj do łatwych, choć i zaawansowani biegacze znajdą coś dla siebie. Przede wszystkim trasy, na których rozgrywano w ostatnich latach biegi zaliczane do punktacji Pucharu Świata. Dla miłośników narciarstwa norweskiego kluczowym ośrodkiem jest Nové Město na Moravě. Na stronach www.nmnm.eu w zakładce „Trasy pro lyžaře” oraz w dedykowanym miłośnikom tej dyscypliny portalu LyžařskéNovoměstsko (www.lyzovani.nmnm.cz) znajdują się opisy 100 km tras biegowych i ich zaplecza.

U źródeł Wełtawy
Nieco podobny charakter ma Szumawa (www.sumavanet.cz), kraina w południowo zachodnich Czechach rozciągająca się na granicy z Niemcami i Austrią. Czesi nazywają tutejsze góry Czeskim Lasem, a ich niemieckojęzyczni sąsiedzi Bawarskim Lasem. Nic dziwnego, łagodnie pofalowane górskie grzbiety porastają lasy o bogatym drzewostanie. Góry nie są wysokie,przekraczają jednak 1000 m, kulminując po czeskiej stronie szczytem Plechý (niem. Plöckenstein 1378 m). Z tras biegowych słynie miejscowośćKvilda, w której okolicach poprowadzono ich aż 50 km. Celem przyjemnej i popularnej wycieczki w tym rejonie są źródła Wełtawy. Najdłuższa czeska rzeka ma 435 km i jest dopływem Łaby. Jednak to jej a nie Łabie poświęcił symfoniczny poemat Bedřich Smetana. Źródła Wełtawy biją na wschodnim zboczu Czarnej Góry, na wysokości 1172 m.

Skarby Moraw
W północnej i środkowej części Moraw ciągną się należące do Sudetów Jesioniki (Hrubý albo Vysoký Jeseník) oraznależące już do łańcucha Karpat Morawskie Beskidy. W pierwszej grupie króluje Pradziad (cz. Praděd, 1492 m). Na wierzchołek prowadzi średnio trudna trasa o długości 12 km z Ovčárny do Koutů nad Desnou. Ale jego rozłożysty masyw można podziwiać z wielu miejsc na głównym szlaku dla biegaczy jakim jest Jesenická magistrála. Liczy 60 km i przecina boczne ramiona masywu (www.jeseniky.net/jesenicka-magistrala).Walorem wszystkich tras biegowychtego rejonu są rozległe panoramy. Na magistrali słynie z nich Keprník (1423 m), bo jak na dłoni widać z niego całe Jesioniki, odległe sudeckie pasma zwieńczone koroną Karkonoszy oraz pobliskie Beskidy. Jednak trasę na Keprník trudno polecić początkującym narciarzom, bo to czwarty pod względem wysokości szczyt Hrubého Jeseníku i żeby go zdobyć na nartach trzeba zmierzyć się ze znaczącymi przewyższeniami. A to, zwłaszcza zjazdyna nartach biegowych, wymaga i dobrej techniki, i odwagi. Jednak początkującym też pięknych widoków nie zabraknie. Wystarczy wybrać się jednym z najłatwiejszych w okolicy szlaków na połogą Červeną horę (749 m). Z niej także pięknie widać całe niemalJesioniki i szmat Beskidów. Ponadto, charakterystycznym punktem panoramy jest elektrownia szczytowo-pompowaDlouhé Stráně zlokalizowana na wzgórzu górującym nad doliną rzeki Desná (www.dlouhe-strane.cz).

Wprost wymarzone dla osób rozpoczynających przygodę z nartami biegowymi są Morawskie Beskidy. Celem łatwej wycieczki, prowadzącej niemal płaskim ternem, bo u podnóża gór może być skansen w Rožnove pod Radhoštěm (Valašské muzeum v přírodě; www.vmp.cz).Innym, ciekawe Muzeum Papiernictwa w Velkich Losinách(Ruční papírna; www.muzeumpapiru.cz) albo fantastyczne Muzeum zakładów samochodowych Tatra w mieście Kopřivnice (www.tatramuseum.cz). Każdego zachwyci miasteczko Štramberk, którego rynek otaczają barwne kamieniczki, a na pobliskim wzgórzu piętrzy się zamkowa basztatak potężna, że przylgnęła do niej nazwa Trúba (www.stramberk.cz).

W prawdziwie górskiej scenerii można pobiegać na Pustevnym (1018 m). Na stokach jest niewielka huśtawka dla zjazdowców, ale na grzbiet flankowany szczytami Radhošta (1129 m) i Tanečnicí (1084 m) można wyjechać autobusemz Prostřední Bečvylub krzesełkowym wyciągiem z Ráztoky u Trojanovic. A potem wystarczy założyć biegówki i trzymając się grzbietu pobiec dodrewnianych budowli z końca XIX w., figury słowiańskiego boga Radegasta czy stylizowanego drewnianego kościoła (www.pustevny.czech-mountains.eu; www.pustevny.cz).
W jeszcze większym stopniu przyjazne początkującym biegaczom są trasy Południowych Moraw. Przeciętej doliną Dyji krainy winnic na stokach wapiennych wzgórz. Przekrojowa trasa wiodąca przez Park Narodowy Podyjí ma wprawdzie 25 km długości, ale można ją (całą lub wybrane fragmenty), polecić rodzinom. Mnóstwo bowiem przy niej przytulnych gospód, a w mijanych miejscowościach można w razie zmęczenie po prostu wsiąść do autobusu i zakończyć wycieczkę (www.nppodyji.cz).

*
Na wycieczki narciarskie można się w Czechach wypuszczać także na nieoznaczone i nieprzygotowane trasy. Trzeba tylko pamiętać, że wtedy lepsze od biegowych będą narty śladowe. Są nieco szersze i lepiej chronią przed zapadaniem się w śnieg wszędzie tam gdzie trzeba samodzielnie przecierać szlak. A tak na marginesie, dodać warto, że o dobór sprzętu w Czechach nie trzeba się obawiać. W tamtejszych wypożyczalniach sprzęt do biegania zajmuje równie wiele miejsca co zjazdowy, a obsługa ma i odpowiednie kwalifikacje, i praktykę.

INFO
Informacje o trasach, pogodzie i warunkach do biegania, zamieszczane są w portalach wszystkich czeskich ośrodków i regionów narciarskich.
Kraj podzielony na 12 regionów z opisem warunków do uprawiania narciarstwa biegowego i zjazdowego prezentuje m.in. portal www.kamzasnehem.cz (dla miłośników narciarskiego biegania przeznaczone są informacje w zakładce „Kam na běžky”).

Aktualności z czeskich ośrodków narciarskich
znajdziemy na portalu www.holidayinfo.cz/zima
Informacje turystyczne o Czechach
www.czechtourism.com