"Marian Malina. Retrospekcje" w Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu. Wystawa prac artysty grafika z Sosnowca w setną rocznicę jego urodzin

Marian Malina urodził się 28 lipca 1922 roku w Sosnowcu jako czwarte dziecko w rodzinie. W latach 1936-1939 podjął naukę w nieistniejącym już Gimnazjum Przemysłu Artystycznego w Sosnowcu, mieszczącego się niegdyś przy ulicy 1 Maja. Podczas II wojny światowej kontynuował naukę na tajnych kompletach. W latach 1945-1948 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie  w pracowni prof. Jerzego Fedkowicza oraz grafikę u prof. Konrada Srzednickiego i prof. Andrzeja Jurkiewicza. Następnie podjął pracę w macierzystej uczelni w Pracowni Rysunku Wieczornego i Pracowni Litografii prof. Srzednickiego, którego był asystentem do 1953 roku. Pracę pedagogiczną kontynuował na Wydziale Grafiki do 1962 roku. W tym roku powrócił do Sosnowca, by oddać się w całości pracy artystycznej. W mieście przebywał do swojej śmierci, 28 lipca 1985 roku.

Był członkiem grup: MARG, „Zagłębie” oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Drzeworytników XYLON w Szwajcarii, a także Komitetu Narodowego AIAP. Wystawiał na wszystkich edycjach Krajowego, a od 1966 roku Międzynarodowego Biennale Grafiki w Krakowie, od 1965 roku również w kolejnych edycjach „Złotego Grona” w Zielonej Górze oraz na wystawach indywidualnych i zbiorowych. Zdobył nagrody i wyróżnienia w konkursach olimpijskich: 1948, 1952 i 1956 roku, srebrny medal na IV Ogólnopolskiej Wystawie Malarstwa i Grafiki „Bielska Jesień” W Bielsku-Białej 1966 roku, nagrodę i medal na II Międzynarodowym Biennale Drzeworytu w Bańskiej Bystrzycy w 1972 roku, nagrodę Ministra Kultury i Sztuki w 1961 i 1977 roku.

Dorobek artystyczny Mariana Maliny to kilkadziesiąt szkiców, rysunków i obrazów, ale przede wszystkim ponad trzysta matryc, wykonanych technikami linorytu i cellografii: autorskiej techniki artysty, polegającej na wykonywaniu matryc tworzyw sztucznych za pomocą rozgrzanego dłuta czy rylca.

- Marian Malina był jednym z najwybitniejszych polskich grafików, przez historyków sztuki wymieniany jednym tchem z Wójtowiczem czy Pankiem, ale jednocześnie trochę zapomnianym, tworzącym w Sosnowcu i mocno związanym z tym miastem – mówi Ilona Gajda, kurator wystawy „Marian Malina. Retrospekcje”.

Sosnowiecki artysta był niezwykle utalentowanym kolorystą, czego dowodzą wykonywane głównie w latach czterdziestych pastele i obrazy olejne. Barwę również wykorzystywał w swoich pracach graficznych: linoryty i cellografie niejednokrotnie wzbogaca kolor, co nadaje im nowego charakteru.

Prace Mariana Maliny charakteryzuje niezwykła różnorodność. Jego wczesna twórczość to przede wszystkim portrety, wraz z rozwojem artystycznym poszerzając się o krajobrazy, sceny rodzajowe czy w końcu abstrakcję. Grafiki artysty wychodzą od konkretów, w procesie twórczym zyskując dodatkowy, ekspresyjny czy abstrakcyjny wymiar. Nie oznacza to, że porzucił całkowicie realizmu: jedno z bardziej rozpoznawanych dzieł Maliny, zatytułowane „Huta Cedlera, godzina 16” oddaje realizm sceny, jednocześnie posiadając charakterystyczne dla autora cechy, takie jak kratka, wypełniająca puste przestrzenie jego dzieł i trójwymiarowość, przestrzenność. To samo można zaobserwować na innych dziełach – chociażby w kompozycji „Walcownia drutu”, niezwykle plastycznej, przedstawiającej trzy postaci wyłaniające się z zwojów drutu. Wielokrotnie tematem prac był Sosnowiec: ten codzienny, przemysłowy, wypełniony ludźmi.

Wystawa dostępna będzie do 2 października. Prace Mariana Maliny obejrzeć można na wystawie, znajdującej się na piętrze Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu – do czego serdecznie zachęcamy. Twórczość sosnowieckiego grafika – być może nieco dzisiaj zapomniana – to wspaniały przykład grafiki polskiej drugiej połowy XX wieku.