Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Masz chorobowe? Zdrowiej, nie szalej, bo jesteś na oku. Lepiej bądź w domu, kiedy odwiedzi cię kontrola ZUS

grażyna kuźnik
W minionym roku  o  prawie 200 procent zwiększyła się liczba osób sprawdzonych, czy prawidłowo wykorzystują zwolnienia lekarskie. Wygląda na to, że w tym roku takich wizytacji  będzie jeszcze więcej.
W minionym roku o prawie 200 procent zwiększyła się liczba osób sprawdzonych, czy prawidłowo wykorzystują zwolnienia lekarskie. Wygląda na to, że w tym roku takich wizytacji będzie jeszcze więcej. pixabay
Przypadki bezczelnego wykorzystywania zwolnień lekarskich są nie są zbyt częste, chociaż potrafią zaskoczyć najbardziej doświadczonego pracownika ZUS. Pomysłowość pracowników na spędzenie wolnych dni podczas zwolnienia lekarskiego jest nieograniczona.

Lepiej nie planować podwodnej sesji zdjęciowej, lotu na paralotni czy prowadzenia kursu tańca dla dorosłych, jeśli przebywa się na zwolnieniu lekarskim. Takie właśnie przypadki odkryli kontrolerzy ZUS na terenie województwa śląskiego i skończyły się niemiło, odebraniem zasiłku chorobowego.

W minionym roku o prawie 200 procent zwiększyła się liczba osób sprawdzonych, czy prawidłowo wykorzystują zwolnienia lekarskie. Wygląda na to, że w tym roku takich wizytacji będzie jeszcze więcej.
Przypadki bezczelnego wykorzystywania zwolnień lekarskich są nie są zbyt częste, chociaż potrafią zaskoczyć najbardziej doświadczonego pracownika ZUS.

Niezapomniana była sytuacja, gdy kontrola ZUS udała się do zakładu pogrzebowego, gdzie miał być chory pracujący na zwolnieniu. Kiedy jednak zorientował się, że nadchodzi inspekcja, szybko schował się do trumny. Niestety, zdradził go kaszel.

- „Chorzy” przyłapywani są podczas prac w ogrodzie, przy remontach, budowach, uczestniczą czasem w imprezach towarzyskich, takich jak wesela, koncerty, biegi czy w innych aktywnościach, które nie są wskazane podczas choroby - mówi Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS woj. śląskiego.

Mimo zwiększonych inspekcji, ogólny wniosek jest jednak optymistyczny - pracownicy w większości wykorzystują zwolnienia lekarskie naprawdę na leczenie.

Na skuteczniejsze kontrole pozwala nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, której przepisy weszły w życie w styczniu ubiegłego roku. Regulacje teraz nie tylko pomagają ZUS upewniać się, czy pracownik na zwolnieniu lekarskim prawidłowo dba o powrót do zdrowia, ale też występować wobec niego z żądaniami zwrotu zasiłku, jeśli ta kwestia budzi zastrzeżenia. Wcześniej takie spory rozstrzygały przeciążone sądy.

W trzecim kwartale ubiegłego roku najwięcej zasiłków chorobowych w kraju po kontroli stracili właśnie mieszkańcy woj. śląskiego. Na 2199 skontrolowanych osób, 347 nie spełniało wymagań ZUS, zasiłki więc im się nie należały. Cofnięto je na sumę 732,2 tys. zł, a to o wiele więcej niż w innych regionach. Na drugim miejscu pod tym względem znajdowało się woj. mazowieckie, gdzie skontrolowano 2499 osób, zasiłki odebrano 239 pracownikom w sumie na 544,1 tys. zł. W woj. małopolskim sprawdzono więcej osób bo 2860, zasiłki cofnięto 267 pracownikom, co stanowiło 380,6 tys. zł.

W ubiegłym roku w całym kraju prawie o 40 proc. wzrosła kwota, którą cofnięto po kontroli zasiłków chorobowych. Dane zawyżają głównie mieszkańcy z dużych województw, a na przykład w ostatnim na tej liście woj. podlaskim w III kwartale 2022 roku, cofnięto 263 zasiłki na sumę około 42 tys. Średnio więc jednemu pracownikowi, którego przyłapano na wyłudzaniu zwolnienia lekarskiego, odebrano tutaj 160 zl zasiłku. W woj. śląskim sprawa jest poważniejsza, średnio na jednego przyłapanego ,,chorego” przypada ładnie ponad 2 tys. zł wyłudzonego zasiłku.

- Najgorsze są zwolnienia na depresję, bo tego nie da się udowodnić - mówi bez ogródek jeden z pracodawców. - Słyszę, że wojna u sąsiada była ostatnią kroplą, która przepełniła czarę i pracownik wpadł mi w czarną dziurę. A na facebooku widzę, że pojechał kuzynowi w budowie domu pomagać, a po robocie grzyby zbiera. Ale od tego są urlopy.

- Na urlopy trzeba się zapisywać, a jak sobie trafem zabukuję tanie loty, to nie mogę wytrzymać i gdzieś lecę za parę groszy. Jeszcze mnie nie złapali - przyznaje młoda urzędniczka.

Pomysłowość pracowników na spędzenie wolnych dni podczas zwolnienia lekarskiego jest nieograniczona.

- Mieliśmy przypadek, że podczas zwolnienia lekarskiego osoba rzekomo chora uczestniczyła w podwodnej sesji zdjęciowej - mówi Beata Kopczyńska. - Ktoś inny z kolei latał na paralotni, a pewna pani powinna kurować się w domu, tymczasem prowadziła kurs tańca dla dorosłych.

Nie jest wcale łatwo złapać winnego na gorącym uczynku. W tej ostatniej sytuacji pracownice ZUS zapisały się na kurs chorującej na papierze pani i przyłapały ją podczas prowadzenia lekcji tańca, wymagającej niezłej kondycji.

Kiedy nowe przepisy o zasiłkach chorobowych weszły w życie, rozeszły się plotki, że kontrolerzy ZUS będą mogli wszystko; wyciągać bilingi od operatorów komórkowych, sprawdzać transakcje w banku, rozpytywać sąsiadów i znajomych o życie prywatne.

Ale ZUS temu zaprzecza i zapewnia, że nowe przepisy nie dają instytucji takich niechcianych uprawnień. Kontrolerzy ZUS nie pytają sąsiadów, czy dany lokator leczy się, a może baluje; dysponują bardziej solidnymi metodami.

- Chociaż plotki często okazują się prawdą - stwierdza właściciel prywatnej firmy. - Skąd ja wiem, że ktoś wziął chorobowe, bo fuchę dostał? No z donosu. Kogoś szlag trafia, że musi robić za kolegę, który sobie w tym czasie podwójnie kabzę nabija. I dzieje się, moim zdaniem, sprawiedliwość.

Kontrolerzy ZUS zwracają szczególną uwagę na osoby, które długo przebywają na zwolnieniu lekarskim, nie zgłaszają się do lekarza na wyznaczoną wizytę, którym kiedyś już zasiłek odebrano. Czasem jednak sprawdzają także chorych pracowników wybranych losowo.

Chorzy naprawdę lub fikcyjnie bronią się, że granica między dodatkową pracą a rozrywką jest płynna.

- Jak mnie kregosłup boli, to mogę robić płatne tłumaczenia, mniej się narażę niż wałkując ciasto na pierogi i mniej się nudzę - mówi tłumaczka z niemieckiego. - A słyszałam, że przy komputerze pracować nie mogę, gdyby jednak kontrola ZUS znalazła mnie przy pierogach, to wszystko byłoby w porządku.

Pracownikom umysłowym trudniej udowodnić, że pracują na zwolnieniu lekarskim, ale też rzadziej biorą takie zwolnienia. Zdarza się jednak całkiem często, że w firmach na chorobowym przebywa jednocześnie nawet kilkanaście procent pracowników fizycznych, a umysłowych zwykle nie więcej niż jeden procent. Wysokość zarobków nie ma znaczenia, bo na zwolnienia lekarskie idą tak samo dobrze opłacani fachowcy, jak i szare myszki.

- Każde zwolnienie lekarskie jest zwolnieniem od wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej - podkreśla Beata Kopczyńska. - Chodzi też o wszelkich czynności, które mogą utrudnić powrót do zdrowia i wydłużyć czas rekonwalescencji. Zwolnienie nie może pełnić roli swoistego urlopu.

Stanowisko ZUS jest jasne; pracownik, który w czasie trwania zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje je niezgodnie z celem, musi liczyć się z tym, że straci prawo do zasiłku chorobowego.
Trudno jednak ocenić, czy jeśli osoba chorująca na depresję pójdzie na koncert, to jest to nadużycie zwolnienia lekarskiego, czy terapia. Takie sprawy wymagają indywidualnego podejścia.

- Czułam, że chcą mnie zwolnić, atmosfera gęstniała, poszłam więc na chorobowe z powodu depresji, to chyba zrozumiałe, jak się ma swoje lata i troje dzieci, a w ogóle schorzeń mi nie brakuje - tłumaczy nauczycielka. - W ciągu tych miesięcy znalazłam sobie nową pracę, a to jest trudne. Nie żałuję, chociaż dyrektor szkoły miał kłopot, a klasy zastępstwa. Mnie obchodziło to, z czego będę żyć.

Niczym jednak nie mógł wymigać się fizjoterapeuta na chorobowym z powodu małego palca w ortezie po naderwaniu więzadła, który w tym czasie rehabilitował pacjentki. Inny miał siłę, żeby naprawiać samochody w warsztacie samochodowym swojego ojca, na pewno nie za darmo.

- Byli też tacy, co podejmowali pracę zarobkową i ogłaszali swoje usługi z zakresu tłumaczeń dokumentów, lakierowania samochodów, prac remontowych - dodaje Beata Kopczyńska. - Osoby na zwolnieniu lekarskim najczęściej właśnie podejmują pracę u innego pracodawcy albo nadal pracują w swoich firmach, mimo wypłacanego im zasiłku chorobowego.

Ze statystyk ZUS wynika, że częściej przebywają na zwolnieniu lekarskim kobiety niż mężczyźni. Ale główne powody zwolnień pracownic, to choroby związane z ciążą, porodem i połogiem, one stanowią około 17 proc. absencji kobiet w pracy. Wyjątkiem w całym kraju w ubiegłym roku było woj. opolskie, gdzie w pierwszym i trzecim kwartale zwolnienie wzięło więcej mężczyzn niż kobiet, chociaż przewaga panów była niewielka. W woj. śląskim w trzecim kwartale 2022 roku na chorobowym przebywało 114 621 osób, w tym 55 069 mężczyzn i 59 552 kobiet.

Kontrole może zlecać ZUS, ale także pracodawca, decyduje się na to rocznie około 30 tysięcy z nich. Jeden mocno się zdziwił, gdy podczas kontroli podobno poważnie chory pracownik był wciąż nieobecny w domu, a wkrótce złożył wniosek do Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych o refundację wczasów na Majorce, na których był w czasie zwolnienia lekarskiego.

Pracownika często najpierw wzywa lekarz orzecznik, który sprawdza jego stan zdrowia. Jeśli pacjent jest zdolny do pracy, to wypłata zasiłku zostaje tylko wstrzymana, a badany następnego dnia powinien zgłosić się do pracy. Zasiłek może być jednak również cofnięty za cały okres zwolnienia, jeśli kontrola ZUS lub pracodawcy ujawnią nieprawidłowości.

Sporym ułatwieniem dla kontrolerów jest wprowadzenie elektronicznych zwolnień lekarskich, co pozwala szybciej wykrywać nadużycia.

- W listopadzie 2022 roku z tytułu choroby własnej liczba eZLA wyniosła 1 mln 835 tys., a w grudniu było to już 2 mln 178 tys. - infomuje Beata Kopczyńska. - Natomiast liczba zaświadczeń lekarskich wystawionych z tytułu opieki nad dzieckiem w listopadzie wyniosła 3 mln 611 tys., a w grudniu 4 mln 118 tys.

Elektroniczne zwolnienia lekarskie to bardzo dobre narzędzie do ich analizowania. Muszą się z tym liczyć osoby, które na przykład korzystają z częstych zwolnień, w dodatku od różnych lekarzy.
Zwolnienia lekarskie są prawem pracowniczym, ale służącym do spokojnego zdrowienia, bez obaw o środki na utrzymanie. Tej właśnie idei ZUS będzie mocno pilnować.

Nie przeocz

Zobacz także

Musisz to wiedzieć

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera