Matura 2015. WOS poziom rozszerzony dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]

Matura 2015. WOS poziom rozszerzony dla TECHNIKUM

***

Arkusze pojawią się tutaj chwilę po godzinie 19.30. Od razu zaczniemy też wrzucać dla Was pierwsze odpowiedzi. Liczymy, że większość z nich będzie taka sama jak te, których udzieliliście na egzaminie maturalny z WOS rozszerzony.

CZĘŚĆ I – Test
Zadanie 1.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Grupy społeczne dzieli się na pierwotne i wtórne ze względu na kryterium
A. celu istnienia.
B. typu więzi społecznej.
C. stopnia sformalizowania.
D. warunków uzyskiwania członkostwa.

Zadanie 2.
Do każdej fotografii oraz informacji dopisz nazwę właściwej subkultury.

a - hipisi
b - punki

Zadanie 3.
Na podstawie tekstu źródłowego oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.
Normy grupowe mogą być […] narzucone przez większą organizację, której grupa jest jakimś elementem. Na przykład ucznia jakiejś klasy I „a” obowiązuje statut szkoły […]. Z powyższego wynika, że normy grupowe pochodzące z zewnątrz mają charakter dokumentu (zapisu), przez co noszą miano norm formalnych […].
Drugi rodzaj norm, a więc normy nieformalne, powstaje wewnątrz grupy, jako wynik procesu interakcji między jej członkami […]. I tak na przykład, nowo zawiązująca się rodzina ustala własne specyficzne normy, które jednak są wynikiem ustaleń, modyfikacji, kompromisów, bowiem każdy z małżonków wnosi własne doświadczenia, zwyczaje czy nawyki, wyniesione od rodziców, środowisk i grup, do których należał lub należy.
Źródło: W. Jakubowski, Społeczna natura człowieka, Warszawa 1999, s. 64–65.

A. Rodzina wytwarza własne specyficzne normy, które są normami prawnymi. FAŁSZ
B. Normy obowiązujące w życiu szkoły mogą mieć charakter zarówno formalny, jak i nieformalny. PRAWDA
C. Zapisanie normy zwyczajowej w statucie szkoły czyni ją normą formalną.PRAWDA

Zadanie 4.
Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę – wpisz właściwe numery, nazwy województw i grup etnicznych oraz określ status prawny tych grup (wstaw we właściwe pole znak „X”).
Mapa polityczna Polski z gminami, w których można posługiwać się językiem pomocniczym

1 - podlaskie - Tatarzy - nie - nie
4 - pomorskie - Kaszubi - nie - tak
3 - opolskie - Niemcy - tak - nie

Zadanie 5.
Przedstaw problem, na który zwrócił uwagę autor rysunku satyrycznego.

Upolitycznienie wolnych mediów, manipulacja mediami przez polityków

Zadanie 6.
Do każdego opisu dopisz nazwę właściwej doktryny politycznej.

a - anarchia
b - ekologizm

Zadanie 7.
Do każdej zasady demokracji dopisz numer artykułu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ją normującego.
Art. 4.2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
Art. 7. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
Art. 8.1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 10.1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
Art. 11.1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych [...]

A - art. 7
B - art. 4.2.
C - art. 10.1.
D - art. 11.1.

Zadanie 8.
Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij zdania – wpisz nazwę państwa (A.) i numer, którym oznaczono je na mapie (B.).

Monarchia parlamentarna, w której głową państwa – od 2013 roku po abdykacji królowej Beatrycze – jest król Wilhelm Aleksander z dynastii orańskiej, to (A.) Holandia. Państwo to oznaczono na mapie numerem (B.) 3.

Zadanie 9.
Uzupełnij tekst – wpisz nazwy organów państwowych uczestniczących w procesie legislacyjnym w Rzeczypospolitej Polskiej.
Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę budżetową na 2013 rok. Budżet przewiduje, że w tym roku deficyt nie przekroczy 35 mld 565 mln 500 tys. zł, a dochody wyniosą 299 mld 385 mln 300 tys. zł. Projekt ustawy budżetowej został uchwalony przez (A.) rząd we wrześniu 2012 roku. Ustawa budżetowa na rok 2013 została uchwalona przez (B.) sejm 12 grudnia 2012 roku. Następnie ustawa trafiła do (C.) senat, gdzie zaproponowano do niej 12 poprawek. Po ich przyjęciu przez (D.) sejm ustawa trafiła do podpisu Prezydenta RP.

Zadanie 10.
Zaznacz uprawnienie Trybunału Konstytucyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej.
A. Orzekanie o odpowiedzialności konstytucyjnej posłów i senatorów.
B. Orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego.
C. Sprawowanie nadzoru nad sądami powszechnymi w zakresie orzekania.
D. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

Zadanie 11.
Do każdego przepisu prawnego dopisz nazwę właściwego kodeksu. Odpowiedzi wybierz spośród: Kodeks cywilny, Kodeks karny, Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks postępowania karnego.

a - kodeks postępowania karnego
b - kodeks cywilny
c - kodeks karny

Zadanie 12.
Podaj nazwy dwóch praw lub wolności człowieka, których łamanie opisano w tekście źródłowym, oraz określ generację praw człowieka, do których są one zaliczane.
W czerwcu 1989 roku na placu Tiananmen, na polecenie władz ChRL przy użyciu czołgów i ognia z broni maszynowej armia rozpędziła uczestników protestów – studentów, żądających reform i demokratyzacji życia społeczno-politycznego.
wolności i prawa człowieka
- wolność do zgromadzeń
- wolność słowa
generacja I - prawa indywidualne (obywatelskie i polityczne)

Zadanie 13
Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O.

A. Wstąpienie Polski do Rady Europy. PIERWSZE
B. Ratyfikacja traktatu lizbońskiego przez Polskę.
C. Sprawowanie prezydencji w Radzie UE przez Polskę. OSTATNIE
D. Przeprowadzenie referendum w sprawie wejścia Polski do UE.

Zadanie 14.
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące form współpracy międzynarodowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.
A. Unia Zachodnioeuropejska, utworzona w 1954 roku przez państwa Europy Zachodniej na mocy układów paryskich, była poprzedniczką Unii Europejskiej. FAŁSZ
B. Trójkąt Weimarski to forum konsultacyjne, powołane z inicjatywy ministrów spraw zagranicznych Francji, Niemiec i Polski w 1991 roku, którego celem było usprawnienie i zacieśnienie współpracy między tymi krajami. PRAWDA
C. OPEC jest organizacją międzynarodową, założoną na konferencji w Bagdadzie w 1955 roku, a jej cel to koordynacja polityk obronnych państw członkowskich. FAŁSZ

Zadanie 15.
Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw bałkańskich. Do każdego opisu dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie.
Fragment mapy politycznej Europy

A. Czarnogóra - 4
B. Bośnia i Hercegowina - 2
C. Kosowo - 5

Zadanie 16.
Na podstawie wskaźników dotyczących tych państw, których nazwy na mapach uwzględniono tylko raz, określ kierunek zmian w gospodarce światowej w latach 2010 - 2050.

Gospodarka światowa wychodzi z Europy, a coraz większe znaczenie będą miały kraje Trzeciego świata. Czyli te, które do tej pory charakteryzowały się słabym uprzemysłowieniem i dominacją form społeczeństwa tradycyjnego. Teraz ctają się coraz bardziej nowoczesne, uprzemysłowione i w 2050 roku prognozuje się, że do bogatych państw dołączy: Meksyk, Nigeria czy Indonezja.

Zadanie 17.
Do każdej fotografii oraz informacji o polityku dopisz jego imię i nazwisko. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: Anders Fogh Rasmussen, Herman Van Rompuy, Martin Schulz.

A - Herman Van Rompuy
B - Anders Fogh Rasmussen

CZĘŚĆ II – Analiza materiałów źródłowych
Zadanie 18.
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia.

Obywatelska inicjatywa ustawodawcza to mechanizm demokracji partycypacyjnej, który został uregulowany w ustawie z dnia 24 czerwca 1999 roku. Aby skorzystać z tego prawa, trzeba utworzyć komitet obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Następnie należy zebrać 1000 podpisów popierających tę inicjatywę. Dane członków komitetu wraz z wymaganymi podpisami składa się na ręce Marszałka Sejmu, który rejestruje zgłoszony komitet. Od tego momentu komitet ma 3 miesiące na zebranie pod projektem ustawy 100 tysięcy podpisów i złożenie go w Sejmie.

W latach 1999–2011 do marszałka Sejmu wpłynęło aż 105 zawiadomień o utworzeniu komitetu obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. 35 komitetom udało się zebrać 100 tys. podpisów i wnieść przygotowane projekty ustaw pod obrady Sejmu. Spośród nich 8 zostało uchwalonych, przy tym 3 z nich w formie, która była zbliżona do pierwotnego projektu (uczynienie święta Trzech Króli dniem wolnym od pracy, zahamowanie prywatyzacji lasów oraz zgoda na działalność sklepów z używaną odzieżą). W Sejmie przepadły m.in. tak głośne projekty, jak ten o gminnym funduszu alimentacyjnym czy w sprawie przywrócenia preferencyjnej 7-proc. stawki VAT na wyroby dla dzieci.

Praktyka pokazuje, że na każdym etapie – od rejestracji komitetu aż po prace parlamentarne nad projektem – pojawiają się przeszkody utrudniające obywatelom skuteczne korzystanie z prawa inicjatywy ustawodawczej. Największy problem to zbyt krótki czas na zebranie 100 tys. wymaganych podpisów pod przygotowanym projektem ustawy. Ich zebranie w trzy miesiące jest dla wielu komitetów niewykonalne, gdyż wiąże się z koniecznością zaangażowania ogromnych zasobów ludzkich i technicznych. Dla komitetów, którym udało się złożyć w Sejmie swój projekt ustawy, największą barierą okazuje się zasada dyskontynuacji, która zamiast zostać całkowicie wyłączona w stosunku do projektów obywatelskich, została jedynie ograniczona do następnej kadencji Sejmu.
Na podstawie: http://obywateledecyduja.pl
A. Odwołując się do danych, rozstrzygnij, czy w Polsce mechanizm obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej jest skuteczny.
B. Wyjaśnij, na czym polega stosowanie zasady dyskontynuacji w przypadku projektów zgłoszonych w trybie obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej.

A. Nie jest skuteczny, bowiem tylko 35 komitetów spełniło warunki formalne i mogło wnieść projekt ustawy pod obrady Sejmu. Tylko 8 z nich zostało uchwalnych. To daje mniej niż 10 pcent ze 105 zawiadomien o utworzeniu komitetu obywatelskiego.
B. Zgodnie z zasadą dyskontynuacji parlament, który kończy swoją kadencję zamyka wszystkie sprawy nad którymi pracował (niezależnie od tego, na jakim etapie się znajdują) i nie przekazuje ich nowemu parlamentowi. Nie dotyczy to inicjatw obywatelskich, które tym sposobem mogą przez lata "leżeć" w Sejmie i być przekazywane na kolejne kadencje.

Zadanie 19.
Na podstawie fragmentów Ustawy o referendum lokalnym oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Art. 2.1. W referendum lokalnym […] mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego jako członkowie wspólnoty samorządowej wyrażają w drodze głosowania swoją wolę:
1) w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki,
2) co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki […]
Art. 55.2. Referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego pochodzącego z wyborów bezpośrednich jest ważne w przypadku, gdy udział w nim wzięło nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu.
A. Podaj nazwy organów jednostek samorządu terytorialnego, do których odnosi się art. 2.1.1) ustawy.
B. Podaj różnicę w przepisach dotyczących frekwencji niezbędnej do ważności dwóch rodzajów referendum lokalnego przytoczonych w art. 2.1. ustawy.

A - rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa
B
- referendum przeprowadzone z inicjatywy ogranu stanowiącego: podejmuje uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum bezwzględną większością głosów swojego ustawowego składu
- referendum przeprowadzone z inicjatywy mieszkańców: grupa co najmniej 15 obywateli, którym przysługuje prawo wybierania do organu stanowiącego danej jednostki samorządu terytorialnego,

Zadanie 20.
Wyjaśnij, co oznacza sformułowanie podkreślone w przytoczonym fragmencie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 125.3. Jeżeli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania, wynik referendum jest wiążący.
To oznacza, że muusi stać się tak, jak głosowano w referendum. Na przykład, jeśli ponad połowa uznała, że Polska powinna przystąpić do UE to tak się stało.

Zadanie 21.
Odwołując się do danych z materiałów źródłowych, rozstrzygnij, w którym systemie wyborczym – większościowym czy proporcjonalnym – poparcie udzielone kandydatom przez partie polityczne ma zdaniem wyborców mniejszy wpływ na decyzje przez nich podejmowane.

Poparcie udzielane kandydatom przez partie ma mniejszy wpływ przy wyborach większościowch, np. na burmistrza czy wójta. A większy w przypadku wyborów proporcjonalnych, np.do Europarlamentu.

Zadanie 22.
Rozstrzygnij, czy wyniki wyborów do Senatu RP potwierdzają zamieszczoną w tekście opinię zwolenników jednomandatowych okręgów wyborczych (JOW). Odpowiedź uzasadnij.

Maciej Sandecki: Zwolennicy JOW-ów twierdzą, że system ten sprzyja temu, by do organów przedstawicielskich częściej wchodzili kandydaci niezależni, a nie z nadania partyjnego.
Piotr Uziębło: […] To bardzo niebezpieczny system, bo prowadzi do wyeliminowania ze sceny politycznej ugrupowań o średnim poparciu […]. Dwubiegunowa scena polityczna prowadzi z kolei do jeszcze większej kartelizacji partii i do wzrostu ich znaczenia w państwie. To lider partii decydować będzie, gdzie wystawić danego kandydata, a skoro okręgi są jednomandatowe, może wystawić tylko jednego. Ten system zabija więc również możliwość wyboru kandydatów w ramach jednej partii, który to wybór obecnie wyborcy mają.
Źródło: Zwycięzca niepokojąco rośnie w siłę, 20.03.2013, http://wyborcza.pl

Wyniki wyborów do Senatu nie powierdzają opinii zwolenników jednomandatowych okręgów wyborczych. Dane pokazują, że wyborcy woleli wybrać kandydatów z największych partii, nie wybierając tych z mniejszych partii.

Zadanie 23
Na podstawie wykresu podaj nazwy organów, podczas wybierania których odnotowano najwyższą i najniższą frekwencję.

najwyższa frekwencja - II tura wyborów prezydenckich - VII.2010
najniższa frekwencja - wybory do Parlamentu Europejskiego - VI.2009

Zadanie 24.
Na podstawie schematu i własnej wiedzy uzupełnij tabelę – wpisz odpowiednie cechy przedstawionego systemu politycznego

*Wydłużenie kadencji organów władzy przyjęto w 2008 roku; parlament został po raz pierwszy wybrany na 5-letnią kadencję w 2011 roku, a prezydent na 6-letnią – w 2012 roku. System wyborczy do Dumy Państwowej przedstawiony na schemacie został przywrócony w 2014 roku (w 2007 i 2011 roku izbę pierwszą wybierano w wyborach proporcjonalnych według systemu Hare’a-Niemeyera).

Cecha odróżniająca przedstawiony system polityczny od
A. systemu parlamentarno-gabinetowego
B. klasycznego systemu prezydenckiego
C. systemu parlamentarno-komitetowego

a - w systemie parlamentarno- gabinetowym rola prezydenta sprowadza się głównie do funkcji reprezentacyjnych
b - w systemie prezydenckim prezydent pełni funkcję głowy państwa i premiera, nie tworzy rządu
c - w systemie parlamentarno-komitetowym głowę państwa powołuje parlament, ma ograniczoną rolę

CZĘŚĆ III – Wypracowanie
Zadanie 25.
Wybierz jeden z podanych tematów i napisz wypracowanie. Wykorzystaj materiały źródłowe zamieszczone w II części arkusza.
Temat nr 1
Scharakteryzuj formy wpływu obywateli na funkcjonowanie demokracji w Polsce.
Temat nr 2
Scharakteryzuj – odwołując się do przykładów współczesnych państw – rodzaje systemów wyborczych w wyborach prezydenckich i parlamentarnych. Przedstaw wadę i zaletę każdego z tych systemów.

***
Zobacz również:

• Matura 2015. MATEMATYKA poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015: BIOLOGIA dla TECHNIKUM poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015: BIOLOGIA poziom rozszerzony dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]
• Matura 2015: JĘZYK POLSKI poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015. Język ANGIELSKI poziom podstawowy dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]
• Matura 2015. Język ANGIELSKI poziom rozszerzony dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]

• Matura 2015: WOS poziom rozszerzony dla TECHNIKUM [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE] i inne przedmioty