Miałaś trzech mężów, lubisz czerwony? Możesz być chora psychicznie

ZOBACZ KONIECZNIE:
Serwis ZDROWIE Dziennika Zachodniego

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), określana też jako psychoza maniakalno-depresyjna, jest poważną chorobą psychiczną, która powoduje nietypowe, skrajne zmiany nastroju, poziomu energii i aktywności oraz zdolności wykonywania codziennych zadań.

Różnią się one od typowych wahań nastroju, które każdy z nas przechodzi od czasu do czasu tym, że są znacznie silniejsze i nagłe - pacjent ze stanu euforii podczas epizodu manii może przechodzić w stan głębokiego smutku i przygnębienia podczas ciężkiej depresji. Zmiany te mogą w konsekwencji prowadzić do zerwania relacji z rodziną i przyjaciółmi, porzucenia szkoły, utraty pracy, konfliktów z prawem, a nawet do samobójstwa pacjenta.

- Jest to schorzenie, które dotyka około 3 proc. populacji ogólnej, czyli co trzydziestą osobę. Co ciekawe, chorują na nią równie często kobiety, jak i mężczyźni. Najogólniej objawia się zupełnie przeciwstawnymi stanami: manii, czyli podwyższonego, radosnego, czy też gniewnego nastroju, i depresji - smutku, przygnębienia, często zobojętnienia. W historii swojego życia pacjenci zwykle mają więcej epizodów depresyjnych niż maniakalnych, a - jakby nie dość tego, że dręczą ich tak biegunowe fazy - mogą mieć dodatkowo tzw. stan mieszany, tj. jednoczesne występowanie depresji i manii. Kiedyś uważano, że ChAD dotyka 1 proc. populacji, ponieważ za symptomy choroby dwubiegunowej przyjmowano tylko przypadki z objawami pełnej manii. Obecnie zdecydowaną większość pacjentów stanowią chorzy z objawami hipomaniakalnymi. To jest II typ choroby afektywnej - mówił psychiatra, prof. dr hab. n. med. Andrzej Czernikiewicz podczas warsztatów Quo Vadis Medicinae, zorganizowanych przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Pacjenci maniakalni nie mają się za osoby chore, w związku z tym nie szukają lekarza. Zgłaszają się wtedy, kiedy są w depresji i mogą nie pamiętać o stanach podwyższonego nastroju. Mania nie rozwija się błyskawicznie, ma swoiste zwiastuny, które w przebiegu epizodu wyolbrzymiają się. Takim zwiastunem może być np. jaskrawy strój osoby, która dotąd nosiła stonowane w stylu ubrania. Taka osoba nagle robi jakieś dziwne zakupy, angażuje się w bezsensowny, bardzo drogi wyjazd zagraniczny. W przebiegu manii występuje zjawisko oniomanii - przymusu kupowania, niepotrzebnego wydawania pieniędzy. Pacjenci dla jej zaspokojenia zaciągają kredyty, zadłużają się. Potem te długi najczęściej spłaca rodzina...

Dobrym markerem takiego stanu są kłopoty ze snem. Jeśli ktoś do tej pory wymagał 6-7 godzin snu, a teraz jest bardzo aktywny przez cały dzień po 2-3 godzinach spania, to może być to sygnał stanu manii lub hipomanii.

Choroba często rozwija się u osób młodych - w późnym okresie nastoletnim lub wczesnej dorosłości. Szacuje się, że połowa wszystkich przypadków schorzenia zaczyna się przed 25. rokiem życia. U niektórych osób pierwsze objawy choroby mogą pojawić się już w okresie dzieciństwa, a u innych w późniejszym wieku. Schorzenie to jest obecnie uważane za nieuleczalne, ale można je skutecznie leczyć tak, by pacjent mógł wrócić do funkcjonowania w społeczeństwie i żyć pełnią życia.
ZOBACZ KONIECZNIE:
Serwis ZDROWIE Dziennika Zachodniego

Z powodu różnorodności i zmienności objawów diagnozowanie ChAD we wczesnym stadium rozwoju jest trudne. Ponieważ pacjenci zgłaszają się do lekarza częściej gdy są w depresji, choroba może zostać potraktowana jako zaburzenie jednobiegunowe. Ze względu na występowanie objawów psychotycznych czasem jest błędnie rozpoznawana jako schizofrenia. A czasem lekarze mylą ją z zaburzeniami zachowania - ADHD.

- Kiedyś obowiązywała taka zasada: trzy kolejne epizody depresyjne były prognozą wykluczenia manii. Teraz znamy takich pacjentów, którzy po więcej niż trzech depresjach zgłaszają się do nas jako maniakalni czy też hipomaniakalni. Trudnością w diagnozie jest też fakt, że pacjent w depresji nie pamięta, nie zauważa, czy też nie traktuje jako maniakalnego tego okresu w swoim życiu. I nie informuje nas o tym. My możemy co najwyżej domyślać się ryzyka choroby dwubiegunowej po wywiadzie, po obserwacjach, na przykład po takich "trójkach" jak: posiadanie w przeszłości trzech czerwonych samochodów, związek z trzema partnerami, trzy małżeństwa, znajomość trzech języków obcych i - co bardzo ciekawe - trzy czerwone elementy w ubiorze... - wyjaśnia prof. Czernikiewicz.

Ciągłym zagrożeniem dla życia pacjentów są próby samobójcze dokonywane tak w stanach depresyjnych, jak i maniakalnych. Choroba uaktywnia się około 20. roku życia, natomiast ryzyko jej nawrotów trwa do śmierci. Są pacjenci, którzy mają po kilka nawrotów ChAD w ciągu swojego życia.

Choroba jest trudna do leczenia, ponieważ pacjenci często nie chcą się poddawać terapii. Poziom chęci do współpracy z lekarzem i akceptacja leczenia w chorobie dwubiegunowej są niższe niż u osób cierpiących na schizofrenię. Pacjent uważa, że nie ma się z czego leczyć, poleca np. lekarzowi, aby kurował jego rodzinę! W depresji zaś uważa, że do lekarza z chorobą dwubiegunową nie pójdzie, bo mu i tak nie pomoże...

Tymczasem, cierpiący na ChAD narażeni są na ryzyko nadużyć, a nawet uzależnień od substancji psychoaktywnych. Najczęściej od alkoholu, który w określonych sytuacjach działa promaniakalnie, proeuforycznie, jak i trochę depresyjnie. W takich momentach obraz - szczególnie manii - zaskakująco się zmienia w manię z dużą agresywnością... Alkohol 
w depresji może skutkować znaczącym wzrostem ryzyka samobójstwa. Warto przy tym wiedzieć, że z chorobą afektywną dwubiegunową wiąże się także duża kreatywność, szczególnie artystyczna, a najbardziej w dziedzinie muzyki. Puccini, Verdi, Czajkowski - śledząc ich życiorysy twórcze, obserwując okresy pustki i nagłe gwałtowne przyrosty ich kompozycji widać, kiedy byli oni depresyjni, a kiedy maniakalni.

ChAD często występuje rodzinnie - dzieci, których rodzic lub rodzeństwo cierpi na to schorzenie są 4-6 razy bardziej narażone na to, że same zachorują. Badania na bliźniętach potwierdzają, że czynniki genetyczne są istotne w rozwoju ChAD, jednak dotychczasowe doświadczenia wskazują, że nie chodzi o jeden konkretny gen, ale wiele różnych. Wykazano m.in., że genetyczne czynniki ryzyka ChAD pokrywają się częściowo z genami wpływającymi na predyspozycje do schizofrenii.
Jednak ryzyko choroby nie zależy w 100 proc. od genów. Wśród czynników środowiskowych, które mogą indukować wystąpienie objawów ChAD wymienia się stresy, związane z różnymi traumatycznymi wydarzeniami w życiu, jak utrata pracy czy kogoś bliskiego. Istnieją badania, które tego nie potwierdzają.

Badania mózgu z użyciem nowoczesnych technik obrazowania, jak funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) czy pozytronowa tomografia emocyjna (PET) wskazują, że występowanie objawów ChAD u dzieci może mieć związek z pewnymi zaburzeniami w rozwoju mózgu.

*Zachwycający pokaz fajerwerków na Nowy Rok w Katowicach ZOBACZ ZDJĘCIA
*Horoskop na 2013 rok ZOBACZ, CO MÓWIĄ KARTY
*Morderstwo w Grodźcu: Syn zabił swoich rodziców i uciekł. Zatrzymany na Słowacji ZOBACZ TWARZ ZABÓJCY
*Akt oskarżenia wobec matki Madzi z Sosnowca TRZY ZARZUTY