Miliardy z UE dla Śląska zagrożone przez koncesję. Prezydent Mysłowic: Nie wyobrażam sobie, aby mieszkańcy mieli płacić za decyzję z 2020 r.

Prezydent Mysłowic o ewentualnej utracie pieniędzy z UE: Nie widzę takiej możliwości

Coraz głośniej mówi się o tym, że śląskie miasta mogą ominąć pieniądze z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, jeśli na ich terenie będą powstawać nowe kopalnie. Chodzi, przypomnijmy, o miliardy euro na pomoc regionom, w których wygaszana jest działalność górnicza.

Przyznaniu pieniędzy subregionowi katowickiemu, w którego skład wchodzą Katowice, Ruda Śląska, Chorzów, Mysłowice, Siemianowice Śląskie i Świętochłowice, zagraża wydana pod koniec minionego roku koncesja dla jednej z prywatnych firm, która zamierza budować nową kopalnię w Mysłowicach. Wydana została za zgodą władz miasta. W obliczu groźby utraty unijnych pieniędzy urzędujący prezydent, Dariusz Wójtowicz, przestał jednak sprzyjać inwestycji. W rozmowie z DziennikiemZachodnim.pl opowiada, jak doszło do przyznania koncesji, dlaczego kibicował powstaniu nowego zakładu górniczego i co dla miasta oznaczałaby ewentualna utrata unijnych pieniędzy.

Z powodu przyznania koncesji prywatnej firmie na wydobycie węgla w Mysłowicach kilka miast w regionie może stracić pieniądze z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Koncesji, która została przyznana m.in. za zgodą władz miasta. Żałuje pan podjętych decyzji?

Nie mogę żałować żadnych decyzji w tej kwestii, ponieważ nie ja je podejmowałem. Nie miałem takiej możliwości. Koncesję wydaje minister klimatu i środowiska. Ani ja, ani radni czy marszałek województwa nie mamy na to wpływu. Jako miasto mieliśmy wpływ na etapie zapadania decyzji środowiskowych dla inwestycji, które zapadły przy pełnym poparciu mojego poprzednika, pana Edwarda Lasoka.

Chce pan powiedzieć, że kiedy w 2018 roku został prezydentem, było już za późno na to, aby usiłować odwrócić losy toczącej się procedury uzyskania koncesji?

Pierwsza decyzja związana z procedurą zapadła w 2012 roku i była to zgoda na rozpoznanie złóż. To był pierwszy krok na drodze do uzyskania przez firmę koncesji. Następne decyzje zapadały na szczeblu regionalnej i Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Działo się to w latach 2015, 2016 i 2017. W 2017 roku uprawomocniły się decyzje środowiskowe i de facto później nie było już innej możliwości, jak wydać koncesję. Jeśli firma spełnia wszystkie warunki ustawowe i kładzie na stół dokumentację, to organ musi wydać jej decyzję pozytywną. Miasto miało wpływ w tej materii do momentu, kiedy prowadzone były działania związane z wydaniem decyzji środowiskowych. Jeśli decyzja została zatwierdzona i nikt do czasu jej uprawomocnienia się od niej nie odwołał, albo robił to w sposób nieskuteczny, jak było to w tym przypadku, to koncesja nie zostałaby przyznana. Wszystkie istotne decyzje zostały zatwierdzone zanim zostałem prezydentem. Jako prezydent nie wydaję opinii, czy chcę w mieście kopalni, czy nie. Jedynie uzgadniam czy planowana inwestycja jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania. Nie mogłem napisać, że nie jest, jeśli jest, ani zmienić planu w trakcie trwającego postępowania koncesyjnego. Wojewoda uchyliłby taką uchwałę.

Jednak wielokrotnie wypowiadał się pan pozytywnie o planowanej inwestycji. Pomimo sprzeciwu części radnych i mieszkańców.

Tak, to prawda. Jesteśmy gminą górniczą, z bogatą tradycją górniczą i setkami rodzin, które do dzisiaj pracują w górnictwie. Nie jestem przeciwny zakładom górniczym, o ile idą z duchem postępu i wydobywają złoża nie doprowadzając do deformacji powierzchni przekraczających pierwszą kategorię. Do takiej właśnie eksploatacji zobowiązała się firma, która chce budować kopalnię w Mysłowicach. Zakłady Tauron czy Wesoła powodują odkształcenia czwartej kategorii i fedrują. Nowy zakład górniczy na terenie miasta to także większe wpływy do miejskiego budżetu – z różnego tytułu – od opłat eksploatacyjnych po podatek CIT. To od 25 do 30 mln zł rocznie, które umożliwiłyby dalszy rozwój gospodarczy miasta i spłacanie długów.

Teraz budowa zakładu może pozbawić kilka miast o wiele większych pieniędzy.

Do dzisiaj nie ma żadnego dokumentu, z którego jednoznacznie wynikałoby, że samorządom nie należą się pieniądze z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji za to, że wydano koncesje na nowe wydobycie węgla na ich terenie. Nie miałem na to wpływu, a największą nagonkę na mnie robią właśnie były prezydent Mysłowic i poseł Wojciech Król, który był wcześniej szefem jego kancelarii. Za wszystkie decyzje wydane od 2012 do 2017 roku odpowiada mój poprzednik i mówię to z pełną odpowiedzialnością. Najgorsze jest to, że strasząc Komisją Europejską, działają wbrew interesom mieszkańców.

O tym, że UE nie skieruje pieniędzy z FST tam, gdzie mogą powstać nowe kopalnie, mówi się już od dłuższego czasu.

O tym, że taka decyzja może zapaść dowiedziałem się około 2-3 miesięcy temu. Osobiście dopiero kilka tygodni temu podczas rozmowy z eurodeputowanym Jerzym Buzkiem. Rozmawiałem na ten temat także z marszałkiem województwa, Jakubem Chełstowskim. Nie ma żadnego dokumentu w tej sprawie, ale wiem, że takie są prognozy. Wyprzedzając bieg wydarzeń wysłałem pismo do wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa oraz do przewodniczącej Ursuli von der Leyen. Jeśli mielibyśmy przez nowy zakład górniczy stracić pieniądze z FST, to jestem za tym, aby nigdy nie powstał. Jako organ wykonawczy zrobię wszystko, co mogę, aby tak się stało.

Co może pan zrobić w tej sprawie, kiedy koncesja została firmie już przyznana?

Miejscowego planu zagospodarowanie zmienić nie mogę, ale mogę np. spowalniać wydanie decyzji na budowę dróg czy innych natury budowlanej, aby odsunąć powstanie kopalni w czasie. Marszałek województwa mógłby nie wydać pozytywnych decyzji związanych z hydrologią i to byłoby w stanie zatrzymać inwestycję pomimo przyznanej koncesji. Należy mieć jednak na uwadze, że firma, która tyle lat nad inwestycją pracowała, zwróci się do rządu o odszkodowanie. Nie czekając na decyzje Komisji Europejskiej, organizujemy spotkania z eurodeputowanymi. Wierzę, że pomogą nam w tym temacie także prezydenci subregionu.

Musiał pan się tłumaczyć marszałkowi województwa i prezydentom Katowic, Rudy Śląskiej i Chorzowa?

Odbyło się spotkanie z prezydentami subregionu i marszałkiem województwa. Poprosiłem prezydentów o pomoc i wyjaśniłem, jak wygląda sprawa. Marszałek bardzo mocno się zaangażował. Przekazałem wszystkim dokumenty związane z procedurą udzielenia koncesji. Pełną informację wraz ze stanowiskiem moim i subregionu katowickiego otrzymają także wszyscy eurodeputowani z Polski.

Zastanawiał się pan, co jeśli pieniądze jednak ominą Mysłowice?

Nie widzę takiej możliwości. Jesteśmy miastem, które przechodzi transformację. Mamy zniszczone tereny po kopalni Mysłowice i ludzi, którzy w wyniku redukcji górniczych etatów tracą pracę. Wpisujemy się idealnie w unijny program. Jeśli decyzja koncesyjna została wydana w grudniu 2020 roku, a prawo nie działa wstecz, to nie wyobrażam sobie, żeby mieszkańcy mieli dzisiaj płacić za nią karę. Z drugiej strony FST nie jest jedynym funduszem, z którego możemy skorzystać. Liczę też na pozostałe unijne programy przewidziane na kolejnych siedem lat, jak i pieniądze rządowe m.in. na infrastrukturę drogową z Funduszu Inwestycji Lokalnych, a także na pieniądze z WFOŚiGW i NFOŚiGW.