Naukowcy i społecznicy będą bronić tożsamości

Sami Zagłębiacy podkreślają, że czują się trochę pomijani, zwłaszcza jeśli chodzi o nazewnictwo różnych instytucji w regionie, województwie, czy choćby w przyszłej metropolii. Wszędzie używa się wyrazu "śląski". Stąd np. pojawiają się propozycje nazwania przyszłej metropolii śląsko-dąbrowską lub śląsko-zagłębiowską. W listopadzie zeszłego roku pismo w tej sprawie z podpisami ludzi nauki, kultury, samorządowców i parlamentarzystów wysłało do wojewody stowarzyszenie Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego.

Profesor Jacek Wódz, socjolog, uważa że powstanie Instytutu Zagłębiowskiego jest świetnym pomysłem. Sam pochodzi z Krakowa, ale mieszka w Sosnowcu. Przypomina jednocześnie, że pomysł powołania organizacji zrzeszającej Zagłębiaków narodził się już kilka lat temu, podczas Kongresu Kultury Zagłębia, który odbywał się w Sosnowcu i Dąbrowie Górniczej. Miało to być wtedy stowarzyszenie miast. Pomysł chciał wprowadzić w życie ówczesny prezydent Dąbrowy Górniczej, Jerzy Talkowski. Po przegranych wyborach jego następca do sprawy nie wrócił.

- Cieszę się, że sprawę podjęła Wyższa Szkoła Humanitas. Tworzenie takich grup to element życia społecznego. Także Unia Europejska życzliwie przygląda się takim inicjatywom. Jeśli jakaś grupa ma tożsamość, to ma prawo ją propagować i podkreślać. Nie ma jednak sensu robić działań porównawczych z tożsamością Śląska, która ma o wiele starszą tradycję - mówi profesor Wódz.

Podkreśla, że tożsamość zagłębiowska tak naprawdę zaczęła się rodzić około 80 lat temu. Opiera się głównie na tradycjach robotniczej, inteligenckiej i żydowskiej.

- Nie do końca pobudzenie Zagłębiaków do podkreślania tożsamości regionu jest związane tylko z nazwą aglomeracji, która budzi kontrowersje. Może też mieć źródło np. w zbyt agresywnej wobec Zagłębiaków postawie śląskich liderów - mówi profesor Wódz.

Instytut Zagłębiowski ma się zająć działalnością naukowo-badawczą i wydawniczą, dotyczącą tematyki zagłębiowskiej. Na razie jest w nim sześciu członków, ale docelowo ma być kilkunastu. Tworzą go m.in. prof. dr Jerzy Kopel, literaturoznawca prof. Dariusz Rott czy dr Waldemar Wojtasik, politolog.

- Chcemy, aby do naszego instytutu należeli przede wszystkim naukowcy związani z Zagłębiem, ale dopuszczalni są także społecznicy, bez tytułów naukowych - mówi doktor Michał Kaczmarczyk, dyrektor instytutu.

Jego członkowie będą się spotykać raz w miesiącu. - Ponieważ powstaliśmy w ramach WSH, chcemy kontynuować kilka działań, które do tej pory prowadziła uczelnia. Zakładając instytut, myśleliśmy o wzorcach i to tych najbliższych. Jest przecież Instytut Śląski. Na pewno nie do końca będziemy taką samą organizacją, przede wszystkim mniejszą, ale główny cel, naukowy, jest podobny jak w Instytucie Śląskim- dodaje Michał Kaczmarczyk.

Instytut przejmie od WSH organizację Zagłębiowskiej Nagrody Humanitas, będzie też organizował wykłady, sesje naukowe i konferencje. Najbliższa, dotycząca historii prasy w Zagłębiu, odbędzie się już w marcu.

Instytut nie jest jedyną organizacją, która podkreślatożsamość Zagłębia. Robi to też na przykład Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego - Sosnowiec. Forum powstało w listopadzie 2007 roku. Stworzyła je grupa internautów, którzy skrzyknęli się na jednym z zagłębiowskich portali i postanowili pomysłom na promocję Zagłębia nadać oficjalną formę stowarzyszenia. Mają już na swoim koncie sporo inicjatyw, m.in. organizację Zagłębiowskiej Masy Krytycznej, czyli rowerowego przejazdu przez miasta zagłębiowskie. Zwrócili też uwagę na brak ścieżek rowerowych i parkingów, konieczność niesienia pomocy niepełnosprawnym dzieciom z Zespołu Szkół Specjalnych. Pilotują Sosnowieckie Centrum Wspinaczkowe.