Na świecie jaskra dotyka około 3,54 proc. osób powyżej 40 roku życia. Innymi słowy około 60 milionów osób cierpi na jaskrę, z czego około 10 proc. procent z powodu jaskry jest obuocznie niewidomych. Tak wysoki odsetek osób ślepych związany jest z bezobjawowym przebiegiem choroby, nieregularnymi kontrolami okulistycznymi oraz późnym postawieniem rozpoznania - często w momencie, gdy uszkodzenia spowodowane przez jaskrę są zaawansowane. W Polsce aż 70proc. przypadków jaskry wykrywana jest zbyt późno, by uratować widzenie, nawet przy intensywnym leczeniu.
- Jaskra to druga po zaćmie najczęstsza przyczyna ślepoty - wyjaśnia prof. Katarzyna Michalska-Małecka z Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego “Ceglana” w Katowicach.
W krajach rozwiniętych, zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest dużo groźniejszą, ponieważ utrata wzroku jest nieodwracalna. W Polsce problem jaskry może dotyczyć nawet 800 tys. osób. Na jaskrę może zachorować każdy, bez względu na wiek. Należy jednak pamiętać, że są osoby szczególnie narażone. Do czynników ryzyka zachorowania na jaskrę należą m.in. podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP), krótkowzroczność, rodzinne występowanie jaskry, choroby układu sercowo-naczyniowego takie jak zaburzenia rytu serca czy nadciśnienie tętnicze. Także u osób o bardzo niskim ciśnieniu tętniczym częściej dochodzi do tej choroby
Brak podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP) nie wyklucza występowania jaskry. Nawet 50 proc. pacjentów z uszkodzeniem jaskrowym ma ciśnienie wewnątrzgałkowe utrzymujące się poniżej 22mmHg - czyli w normie. Dlatego diagnozując pacjenta z podejrzeniem jaskry w wywiadzie należy zawsze badać dno oka i grubość rogówki/
Badanie w kierunku jaskry należy wykonać co 2 lata, a w przypadku osób z grupy podwyższonego ryzyka co 6-12 miesięcy.
Wybrane badania:
- Tonometria - pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego.
- Pachymetria - pomiar grubości rogówki w jej centrum.
- Gonioskopia - metoda badania kąta przesączania przy pomocy gonioskopu (specjalnej soczewki).
- Perymetria - jest jednym z podstawowych badań czynnościowych funkcji widzenia, wskazuje ewentualne ubytki w polu widzenia spowodowane jaskrą (ograniczenie pola widzenia, mroczki).
Jaskra - mechanizm powstawania
Istnieją 2 podstawowe odmiany jaskry o zbliżonym mechanizmie powstawania – jaskra otwartego kąta i jaskra zamykającego się kąta przesączania.
Ciecz wodnista, która jest stale wytwarzana w oku i zapewnia prawidłowe jego funkcjonowanie, opuszcza gałkę oczną i dostaje się do krwioobiegu w miejscu nazywanym kątem przesączania. Jeżeli odpływ płynu jest blokowany, wzrasta ciśnienie wewnątrzgałkowe, co prowadzi do ucisku na nerw wzrokowy. W konsekwencji włókna nerwowe są niszczone, a nerw wzrokowy zanika, ograniczając pole widzenia i w końcowym etapie powodując ślepotę.
W jaskrze otwartego kąta przesączania odpływ cieczy wodnistej jest ograniczony. Ciśnienie wzrasta powoli, tym samym nerw wzrokowy jest niszczony stopniowo. Ta odmiana jaskry stanowi około 90% przypadków w Europie. Zazwyczaj nie daje wyraźnych objawów. Okresowo mogą wystąpić bóle gałek ocznych, bóle głowy, zamazanie widzenia określane jako obraz „tęczowych kół” wokół źródeł światła. Objawy te często nie są kojarzone ze schorzeniem oczu. Zdarza się również, że chorzy w zaawansowanym stadium jaskry zgłaszają się do okulisty w celu dobrania okularów, nieświadomi prawdziwej przyczyny trudności z widzeniem.
W przypadku jaskry zamykającego się kąta przesączania specyficzna budowa przedniej części oka powoduje, że odpływ cieczy wodnistej jest blokowany przez tęczówkę, co prowadzi do wzrostu ciśnienia i wystąpienia ostrego ataku jaskry. Do zaburzenia może dojść np. w wyniku silnego stresu albo poszerzenia źrenicy. Wtedy w krótkim czasie mogą zanikać włókna nerwowe, powodując ślepotę. W jaskrze zamykającego się kąta możliwe jest wystąpienie silnych objawów bólowych głowy i oczu, przekrwienie gałek ocznych, nudności, wymioty, pogorszenie widzenia, wrażenie „tęczowej poświaty”. Z powodu wzrostu ciśnienia gałki oczne są twarde jak kamień. Taki stan wymaga natychmiastowej interwencji lekarza.
POLECAMY PAŃSTWA UWADZE:
Flyspot Katowice w najnowszym programie Katarzyny Kapusty "Tu byłam"
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?