Niezwykła historia i drugie życie dla Willi Haeringa w Żorach. Dziś to architektoniczna perełka na mapie miasta

Przy ulicy Muzealnej w Żorach, w samym centrum miasta, znajduje się niezwykły obiekt z bogatą historią, o niebywałym kunszcie architektonicznym. To Willa Haeringa, pochodząca najprawdopodobniej z 1908 roku. Przynajmniej taka data umieszona została na kartuszu jednej ze ścian. Nie wiadomo jednak, czy wówczas obiekt został oddany do użytku, czy może wtedy też rozpoczęła się jego budowa.

To właśnie do Ferdynanda Haeringa, weterynarza i późniejszego wiceburmistrza Żor, należała niegdyś willa. Oprócz Haeringa i jego rodziny, w zabytkowej willi mieszkała także familia Panofskich, ówczesnych właścicieli położonej w pobliżu Huty Paweł. Gdy przyszło dwudziestolecie międzywojenne, obiekt zmieniał swoich właścicieli. W pewnym momencie w willi znajdował się nawet pensjonat, prowadzony przez Bracką Kasę Chorych. Pod koniec lat 30., willa znów była wykorzystywana jako zwykły budynek mieszkalny. Później budynek został jeszcze przejęty przez niemiecką administrację miasta. Wówczas w willi zamieszkał Anton Jaschke, okupacyjny burmistrz miasta Żory. W latach 1933-1939 była również siedzibą oficerów Wojska Polskiego.

Czasy II wojny światowej spowodowały, że wiele żorskich cennych budynków zostało zniszczonych. Na szczęście działania wojenne ominęły Willę Haeringa, dzięki czemu po zakończeniu konfliktu zbrojnego, w budynku tym kwaterowano ludzi niezbędnych według magistratu dla życia miasta. Jeszcze do początku XXI wieku, willa pełniła funkcję komunalną. W budynku mieszkały rodziny, które zostały zakwaterowane tam w wyniku decyzji żorskich urzędników.

Z czasem jednak obiekt wymagał gruntownego remontu, dlatego władze Żor zaproponowały Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej nabycie budynku. Konieczne było pogłębienie piwnic, wymiana wszystkich stropów oraz dachu. KSSE ogłosiła konkurs architektoniczny dotyczący koncepcji modernizacji oraz potencjalnej rozbudowy obiektu. Wówczas napłynęło kilkanaście propozycji sposobów przywrócenia świetności willi. Wśród ofert znalazła się propozycja firmy AiR Jurkowscy, która połączyła część zabytkową obiektu z nowoczesnością. Prace rozpoczęły się w 2008 roku i trwały siedem lat.

- Wraz z rozpoczęciem prac na obiekcie zabytkowym KSSE S.A. równocześnie złożyła Gminie Żory oraz Muzeum Miejskiemu propozycję sfinansowania oraz przeprowadzenia inwestycji dotyczącej budowy nowej części, w oparciu o beton architektoniczny i wykorzystania jej na cele całkowicie nowych wystaw Muzeum Miejskiego - słyszymy w Muzeum Miejskim w Żorach.

W ramach prac całkowicie wymieniono więźbę dachową, zaś na elewacjach wykonano niezbędne prace konserwatorskie. Nie zapominano przy tym o bogatej historii obiektu, skrupulatnie odświeżając każdy element niezwykłego budynku. Wymieniono stolarkę okienną, zaś drzwi zyskały nowy blask dzięki wykonanym zabiegom konserwatorskim.

Również klatka schodowa odzyskała swój dawny wygląd, gdyż odtworzono brakujące elementy biegów schodowych barierek oraz poręczy, zaś ściany zabytkowej klatki schodowej pomalowane na kolor szary. Odnowiony obiekt został również rozświetlony, dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązać, które po zmierzchu pozwalają podkreślić walory architektoniczne zabytkowego budynku.

Do istniejącego zabytkowego budynku willi, dobudowano również nowy dwukondygnacyjny obiekt o współczesnej stylistyce architektonicznej. Wygląda to dość ciekawie, gdyż nowy budynek w dolnej kondygnacji został zagłębiony w teren, zaś kondygnacja parteru została obsypana ziemią porośniętą zielenią, tworząc w ten sposób przedłużenie ogrodu.

- Zastosowanie tych zabiegów pozwoliło na podkreślenie walorów zabytkowej wilii. Funkcjonalnie budynek nowy w części muzealnej wiąże się z parterem budynku zabytkowego, pomieszczenia parteru przeznacza się na pomieszczenia ekspozycji muzealnych. Wyższe kondygnacje budynku zabytkowego pierwsze i drugie piętro pełnią funkcje biurowe. W części nowej oprócz powierzchni ekspozycji znajduje się sala z funkcją prezentacji multimedialnych - informuje o inwestycji Urząd Miasta w Żorach.

Zabytkowy budynek podkreślają duże przeszklenia, które eksponują w ten sposób odrestaurowane ściany zabytku. Wokół willi pojawiły się wybrukowane ciągi piesze oraz szpalery jesionów, głogów i nisko rosnących berberysów, które swą czerwoną kolorystyką współgrają z kolorem cegły budynku oraz zabytkowego ogrodzenia.

Także wnętrza obiektu zyskały drugie życie. Podłogi pokryto parkietami lub panelami drewnianymi, zaś ciągi komunikacyjne wykonano w kamieniu.

Choć autor projektu willi pozostaje nieznany, to zdaniem specjalistów opracowanie elewacji i detalu architektonicznego świadczą o wysokim kunszcie budowlanym.

- Silne zróżnicowanie bryły, a także urozmaicony detal architektoniczny opracowany w kamieniu, sztucznym kamieniu i drewnie, łączy cechy kilku nurtów historycznych. Willa stanowi jeden z lepiej zachowanych przykładów wysokiej klasy architektury eklektycznej - informuje UM Żory.

Dziś obiekt ten jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych w Żorach. Obecnie budynek jest siedzibą Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej SA – Podstrefy Jastrzębsko-Żorskiej oraz Muzeum Miejskiego w Żorach. Warto dodać, że rozbudowa i modernizacja zabytkowej willi nagrodzona została tytułem Modernizacji Roku 2013 w kategorii „Obiekty Zabytkowe”.