Nowy kanon lektur od 1 września. Co będą czytać uczniowie? Sprawdźcie tytuły usunięte i dodane

Nowy wykaz lektur dla szkół podstawowych i średnich, z wprowadzonymi przez ministra Przemysława Czarnka zmianami, środowisko nauczycielskie przyjęło z mieszanymi uczuciami. Zawiedzeni czują się wydawcy książek edukacyjnych, a młodzież mówi, że lektur zawsze jest za wiele, zresztą i tak mało kto je czyta. Dlatego kwitnie rynek bryków.

- Modyfikacje w kanonie są delikatne i moim zdaniem potrzebne, bo wszystkie decyzje, które usuwają ze szkoły lektury przestarzałe, nudne, nie pomagające zrozumieć teraźniejszości, są bardzo wskazane – mówi Tomasz Tokarz, autor książki ,,Szkoła ma być dla ucznia”, promotor innowacyjnego nauczania.

Uważa, że zmiany odciążają młodzież od obowiązujących lektur, które głównie zniechęcały uczniów do czytania. A przecież już jest z tym źle. Według jego wiedzy, tylko 5 proc. uczniów czyta książki omawiane w szkole, również te nieobowiązkowe, 40 proc. orientuje się jako tako w lekturach, ponad połowa nie czyta lektur w ogóle. Usunięcie ,,cegieł” może w tej sytuacji tylko pomóc. Młodzież nie będzie zmuszana do czytania czegoś, co jej zupełnie nie interesuje.

Sceptyczny jednak wobec zmian w kanonie jest Związek Nauczycielstwa Polskiego.

- Nauczyciele analizują starannie zmiany wprowadzone do kanonu lektur i mają sporo wątpliwości, czy zwiększą one poziom czytelnictwa uczniów – mówi Magdalena Kaszulanis, rzecznik ZNP.

W nowym kanonie jest sporo książek na temat papieża Jana Pawła II. Dzieci z pierwszych klas powinny przeczytać zalecaną przez nowe rozporządzenie publikację Piotra Kordyasza ,,Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły”, starszym uczniom poleca się w lekturach uzupełniających na poziomie rozszerzonym utwór ,,Przed sklepem jubilera” Karola Wojtyły, fragmenty publikacji ,,Jan Paweł II: Przekroczyć próg nadziei, Tryptyk rzymski; Pamięć i tożsamość, Fides et Ratio”. Wprowadzono też ,,Zapiski więzienne” Stefana Wyszyńskiego i ,,Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim” Pawła Zuchniewicza. Usunięto natomiast ,,Żywoty Świętych” Piotra Skargi.

- Lektury uzupełniające to tylko sugestia, żeby sięgnąć do wymienionych pozycji, ale czy tak się stanie, zależy jedynie od nauczycieli – mówi Tomasz Tokarz.- To właśnie oni powinni decydować, jakie lektury będą w klasie omawiane. Owszem, te obowiązkowe muszą być przerabiane, ale czasem wystarczy jedna lekcja. Resztę czasu można poświęcić na to, co naprawdę młodych może szczerze zaciekawić.

Czy lektury są w ogóle konieczne? Zdaniem Tokarza, nauczyciele częściej niż dotąd mogliby sięgać do metod edukacji medialnej, filmów, mądrych seriali, nawet gier. Podkreśla: - To jest przyszłość szkoły, a nie stosy grubych książek do przeczytania, przez które mało kto potrafi przebrnąć. Dyskusje o nowym kanonie lektur uważam za burzę w szklance wody, bo dobry, nowoczesny nauczyciel ma i tak własne wzorce w tej dziedzinie.

Nowym kanonem lektur nie są zachwyceni wydawcy książek edukacyjnych. Polska Izba Książki w czerwcu tego roku przesłała kilka uwag do zmian, które miały być wprowadzone przez rozporządzenie ministra edukacji i nauki. Zaproponowała przywrócenie kilku lektur uzupełniających oraz zwiększenie zmian w wykazie lektur obowiązkowych i uzupełniających. PIK skrytykowała projekt skreślenie z lektur dla klas I - III (w tych klasach nie ma lektur obowiązkowych) książki Leszka Kołakowskiego ,,Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?”

,,Książeczka napisana dla córki autora jeszcze w latach 60-tych. Jednak komunistyczna cenzura zablokowała jej wydanie i tekst wyszedł jedynie w drugim obiegu. W 2006 roku książka została wpisana na listę lektur i zyskała bardzo dobre opinie nauczycieli. Pełne humoru rysunki wzbogacają tekst o szczęściu, przyjaźni i marzeniach” - oceniła Izba, ale nie książki nie wybroniła.

PIK proponowała też, żeby ,,W pustyni i puszczy” Henryka Sienkiewicza omawiać jedynie we fragmentach, dlatego że: ,,Znaczący procent przebadanych nauczycieli wskazał ten utwór jako zbyt trudny w odbiorze dla współczesnych uczniów szkoły podstawowej, stojący w sprzeczności z postawami, które ma promować podstawa programowa”.

Chodzi o podejście do kolonializmu. Do takiej zmiany jednak nie doszło. Podobnie nie została uwzględniona propozycja rezygnacji z I i V trenu Jana Kochanowskiego, które nadal znajdują się na liście lektur obowiązkowych w starszych klasach szkół podstawowych. PIK argumentowała: ,,Byłoby to znacznym odciążeniem dla ucznia, dla którego język trenów jest trudny.”

Zdaniem PIK, należało także przywrócić do wykazu lektur uzupełniających książkę Nancy H. Kleinbaum ,,Stowarzyszenie Umarłych Poetów”, która ,,uświadamia, że drogą uczniów nie muszą być utarte szlaki, a ścieżki, które mogą obrać samodzielnie.” PIK starała się obronić także publikację Rafała Kosika ,,Felix, Net i Nika”, bo sięgają po nią często chłopcy, a ,,jest to niebagatelny argument na rzecz akcji upowszechniania i rozwoju czytelnictwa wśród młodzieży.”

- Przykro nam, że nasza opinie nie zostały uwzględnione – mówi Grażyna Szarszewska, dyrektor generalna PIK. - W naszej ocenie kanon szkolnych lektur został opracowany niewspółmiernie do współczesnych czasów.

Uczniowie nie przejmują się nowym kanonem lektur. 14-letni Tymek przyznaje się, że lektury tylko kartkuje, rzadko coś go zaciekawi, czasem prosi w sieci o pomoc w przygotowaniu charakterystyk postaci. - Może ktoś te książki czyta, szacun. Ja miałem jakieś opracowania, stary zeszyt brata. Jak inni sobie radzą, nie wiem, ale jakoś się piszą te klasówki, cud.” A ten cud najczęściej nazywa się internet.

GALERIA książek usuniętych z nowego kanonu lektur szkolnych. Zobaczcie.

Lektury usunięte:

• Alina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz ,Zaczarowana zagroda;
• Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia;
• Leszek Kołakowski, Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?;
• Marcin Pałasz, Sposób na Elfa;

Nowe pozycje na listach:

• Dorota Gellner, Wścibscy;
• Julita Grodek, Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie;
• Tom Justyniarski, Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca;
• Piotr Kordyasz, Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty);
• Zofia Kossak-Szczucka, Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata;
• Åsa Lind, Piaskowy Wilk;
• Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych

Lektury usunięte:
Z lektur uzupełniających: Karol May, Winnetou;

Nowe pozycje na listach:
Z lektur uzupełniających:

• Carlo Collodi, Pinokio;
• John Flanagan, Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu;
• Emilia Kiereś, Rzeka;
• Zofia Kossak-Szczucka, Topsy i Lupus;
• Bolesław Leśmian, Klechdy sezamowe;
• Alan Aleksander Milne, Kubuś Puchatek;
• Longin Jan Okoń, Tecumseh;
• Ferdynand Antoni Ossendowski, Słoń Birara;
• Jacek Podsiadło, Czerwona kartka dla Sprężyny;10.
• Louis de Wohl, Posłaniec króla;

Przeniesienia:

Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi – przeniesiona z wykazu lektur obowiązkowych do wykazu lektur uzupełniających.

Lektury usunięte:

Z lektury uzupełniających: Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów;

Nowe pozycje na liście:

Lektury uzupełniające:

• Lloyd Cassel Douglas, Wielki Rybak;
• Zofia Kossak-Szczucka ,Bursztyny (wybrane opowiadanie);
• André Frossard, Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II;
• Bolesław Prus, Placówka, Zemsta;
• HNicolas Sparks, Jesienna miłość;

Przeniesienia:

Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty) przeniesione z wykazu lektur obowiązkowych do wykazu lektur uzupełniających jako pozycja: Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze;

Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty) – przeniesione z wykazu lektur uzupełniających do wykazu lektur uzupełniających w zakresie rozszerzonym w liceach ogólnokształcących i technikach

Lektury usunięte

Z lektur obowiązkowych - wybrane wiersze poety Marcina Świetlickiego;

Lektury usunięte:

Z lektur obowiązkowych, zakres podstawowy - wybrane wiersze Marcina Świetlickiego.

Z zakresu rozszerzonego:

• Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym;
• François Villon, Wielki testament (fragmenty);
• Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty);

Nowe pozycje na liście:

Lektura uzupełniająca, z zakres podstawowego:

• Kronika Książąt Polskich, oprac. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski;
• Juliusz Słowacki, Listy do Matki (fragmenty);
• Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (fragmenty);
• Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni;
• Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, wybór wierszy;
• Witold Pilecki, Raport Witolda;
• Wiesław Kielar, Anus mundi;
• Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919;
• Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie
• John Ronald Reuel Tolkien, Władca pierścieni. Drużyna pierścienia

Z zakres rozszerzonego:

• Zofia Kossak-Szczucka, Błogosławiona wina;
• Ferdynand Antoni Ossendowski, Mocni ludzie; Ludzie, zwierzęta, bogowie;
• Krystyna Lubieniecka-Baraniak, Gdy brat staje się katem;
• Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty); Tryptyk rzymski; Pamięć i tożsamość (fragmenty), Fides et ratio (fragmenty);
• Karol Wojtyła, Przed sklepem jubilera;
• Stefan Wyszyński, Zapiski więzienne;
• Paweł Zuchniewicz, Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim.