Odcisk stópki, rączki. Pamiątki po dziecku przedwcześnie utraconym przygotowują położne w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Katowicach jest jednym z nielicznych szpitali w Polsce, gdzie od 2007 roku istnieje specjalna procedura pożegnania się z dzieckiem zmarłym w czasie ciąży z powodu wady genetycznych, po poronieniu. Procedura powstała, bo pożegnań chciały same mamy. Niekiedy wstydziły się o tym mówić. Położne same wyczuwały, że kobiety mają taką potrzebę.

Dzień Dziecka Utraconego obchodzony jest w Polsce od 15 października 2004 roku, a na świecie od 1988. Tego dnia osieroceni rodzice mają okazję otwarcie zamanifestować – poprzez spotkania, msze w kościołach, przypięcie niebiesko-różowej kokardki – wspomnienia o swoich dzieciach. Szacuje się, że w Polsce ok. 40 tysięcy kobiet rocznie przechodzi przez traumę poronienia.

Położna mgr Anna Stachulska z oddziału ginekologiczno-położniczego w UCK uczestniczyła w wielu porodach, w których zamiast krzyku radości, porażają cisza, rozpacz, ból. Z doświadczenia wie, że choć w pierwszym odruchu kobieta czasem nie chce pamiątki po zmarłym dziecku to o nią prosi po momencie zastanowienia, przemyślenia.

W szpitalu dla rodziców po stracie przygotowywane są specjalne koperty, a w nich odciski stópek, rączek. Na każdej kopercie widnieje motto: Nie ma stópki tak małej, by nie mogła zostawić śladu.

- To ważne słowa. Wielu rodzicom te pamiątki pozwalają wrócić do równowagi psychicznej. Mamy na oddziale farbki, dzięki którym robimy odciski. Jeśli na początki niektórzy uznawali takie działanie za kontrowersyjne, albo niepotrzebne rozdrapywanie ran to teraz jest to normalność, bo wiemy że większość rodziców oczekuje tych pamiątek - dodaje Anna Stachulska.

Bywa, że niedoszłe mamy w ramki oprawiają zdjęcia USG, chcą kosmyk włosów dziecka, albo nagrania bicia serca, dopóki jeszcze biło.

Rodzice mogą też pożegnać się ze zmarłym dzieckiem. Wtedy położne owijają ciałko w rożek i pozostawiają im czas na te najintymniejsze przeżycia w samotności. Gdy dziecko ma widoczne wady, to starają się je zasłonić np. czapeczką. Zdarza się, że zawiniątko jest malutkie, bo ciąża trwała kilkanaście tygodni i doszło do jej obumarcia. Wtedy mama, jeśli tego pragnie dotyka kocyka, rożka, trzymanych przez położną.

Ten pierwszy i ostatni dotyk są niezwykle istotne dla kobiety w jej psychicznej rehabilitacji. To punkt zwrotny, domykający pewien etap, pozwalający, by rana mogła się zabliźnić.

Początkowo czapeczki i rożki przygotowywały same położne. Teraz są one szyte przez panie, które same są po stracie dziecka z fundacji „Tęczowy kocyk”.

Anna Stachulska z perspektywy czasu widzi jak wiele na lepsze zmienia się w opiece nad mamą po stracie. Większa jest wiedza personelu, ale też samych kobiet.

- Są słowa, których mamom w takich chwilach nigdy nie można powiedzieć np. to małe to nie było dziecko albo przynajmniej wiesz, że możesz mieć dzieci, urodzisz jeszcze jedno. Lepiej w takiej sytuacji nic nie mówić tylko towarzyszyć, wysłuchać - opowiada położna i stwierdza: - Kobiecie rodzącej i ojcu dziecka należy się szacunek i pomoc, o które wcale nie jest tak trudno. Należy zadbać o zachowanie intymnej atmosfery, udzielenie wyczerpującej informacji medycznej o tym co się stało i jakie może mieć skutki.

Przygotowania pamiątki po zmarłym przedwcześnie dziecku to dla położnych niezwykle trudne przeżycie, ale wiedzą że to element pomocy, jaką powinni rodzice otrzymać w szpitalu. - Mamy, które zrezygnowały z pożegnania często potem tego żałują - wyjaśnia Anna Stachulska. - Zwykle podyktowane jest to strachem przed tym co zobaczą. Z doświadczenia wiem, że akt pożegnania ma głęboki sens, bo kobiecie łatwiej poradzić sobie z emocjami i przeżyciem żałoby.