Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Odkupienie przez… samounicestwienie? Adam Pazera o filmie "Wieloryb"

Adam Pazera
mat. prasowe
Wieloryb kojarzy nam się z czymś olbrzymim, wielkim cielskiem wynurzającym się z fal morskich. I taki jest Charlie, bohater najnowszego filmu Darrena Aronofsky’ego, z powodu znacznej nadwagi uwięziony w czterech ścianach swojego mieszkania, jego pulchna twarz spogląda na nas z plakatu filmu „Wieloryb”. Ale ten gigantyczny ssak z rzędu waleni wspominany jest też w kontekście powieści „Moby Dick” amerykańskiego pisarza Hermana Melville’a. Bo czytane fragmenty eseju o tym utworze są dla Charliego niczym tlen w momencie zapaści spowodowanej nadmierną tuszą.

…Kamera zawęża kadr do ekranu laptopa, który podzielony jest na szereg „okienek”, a w każdym jakaś postać. Oto Charlie prowadzi on-line zajęcia z kursu pisania tekstów, ale okienko „teacher” jest całe ciemne, uczniowie żartują i pytają, kiedy dostrzegą twarz wykładowcy. „Kamerka ciągle mi szwankuje” – słyszą odpowiedź. Ale przecież nie twarz jest najważniejsza, ale w jaki sposób są prowadzone te internetowe wykłady dla studentów college’u „Do środy macie oddać prace, wyrażajcie myśli prosto i dobitnie” – pada stanowcze zdanie. Kiedy już po lekcji pojawi się inne ujęcie, w rozszerzonym kadrze, będzie można domyśleć się, dlaczego ów nauczyciel nie pokazuje się uczniom. Monstrualnych rozmiarów mężczyzna, siedzi rozwalony w fotelu, swym cielskiem jakby wręcz wciśnięty w siedzisko.

I taką postać mieliby zobaczyć kursanci? Charlie waży niemal 300 kg, ta bryła tłuszczu nie potrafi opuścić mieszkania, z olbrzymim trudem przemieszcza się po domu, do toalety czy do sypialni nie jest w stanie przejść inaczej, jak z chodzikiem, do drobnych przedmiotów na ziemi ma specjalny chwytak z kleszczami, ze względu na wagę jego stan zagraża życiu („zastoinowa niewydolność serca”). Opiekunką, pielęgniarką i właściwie jedyną przyjaciółką jest Liz, która troszczy się o niego, robi mu zakupy, ratuje, gdy ten zakrztusi jedząc łapczywie i wchłaniając olbrzymie porcje sandwicha lub szeroko się śmiejąc niemal doprowadza do zawału.

I tak po ludzku martwi się o niego, prosi, aby poszedł do szpitala, mimo braku ubezpieczenia: „lepiej być w długach niż w trumnie”. Bada ciśnienie, które wynosi… 238/134 (sic!), ma ból w klatce, nie może oddychać, ma kłopoty ze snem. I czasem Liz wścieka się z bezsilności: „bo cię zamorduję!” na co Charlie odpowie żartem: „spróbuj pchnąć nożem, masz 60 cm do narządów!”
W mieszkaniu Charliego pojawia się kaznodzieja Thomas, ratując go w ostatniej chwili ze zdrowotnych opresji spowodowanych oglądaniem… pikantnych scen w na laptopie! Młody misjonarz z sekty Nowe Życie, który głosi rychły koniec świata, widząc stan w jakim znajduje się Charlie chce mu udzielić wsparcia duchowego i stawia sobie za cel dokonać religijnej odnowy, co ten przyjmuje z dużą wątpliwością i niejakim rozbawieniem. Kolejnym niespodziewanym gościem w domu Charliego jest Ellie, nastoletnia córka z którą ten utracił kontakt 8 lat temu.

Młoda, zbuntowana dziewczyna zrazu jest przerażona jego wyglądem („jesteś obleśny”), a ojciec nieudolnie się tłumaczy ze swej nieobecności (o czym za chwilę…). Ona jakby napawała się jego fizyczną nieudolnością celowo staje za plecami, aby Charlie nawet wykręcając głowę, nie mógł jej widzieć. On prosi, aby jeszcze została, próbując ją przekupić: da jej pieniądze, będzie pisał za nią wypracowania. Lecz Ellie ma żal, poniekąd słuszny i z goryczą stwierdza: „Wyrzuciłeś mnie jak śmiecia, a po ośmiu latach chcesz być moim tatusiem? Mogłeś zadzwonić! Mogłeś być w moim życiu!” Kolejnego dnia zjawia się też żona Charliego, Mary i też z wyrzutami: „było ci na rękę zapomnieć o nas. Ty nas zostawiłeś!”.

Te cztery osoby odwiedzające Charliego w jego czterech ścianach to – razem z nim - jedyni bohaterowie „Wieloryba”. Jest jeszcze Dan, dostawca pizzy, który każdorazowo zostawia ją pod drzwiami (słyszymy tylko jego głos), a jedyny raz widząc swego nabywcę, ucieka przerażony. Akcja filmu toczy się właściwie tylko we wnętrzu i w zasadzie opiera się na dialogach, ale nic dziwnego: dzieło jest adaptacją sztuki Samuela D. Huntera, który na potrzeby filmu napisał doń scenariusz.

Akcja „Wieloryba” dzieje się w ciągu pięciu dni, w tej samej scenografii z Charliem i czwórką jego „gości”, rozpoczynając od poniedziałku, a kończąc na piątku, bo pojawiają się napisy określające kolejne dni. „Wieloryb” zbiera głównie entuzjastyczne oceny, otrzymał trzy nominacje do tegorocznych Oscarów (aktor pierwszoplanowy – Brendan Fraser, aktorka drugoplanowa – Hong Chau czyli Liz oraz charakteryzacja), ale ja miałem mieszane uczucia po obejrzeniu filmu. Bo o czym jest film? W jednym zdaniu: to historia człowieka, który pogodził się z losem i świadomie idzie ku zatraceniu, ale czując zbliżający się koniec chce pojednać się z córką, której nie widział całe osiem lat. A dlaczego taka rozłąka? Bo zakochał się w swoim studencie (a to brat opiekunki Liz) i porzucił rodzinę, a po jego śmierci, z depresji, przestał dbać o siebie i stał się nieporadnym grubasem. Spotkanie córką po latach, pojednanie z nią, ma być elementem jego odkupienia czy wręcz zbawienia, stąd zapewne motywy biblijne w ustach młodego misjonarza, który zresztą nie jest tym za kogo się podaje. A także biblijna symbolika z powieści „Moby Dick”, cytowana kilka razy.

Mogę odnieść wrażanie, że zbyt duża ilość wątków w „Wielorybie” powoduje, że film razi jakąś sztucznością: porzucenie rodziny, otyłość, homoseksualizm, biblijność, motywy metafizyczne, każda z postaci pokiereszowana wydarzeniami z przeszłości, wszystko to jakoś nie wzbudza we mnie emocji. Nie twierdzę, że nie można się wzruszyć na tym filmie, acz dla mnie scena końcowa, kiedy ociężały Charlie z trudem podnosi się z fotela i kieruje w stronę córki jest już mocno kiczowata. Również nie jestem przekonany, że pokazanie otyłości (aktor wystąpił w kostiumie pogrubiającym sylwetkę, tzw. fat-suit) było konieczne, równie dobrze mógłby to być inny rodzaj choroby. A może było to koniunkturalne i Aronowsky’emu chodziło o efekciarstwo, bo kino lubi osoby nienaturalne?
A ja chętnie zobaczyłbym „Wieloryba” na deskach scenicznych, może zrobiłby na mnie większe wrażenie?

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Filip Chajzer o MBTM

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera