Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Pałac Habsburgów w Żywcu. Architektoniczna perełka w środku Beskidów

Dorota Firlej/Muzeum Miejskie w Żywcu
Zbiory Muzeum Miejskiego w Żywcu
Historia Żywca. Nowy Zamek w Żywcu ma bogatą historię, którą warto poznać. Przeczytaj tekst i zobacz dawne zdjęcia wnętrz.

Historia Żywca. Od początku XIX wieku ziemie dawnego Państwa Żywieckiego przechodziły w ręce Habsburgów. Całość dóbr została scalona w 1838 roku. Po kolejnych właścicielach: Albercie Sasko-Cieszyńskim, Karolu Ludwiku, Albrechcie Fryderyku, drogą dziedziczenia, dobra żywieckie otrzymał w 1895 roku Karol Stefan Habsburg, który wraz z rodziną (żoną Marią Teresą i szóstką dzieci: Eleonorą, Renatą, Karolem Olbrachtem, Mechtyldą, Leonem Karolem i Wilhelmem) zawitał w Żywcu. Nie był pierwszym z rodu, ale to właśnie on wybrał małe galicyjskie miasteczko na stałą siedzibę. Rodzina zamieszkała w pałacu arcyksięcia Albrechta.

Historia Żywca. Pałac z wielką historią

Nowy gospodarz postanowił rozbudować dawną siedzibę, która w krótkim czasie stała się jedną z najbardziej nowoczesnych rezydencji w Europie. Odziedziczony pałac liczył 185 lat. Powstał w XVIII w. w formie barokowych oficyn, które otaczały Stary Zamek. Do 1838 roku obiekt zamieszkiwał Adam Wielopolski. Kolejne zmiany architektoniczne wprowadził już Albrecht Fryderyk Habsburg, projekt przebudowy wykonał budowniczy Karol Pietschka (1885 rok). Wtedy to południowa część oficyn została przekształcona w piętrowy pałacyk z arkadowym portykiem (pałac arc. Albrechta). Wkrótce potem architekt Emil Irius ujednolicił część wschodnią oficyn i stworzył dwuskrzydłowy, jednopiętrowy budynek na potrzeby arcyksiążęcej rodziny. Pod koniec XIX w. budowla zyskała nowe skrzydło projektu Emila Iriusa. Na piętrze powstała sala balowa zwana lustrzaną, na parterze znalazły się sala bilardowa i kręgielnia. Zaprojektowano także ogród zimowy wypełniony egzotycznymi roślinami i modelami statków żaglowych. Do dnia dzisiejszego elewację skrzydła z salą lustrzaną dekorują zegar słoneczny oraz polichromia przedstawiająca św. Huberta - patrona myśliwych.

Musisz to wiedzieć

Historia Żywca. Kolejne przebudowy

W latach 1905-1906 przebudową pałacu zajmowali się Franciszek Mączyński i Tadeusz Stryjeński, znani architekci krakowscy. Mączyński zaprojektował neorenesansową kaplicę zamkową od strony dziedzińca zewnętrznego (zniszczona przez Niemców w 1940 roku). W tym samym czasie do pałacu dostawione zostały budynek kuchni oraz atelier malarskie. Wnętrza rezydencji były bardzo nowoczesne, kominki sprowadzano z Włoch, urządzenia łazienek z Anglii, meble z różnych części monarchii austriackiej. W pałacu znajdowała się interesująca kolekcja obrazów artystów polskich: Wojciecha Kossaka, Teodora Axentowicza, Juliana Fałata, Kazimierza Pochwalskiego, Leona Wyczółkowskiego, Jacka Malczewskiego oraz Stanisława Podgórskiego. Pałac dekorowało wiele obrazów marynistycznych, między innymi płótna autorstwa Iwana Ajwazowskiego oraz kolekcja portretów królów polskich i przedstawicieli cesarskiej dynastii Habsburgów. Karol Stefan, właściciel dóbr żywieckich, admirał floty austriackiej był także wyśmienitym myśliwym, stąd w pałacu znajdował się bogaty zbiór dawnej broni oraz trofeów myśliwskich. Na ścianie skrzydła wschodniego do dzisiaj znajdują się oryginalne dekoracyjne obramienie oraz kopia pamiątkowej tablicy ufundowana przez Karola Stefana Habsburga. Tablica informuje o pobycie w Żywcu w 1907 roku jego siostry, królowej Hiszpanii - Marii Krystyny Habsburg, żony Alfonsa XII Burbona. Ostatnia przebudowa rezydencji miała miejsce w 1911 roku i dotyczyła zmiany elewacji skrzydła wschodniego, które zaprojektował Leopold Simony.

Nie przeocz

Historia Żywca. Bez jednego stylu

Pałac Habsburgów zwany często Nowym Zamkiem, projektowany przez różnych architektów, nie jest ujednolicony stylowo. Powstał w epoce baroku, rozkwitł w okresie historyzmu, stąd eklektyczny charakter elewacji obiektu (skrzydło południowe - neorenesans, wschodnie - neoklasycyzm, z salą lustrzaną - neobarok). Pałac w rękach ostatnich właścicieli Karola Olbrachta (najstarszy syn Karola Stefana) i Alicji Habsburg pozostał do 1939 roku.

Historia Żywca. Powojenne losy

Zaraz po zakończeniu II wojny światowej w budynku utworzono Zespół Szkół Drzewnych i Leśnych, który funkcjonował do 2013 roku. W latach 2001-2012 w rezydencji mieszkała Maria Krystyna Habsburg, wnuczka Karola Stefana Habsburga, honorowa obywatelka Miasta Żywca.

Zobacz koniecznie

Bądź na bieżąco i obserwuj

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera